Jiwe la Rosetta

Jiwe la Rosetta ni jiwe la granodiorite lililoandikwa matoleo matatu ya amri iliyotolewa mwaka wa 196 KK wakati wa nasaba ya Ptolemaic ya Misri, kwa niaba ya Mfalme Ptolemy V Epiphanes. Maandishi ya juu na ya kati yapo katika Kimisri ya Kale kwa kutumia maandishi ya hieroglyphic na Demotic, mtawalia, huku ya chini ni katika Kigiriki cha Kale. Amri ina tofauti ndogo tu katika matoleo matatu, na kufanya Rosetta Stone kuwa ufunguo wa kufafanua maandishi ya Kimisri.

Jiwe hilo lilichongwa wakati wa Ugiriki na inaaminika kuwa hapo awali lilionyeshwa ndani ya hekalu, labda huko Sais. Pengine ilihamishwa mwishoni mwa zamani au wakati wa kipindi cha Mamluk, na hatimaye ilitumiwa kama nyenzo ya ujenzi katika ujenzi wa Fort Julien karibu na mji wa Rashid (Rosetta) katika Delta ya Nile. Ilipatikana huko mnamo Julai 1799 na afisa wa Ufaransa Pierre-François Bouchard wakati wa kampeni ya Napoleon huko Misri. Ilikuwa ni maandishi ya kwanza ya lugha mbili ya Misri ya Kale kupatikana katika nyakati za kisasa, na iliamsha shauku ya watu wengi na uwezo wayo wa kufafanua mwandiko huu wa hieroglifi ambao haukutafsiriwa hapo awali. Nakala za lithographic na plaster casts hivi karibuni zilianza kuzunguka kati ya makumbusho na wasomi wa Uropa. Wakati Waingereza walipowashinda Wafaransa, walichukua jiwe hilo hadi London chini ya masharti ya Utekaji nyara wa Alexandria mnamo 1801. Tangu 1802, limekuwa likionyeshwa hadharani kwenye Jumba la Makumbusho la Uingereza karibu kila wakati na ndio kitu kilichotembelewa zaidi huko.

Makala hii kuhusu maeneo ya Misri bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Jiwe la Rosetta kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.