Volkeno : Tofauti kati ya masahihisho

[[Picha:Volcano q.jpg|thumb|400px|Volkeno hai.]]

[[Asili]] ya [[jina]] ni [[Miungu|mungu]] wa imani[[dini]] ya [[Roma ya Kale]] aliyeitwa "Vulcanus". Kati ya [[Mitholojia ya Kirumi|miungu ya Kiroma]] alihusika na [[moto]], [[radi]] na [[uhunzi]]; kwa hiyo aliheshimiwa hasa na wote waliotumia moto kwa kuyeyusha [[metali]] kama [[chuma]] au [[shaba]].

Volkeno ni [[dalili]] ya kwamba mahali pake [[ganda la dunia]] si nene sana, hivyo [[joto]] la ndani linapata [[njia]] ya kutoka nje. Volkeno huanza katika [[tambarare]]. Zaha hutoka katika hali ya [[kiowevu]]; ikipoa haraka inaganda kuwa [[mwamba]] na hujenga mlima wa kuzunguka shimo la kasoko yake. Milima ya aina hiihiyo inaweza kukua sana. Mfano wa volkeno kubwa ni [[Mlima Kilimanjaro|Kilimanjaro]]. Miamba yake yote ilijengwa na zaha iliyotoka ndani ya [[dunia]].

Volkeno nyingi hutokea pale ambako [[bamba la gandunia|mabamba ya ganda]] la dunia vinaachanayanaachana au kusukumana. Hivyo volkeno hutokea hasa kwenye mistari ya kukutana kwa mabamba hayahayo.

Sababu nyingine ya kutokea kwa volkeno ni kuwepo kwa [[chumba]] cha [[magma]] ndani ya ganda la dunia.

Volkeno inaweza kupatikana kama volkeno hai inayoendelea kutema moto, gesi na [[majivu]]. Inaweza pia kuonekana kama volkeno bwete inayokaa kama milima mingine bila kuonyesha dalili za moto. Lakini kutokana na [[umbo]] na [[tabia]] za miamba yake inaonekana mlima huu ulijengwa kwa njia ya kivolkeno.

Volkeno bwete inaweza kuamka tena. Mara nyingi kuwepo kwa [[chemchemi]] za [[maji ya moto]] au kutokea kwa gesi kwenye sehemu fulani ni dalili ya kwamba bado kuna njia kati ya mlima na magma ya chini. Kipindi kati ya milipuko kinaweza kuwa miaka mingi.

[[Mlipuko wa volkeno]] ni hatari sana kwa ajili ya [[wanadamu]] na [[mazingira]]. HiiHiyo hatari ni kubwa zaidi pale ambako volkeno ililala kama olkenovolkeno bwete kwa miaka mingi, labda maelfuelfu kadhaa. HapaHapo mara nyingi watu wamevutwa na [[udongo]] mwenyewenye rutba[[rutuba]] kutokana na majivu ya volkeno wajenge makazi na kulima. Kama hapahapo volkeni inageuka kuwa hai tena hatrihatari ni kubwa. Kuna mifano ya [[Kifo|vifo]] vingi vilivyosababishwa na volkeno. Hasara inategema kama [[miji]] iko karibu na volkeno au la, na kama [[serikali]] zina [[huduma]] za kutazama volkeno na kuonya watu watoke mapema wakati dalili za kwanza zinatokea.