Karatasi ya picha

Karatasi ya picha ni karatasi iliyopakwa kwa fomula ya kemikali nyepesi kuathirika na nuru na hutumika kwa kufanya chapisho za picha.

Tangazo la biashara la Karatasi za picha za Ansco Cyko, mwaka 1922.

Wakati karatasi ya picha inapoachwa wazi kwa mwanga hunasa taswira fiche ambapo baadaye itakuzwa (itasafishwa) kuunda taswira inayoonekana, karatasi nyingi za uchapishaji wiani wa taswira kutoka mfiduo inaweza kutosha bila kuhitaji kukuzwa (kusafishwa) zaidi. Safu ya karatasi yenye kuathirika kirahisi na nuru inaitwa emalshani.

Kemia ya kawaida ilitumia msingi wa chumvi za fedha (silver salts), lakini njia nyingine mbadala pia zimetumika.

Kwa jadi uchapaji taswira zinazozalishwa kwa kuchachawiza picha hasi baina ya chanzo cha mwanga na karatasi, ama kwa mgusano wa moja kwa moja na hasi kubwa (kutengeneza chapa ya mgusano) au kwa kutupa kivuli cha hasi kwenye karatasi (kuzalisha picha kubwa). Mfiduo wa mwanga wa awali unadhibitiwa kwa makini kutoa taswira ya skeli kijivu kwenye karatasi yenye ulinganuzi mwafaka na apofonia.

Karatasi ya picha inaweza pia kuwa wazi kwa mwanga kwa kutumia vichapishi dijitali kama vile LightJet, kwa kamera (kwa kuzalisha picha hasi), kwa kuchanganua chanzo cha mwanga uliogeuzwa juu ya karatasi, au kwa kuweka vitu juu yake (ili kuzalisha photogram).

Licha ya kuletwa picha dijitali, karatasi ya picha bado zinauzwa kibiashara. Karatasi za picha zinazalishwa viwandani katika ukubwa mbalimbali wa kawaida, uzito wa karatasi na malizo za uso.

Emalshani mbalimbali pia zinapatikana ambazo zinatofautiana katika uathirikaji wao na mwanga, itikio la rangi, na ukunjufu wa taswira ya mwisho. Karatasi za rangi zinapatikana pia kwa ajili ya kufanya picha za rangi.

Historia

Athari za mwanga katika giza karatasi iliyotayarishwa iligunduliwa na Thomas Wedgwood mnamo mwaka 1802. Karatasi za picha zimetumika tangu mwanzo wa michakato ya picha hasi – chanya kama zilivyoendelezwa na kupewa umaarufu na William Fox Talbot (Uingereza/1841-calotype).

Baada ya siku za mwanzoni za upigaji picha, karatasi zimekuwa zikizalishwa kwa kiwango kikubwa zikiwa zimeboreshwa urari na unyeti mkubwa wa mwanga.

Aina za karatasi ya picha

Karatasi za picha zinaangukia katika moja ya makundi matatu madogo:

• Karatasi zitumikazo kwa ajili ya michakato ya hasi na chanya. Hii ni pamoja na makaratasi yote ya sasa ya black-and-white na karatasi ya rangi chromogenic.
• Karatasi zitumikazo kwa ajili ya michakato ya chanya-chanya ambayo "filamu" ni sawa na picha ya mwisho (k.m, mchakato wa Polaroid).
• Karatasi zitumikazo kwa ajili ya michakato ya filamu kwa karatasi chanya ya VVU ambapo taswira chanya hupanuliwa na kunakiliwa kwenye karatasi ya picha, kwa mfano mchakato wa Ilfochrome.

Muundo

Karatasi za picha zote zinakuwa na emalshani ya unyeti wa nuru, yenye chumvi za fedha halide (silver halide) zilizoangikwa katika nyenzo colloidal - kawaida ni gelatin - iliyofunikizwa kwenye karatasi, karatasi iliyofunikwa na utomvu au kwa msaada wa polyester.

Katika karatasi za black-and-white, emalshani ya kawaida huhamasisha mwanga wa bluu na kijani, lakini haihisi urefu wa wimbi mkubwa zaidi ya nm (nautical mile) 600 ili kurahisisha utunzaji wa rangi nyekundu au rangi ya machungwa wakati wa safelighting. Katika karatasi ya rangi Chromogenic, tabaka emalshani ni nyeti kwa nuru nyekundu, kijani na bluu, mtiririko huo huzalisha rangi ya Bluu-kijani (cyan), damu ya mzee (magenta), na njano wakati wa usindikaji.