Madhara ya mabadiliko ya hali ya hewa : Tofauti kati ya masahihisho

{{tafsiri kompyuta}}

 

==Muhtasari==

{{Double image stack|right|Instrumental Temperature Record.png|Global Warming Map.jpg|180|tofauti ya vipimo vya joto duniani kutoka kipimo cha wastani cha miaka ya 1961 hadi mwaka wa 1990|Kipimo cha joto cha kipindi kati ya mwaka 1999 hadi mwaka 2008 ikifananishwa na vipimo vya joto vya wastani katika kipindi cha 1940 hadi 1980}}

|title= Executive Summary

|accessdate=2007-05-07

|year=2009

|day=26

|url=http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-spm.pdf

|title=Summary for Policymakers

|accessdate=2007-02-02

|date=2007-02-05

 

Matokeo yatakaodhihirika katika mifumo ya kibinadamu ya mabadiliko ya hali ya anga pengine yatazambazwa kwa pamoja. Baadhi ya maeneo na sekta yanatarajiwa kufaidika ilhali mengine yataathirika na gharama. Huku kukiwa na idadi zaidi za ongezeko la joto (zaidi ya 2-3°C, ikilinganishwa na viwango vya mwaka wa 1990), kuna uwezekano kuwa faida zitapungua na gharama kuongezeka.<ref name="WG2 AR4 SPM">{{Cite book | url=http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg2/ar4-wg2-spm.pdf | format=[[Portable Document Format|PDF]] | title=Summary for Policymakers. Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change | accessdate=2007-11-30 | year=2007 |author=[[Intergovernmental Panel on Climate Change]] |editors=M.L. Parry, O.F. Canziani, J.P. Palutikof, P.J. van der Linden and C.E.Hanson| publisher=[[Cambridge University Press]], Cambridge, UK |pages=7–22}}</ref> Maeneo ya [[urefu]] wa chini na maeneo ambayo hayajaendelea sana pengine yamo katika hatari kuu ya mabadiliko ya hali ya anga. Huku uwezo wa mifumo ya kibinadamu [[kukabiliana na kubadilika kwa hali ya anga|kukabiliana]] na athari za kubadilika kwa hali ya anga ni mkubwa, ingawa bei ya kufanya mabadiliko hayaeleweki kwa kina na yana uwezekano wa kuwa makubwa.<ref name=ipccwg2c19>{{Cite web

 

====Hali kali za hewa ====

[[Image:Trends in natural disasters.jpg|thumb|right|Ongezeko la joto Duniani huenda limechangia mienendo ya majanda ya kimaumbile kama vile[[hali kali ya hewa]].]]

 

====Kuongezeka kwa uvukizi====

[[Image:BAMS climate assess boulder water vapor 2002.gif|thumb|left|200px|Kuongezeka kwa maji yanayotokana na uvukizi katika eneo la Boulder, Colorado.]]

 

Wanasayansi wamepata ushahidi kuwa ongezeko la uvukizi kunaweza kusababisha [[hali ya hewa]] kali zaidi kadiri ongezeko la joto Duniani linapoendelea. Ripoti ya kila mwaka ya tatu ya IPCC inasema: "...wingi wa wastani Duniani wa mvuke na usimbishaji unakadiriwa kuongezeka katika karne ya 21. Kufikia nusu ya pili ya karne ya 21, kuna uwezekano kuwa usimbishaji utakuwa umeongezeka katika maeneo ya kilatitiudi ya kati nay a juu ya kaskazini na [[Antarctica]] katika majira ya baridi. Katika latitiudi za chini ikuna kupunguka na kuongezeka katika maeneo juu ya ardhi. Tofauti kubwa zaidi za mwaka mmoja hadi mwingine za usimbishaji ina uwezekano wa kufanyika katika maeneo mengi ambapo ongezeko la usimbishaji wa wastani umetabiriwa."<ref name="ar4wg1a" /><ref>{{Cite web |publisher= [[Intergovernmental Panel on Climate Change]] |editor=Houghton, J.T.,Y. Ding, D.J. Griggs, M. Noguer, P.J. van der Linden, X. Dai, K.Maskell, and C.A. Johnson|title= Climate Change 2001: The Scientific Basis. Contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Precipitation and Convection. |author=U. Cubasch, G.A. Meehl, et al. |url=http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/364.htm |accessdate= 2007-12-03 |accessyear= |year=2001}}</ref>

 

====Gharama itakayotokana na hali kali zaidi ya hewa====

Kwa mujibu wa maelezeo ya [[Shirika la Kimataifa la Somo la Hali ya Hewa]], “Ongezeko la hivi karibuni la athari ya kijamii kutokana na saikloni za kitropiki imesababishwa hasa na ongezeko la ukolezi wa idadi ya watu na miundombinu katika maeneo ya pwani.”<ref name="WMO-IWTC" /> Pielke ''pamoja na watafiti wengine.'' (2008) alilinganisha uharibifu wa harikeni za Marekani wa kati ya miaka 1900–2005 na viwango vywa mwaka wa 2005 na alipata kuwa hakukuwa na mwenendo uliobaki wa uharibifu uliobaki. Miaka ya 1970 na 1980 ilijulikana hasa kwa sababu idadi yao ndogo ya uharibifu ikilinganishwa na miongo ya awali. [[Muongo]] wa 1996–2005 una idadi ya pili ya uharibifu ikilinganishwa na miongo 11 ya awali, huku muongo wa miaka ya 1926–1935 pekee ukiipita kwa kigharama. Dhoruba iliyosababisha uharibifu mwingi zaidi ni [[harikeni ya Miami ya mnamo mwaka wa 1926]], ikiwa na uharibifu takriban dola bilioni 157 bilioni.<ref name="Pielke2008" />

 

 

====Mabadiliko ya hali ya anga katika maeneo madogo====

[[Image:Cyclone Catarina 2004.jpg|thumb|right|Harikeni ya kwanza iliyorekodiwa katika eneo la Kusini la Kiatlanitiki, [[Saikiloni Catarina|"Catarina"]], iliyoathiri Brazil mnamo Machi mwaka wa 2004]]

 

Kabla ya mwezi Machi mwaka wa 2004, hakuna [[saikloni ya kitropiki]] ambayo ilikuwa imewahi kuonekana katika bahari ya Kusini ya Atlantiki. [[Saikloni Catarina|Saikloni ya Atlantiki]] ya kwanza kutokea kusini mwa [[ikweta]] iliathiri [[Brazil]] mnamo tarehe 28 Machi, mwaka wa 2004 ikiwa na upepo wa kasi la 40&nbsp;m/s (Kilomita 144 kwa kila saa), ingawa baadhi ya wasomi wa Kibrazili wa hali ya anga wanakana kuwa ilikuwa harikeni.<ref>{{Cite news |url=http://www.usatoday.com/weather/news/2004-03-28-brazil-storm_x.htm |title=First South Atlantic hurricane hits Brazil |publisher= [[USA Today]] |date= 2004-03-28}}</ref> Mifumo ya ufuatiliaji ingeongezwa hadi kilomita 1,600(maili 1,000) zaidi kulekea upande wa kusini. Hakuna makubaliano kuhusu ikiwa harikeni hii inahusishwa na mabadiliko ya hali ya anga,<ref name="Henson2005">{{Cite web |url=http://www.ucar.edu/communications/quarterly/summer05/catarina.html |title=What was Catarina? |accessdate=2008-06-22 |last=Henson |first=Bob |coauthors= |year=2005 |work=UCAR Quarterly |publisher=}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Pezza |first=Alexandre B. |coauthors=Simmonds, Ian |date=2006-04-28 |title=Catarina: The first South Atlantic hurricane and its association with vertical wind shear and high latitude blocking |journal=Proceedings of 8th International Conference on Southern Hemisphere Meteorology and Oceanography |pages=353–364 |isbn=85-17-00023-4 |accessdate= |ISBN-status=May be invalid - please double check}}</ref> lakini muundo mmoja wa hali ya anga unaonyesha kuongezeka kwa kuanza kwa saikloni za kitropiki katika eneo la Kusini la Atlantiki kwa sababu ya ongezeko la joto Duniani kufikia mwisho wa karne ya 21.<ref>{{Cite web |url=http://www2.metoffice.gov.uk/weather/tropicalcyclone/catarina.html |title=South Atlantic Hurricane breaks all the rules|publisher= U. K. [[Met Office]] |accessdate=2007-12-06}}</ref>

 

[[Image:Glacier Mass Balance Map.png|250px|left|thumb|Mapu ya mabadiliko ya upana wa theluji milimani tangu mwaka wa 1970. Kupungua kwa upana kumeonyeshwa katika rangi ya machungwa na rangi nyekundu, kuongezeka kumeonyeshwa kwa rangi ya bluu.]]

Katika nyakati za kihistoria, theluji ilikuwa katika wakati wenye kipindi cha baridi kati ya mwaka wa 1550 na mwaka wa 1850, kipindi kinachojulikana kama [[Enzi ndogo ya Barafu]]. Baada ya hapo, hadi mwaka wa 1940, theluji Duniani kote ilizidi kurudi nyuma kadiri hali ya anga ilipozidi kuwa moto. [[Kurudi nyuma kwa theluji tangu mwaka wa 1850|Kurudi nyuma kwa theluji]] kulipungua na mara nyingi kufanya kinyume na kuanza kusonga mbele kati ya mwaka wa 1950 na mwaka wa 1980 Dunia ilipopoa kidogo. Tangu mwaka wa 1980, kurudi nyuma kwa theluji kumezidi na sasa kumeonekana katika kila pemebe Duniani, huku kukitishia kuwepu kwa theluji kokote Duniani. Utaratibu huu umefanyika kwa kasi zaidi tangu mwaka wa 1995.<ref>{{Cite web

| author=World Glacier Monitoring Service

| accessdate=20 Desemba 2005 }}</ref>

 

 

Kupotea kwa theluji hausababishi tu kuanguka kwa ardhi, mafuriki ya haraka na kufurika kwa [[maziwa ya theluji]],<ref>{{Cite web |url=http://www.rrcap.unep.org/issues/glof/ |title=Glacial Lake Outburst Flood Monitoring and Early Warning System|publisher=[[United Nations Environment Programme]] |accessdate=2007-12-12}}</ref> lakini pia kunasababisha mabadiliko ya mitiririko ya maji katika mito. Maji kutokana na theluji yanapungua katika msimu wa jua wakati ambapo ukubwa wa theluji unapungua, upungufu huu tayari unaonekana katika maeneo mengi.<ref>{{Cite web|url=http://www.nichols.edu/departments/glacier/glacier.htm |title=Recent retreat of North Cascade Glaciers and changes in North Cascade Streamflow |publisher=North Cascade Glacier Climate Project |author=Mauri S. Pelto |accessdate=2007-12-28}}</ref> Theluji inabaki na maji milimani katika miaka yenye usimbishaji, kwa sababu barafu inayofunika theluji inafanya jiwe la barafu lisiyeyuke. Katika miaka kavu na yenye joto jingi, theluji inabadilisha idadi ndogo zaidi za usimbishaji kwa kutoa maji mengi zaidi yaliyoyeyushwa.<ref name="munichre" />

Jukumu la bahari katika ongezeko la joto Duniani ni la utata. Bahari hutumika kama eneo ambapo kaboni monoksaidi huingia, na kuchukua nyingi ambayo ingebaki katika anga, lakini ongezeko la CO₂ limesababisha [[aside kuongezeka baharini]]. Aidha, kadiri kiwango cha joto cha bahari kinavyongezeka, zinashindwa kuchukua ndani CO₂ nyingi. Ongezeko la joto Duniani inatabiriwa kuwa na athari nyingi kwa bahari. Baadhi ya athari zinazoendelea ni ongezeko la eneo la bahari lenye maji kwa sababu ya upanuzi unaosababishwa na joto na kuyeyuka kwa theluji na mabati ya barafu, na kuongezeka kwa joto katika uso wa bahari, hivyo kusababisha ongezeko la tofauti za vipimo vya joto. Athari zingine zinazowezekana ni kubadilika kwa mzunguko wa bahari katika eneo kubwa.

 

 

{{Double image stack|left|Holocene Sea Level.png|Recent Sea Level Rise.png|200|Kupanda kwa kiwango cha maji baharini katika wakati wa Holocene.|Kupanda kwa kiwango cha maji baharini umekuwa ukifanyika kwa sentimita 0.1667 kila mwaka, kwa mujibu wa vipimo vya [[kiwango cha maji baharini]] kutoka rekodi za 23 za [[vipimo vya taidi]] ndefu katika mazingira yasiyobadilika ya kijiolojia.}}

====Ongezeko la asidi====

{{Main|Asidi baharini}}

Kuongezeka kwa asidi baharini ni chanzo cha ukolezi wa kiwango cha [[Kaboni daioksaidi|CO₂]] katika anga, na si matokeo ya moja kwa moja ya [[ongezeko la joto Duniani]]. Bahari huchukua ndani kiasi kikubwa cha CO₂ kinachotolewa na viumbe hai, kama gesi mmunyufu au katika mifupa ya wanyama wadogo wa majini ambao huanguka chini na kuwa chokaa au simiti. Bahari kwa sasa huchukua karibu tani moja ya CO₂ kwa kila mtu kila mwaka. Inatabiriwa kuwa bahari imechukuwa ndani karibu nusu ya CO₂ inayozalishwa na shughuli za kibinadamu tangu mwaka wa 1800 (petagramu 118 ± 19 za kaboni tangu mwaka wa 1800 hadi mwaka wa 1994).<ref name="Sabine2004">{{Cite journal |last=Sabine |first=Christopher L. |authorlink= |coauthors=''et al.'' |year=2004 |month= |title=The Oceanic Sink for Anthropogenic CO₂ |journal=Science |volume=385 |issue=5682 |pages=367&ndash;371 |doi=10.1126/science.1097403 |url= |accessdate= |quote=|pmid=15256665 }}</ref>

 

Kwa sababu baridi inachukua ndani CO₂ kwa urahisi zaidi kuliko maji yenye joto zaidi asidi ni nyingi zaidi katika maeneo ya ncha za ulimwengu. McLaughlin alitabiri ongezeko la asidi litasafiri hadi eneo la Atlantiki ya Kaskazini katika kipindi cha miaka kumi ijayo.

 

Kuna taarifa ambazo hazijahakikishwa kuwa ongezeko la joto huenda likasababisha kupoa katika eneo la Atlantiki ya magharibi na kusababisha kupoa ao ongezeko ndogo la joto, kupitia kuzima au kulegea kwa mzunguko wa thermohaline, katika eneo hilo.<ref name="Lenton2008"/> This would affect in particular areas like [[Scandinavia]] and [[United Kingdom|Britain]] that are warmed by the [[North Atlantic drift]].

 

Kiasi cha oksigeni baharini huenda kikapungua na kusababisha madhara ya maisha ya wanyama majini.<ref>{{Cite doi|10.1126/science.240.4855.996}}</ref><ref>{{Cite doi|10.1038/ngeo420}}</ref>

 

Baadhi ya madhara bayana ya ongezeko la joto Duniani ni ya matokeo ya kichanya, ambayo yanachangia moja kwa moja kwa ongezeko zaidi la joto Duniani. Ripoti ya Kitathmini ya Nne ya IPCC inadokeza kuwa "ongezeko la joto la Kianthropojeniki linaweza kusababisha matokeo ambayo ni ya haraka na ambayo hayawezi kubadilika, ikitegemea na kiwango na ukubwa wa mabadiliko ya hali ya anga." Hili ni kwa sababu ya kuwepo kwa matokeo haya ya kichanya.

 

====Metheni kutolewa kutoka maeneo majimaji baada ya myeyusho wa barafu====

Siberia ya magharibi ndiyo eneo kubwa zaidi Duniani lenye kaboni majimaji, eneo la kilomita mraba milioni moja la ardhi iliyojumuishwa na barafu iliyoundwa miaka 11,000 iliyopita baada ya kuisha kwa kipindi cha mwisho cha [[zama ya barafu]]. Kuyeyuka kwa ardhi na barafu yake huenda kukasababisha kutolewa kwa, baada ya miongo mingi, viwango vingi vya metheni. Zaidi ya [[tani]] milioni 70,000 za metheni, gesi ya nyumba ya jkijani kibichi ambayo yenye nguvu nyingi sana, huenda ikatolewa katika miongo michache ijayo, hivyo kutengeneza chanzoo zaidi cha gesi ya nyumba ya kijani kibichi.<ref>{{Cite web |url=http://www.newscientist.com/article.ns?id=mg18725124.500 |title=Climate warning as Siberia melts |author=Fred Pearce |publisher=New Scientist |date= 2005-08-11|accessdate=2007-12-30}}</ref> Kuyeyuka sawa kumeonekana katika eneo la mashariki la [[Siberia]]<ref>{{Cite web| url=http://www.zmag.org/content/showarticle.cfm?SectionID=56&ItemID=8482 |title=Warming Hits 'Tipping Point' |author=Ian Sample |publisher=Guardian |date=2005-08-11 |accessdate=2007-12-30}}</ref>. Lawrence na wengineo. (2008) alipendekeza kuwa kuyeyuka kwa wingi kwa barafu ya Aktiki huenda kukaanzisha mchakato wa ujumbe unaojirudiarudia ambao utayeyusha udongo wa Aktiki, hivyo kusababisha kuongezeka kwa joto zaidi.<ref>{{Cite pressrelease | year=2008 | day=10 | month=Juni | title=Permafrost Threatened by Rapid Retreat of Arctic Sea Ice, NCAR Study Finds | url=http://www.ucar.edu/news/releases/2008/permafrost.jsp | publisher=[[University Corporation for Atmospheric Research|UCAR]] | accessdate=2009-05-25}}</ref><ref>{{Cite doi|10.1029/2008GL033985}}</ref>

 

====Metheni inayotolewa kutoka haidreti====

Metheni klathreti, ambayo pia inajulikana kama metheni haidreti, ni aina ya [[maji]] ya [[barafu]] ambayo yana kiwangi kikubwa cha [[metheni]] ndani ya muundo wake. Kiasi kikubwa sana cha metheni klathreti kimepatikana chini ya madonge katika sakafu ya mabahari Duniani. Kutolewa ghafla kwa viwango vikubwa vya gesi asilia kutoka metheni klathreti katika matokeo ya nyumba ya kijani, imedadisiwa kama chanzo cha mabadiliko ya kale na ya siku za usoni ya hali ya anga. Kutolewa kwa metheni hii ambayo imeshikiliwa ndani ni matokeo makubwa ya ongezeko la vipimo vya joto; inadhaniwa kuwa jambo hili pekee linaweza kuongeza kipimo cha joto Dunaini kwa kiasi cha 5° zaidi, kwani metheni ni gesi yenye nguvu nyingi zaidi ya nyumba ya kijani kuliko kaboni monoksaidi. Nadharia pia inatabiri kuwa hili litaathiri oksijeni inayopatikana kwa sasa angani. Nadharia hii imependekezwa kuelezea kuangamia kukubwa zaidi Duniani unaojulikana kama tukio la kuangamia kwa wanyama kwa Permian–Triassic. Mnamo mwaka wa 2008, safari ya kiutafiti ya Umoja wa Marekani wa Jiofizikia ulipata kuwa viwango vya metheni zaidi ya mara 100 ya kawaida katika eneo la Aktiki la Siberia, linalotolewa na klathereti za metheni zinazotoka katika mashimo katika 'kifuniko' cha mawe cha mchanga ambao ni barafu, katika eneo linalozunguka Mto Lena na eneo kati ya Bahari ya Leptev na Bahari ya Mashariki ya Siberia.<ref>{{Cite web|url=http://www.independent.co.uk/environment/climate-change/exclusive-the-methane-time-bomb-938932.html|title=Exclusive: The methane time bomb|last=Connor|first=Steve|date=23 Septemba 2008|publisher=[[The Independent]]|accessdate=2008-10-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.independent.co.uk/news/science/hundreds-of-methane-plumes-discovered-941456.html|title=Hundreds of methane 'plumes' discovered|last=Connor|first=Steve|date=25 Septemba 2008|publisher=[[The Independent]]|accessdate=2008-10-03}}</ref><ref>N. Shakhova, I. Semiletov, A. Salyuk, D. Kosmach, and N. Bel’cheva (2007), [http://www.cosis.net/abstracts/EGU2007/01071/EGU2007-J-01071.pdf?PHPSESSID=e Methane release on the Arctic East Siberian shelf], ''Geophysical Research Abstracts'', '''9''', 01071</ref>

 

{{Double image stack|right|Northern Hemisphere Sea Ice Extent Anomalies.png|Southern Hemisphere Sea Ice Extent Anomalies.png|200|Mienendo ya barafu katika Ulimwengu wa kasakazini|Mienendo ya barafu katika Ulimwengu wa Kusini}}

 

Bahari huingiza joto kutoka jua, huku barafu ikimulika mianga ya jua hadi nafasi ya angani. Kwa hivyo, barafu ya baharini inayorudi nyuma itaruhusu jua kuongeza joto katika maji ya bahari ambayo sasa yameachwa wazi, hivyo kuongeza kiwango cha ongezeko la joto Duniani. Mbinu ni sawa kama ya gari nyeusi inayokuwa moto haraka zaidi inapokaa katika jua kuliko gari nyeuzi. Badiliko hili la kumulika joto la jua pia ndiyo sababu kuu mbona Jopo la Kimataifa la Mabadiliko ya Hali ya Anga linatabiri kuwa vipimo vya joto katika pembe ya kasakazini mwa Dunia itaongezeka kwa kiasi mara mbili ikilinganishwa na maeneo mengine Duniani. Mnamo tarehe Septemba mwaka wa 2007, eneo la barafu katika bahari ya Aktiki lilifika nusu ya ukubwa wake ikilinganishwa na ukubwa wa wastani wa majira ya kiangazi mchache zaidi kati ya mwaka wa 1979 na 2000.<ref>{{Cite web |url=http://arctic.atmos.uiuc.edu/cryosphere/ |title=The cryosphere today |publisher=University of Illinois at Urbana-Champagne Polar Research Group |accessdate=2008-01-02}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.nsidc.org/news/press/2007_seaiceminimum/20070810_index.html |title=Arctic Sea Ice News Fall 2007 |publisher= National Snow and Ice Data Center |accessdate=2008-01-02 }}.</ref> Pia mnamo mwezi Septemba mwaka wa 2007, barafu ya eneo la Bahari ya Aktiki Arctic ilirudi nyuma kiasi kwamba iliruhusu barabara ya kaskazini magharibi kuweza kupitika na meli kwa mara ya kwanza katika historia iliyorekodiwa.<ref>{{Cite news

| title=Arctic ice levels at record low opening Northwest Passage

 

====Athari ya erosoli za kiberiti====

 

Erosoli za kiberiti, hasa aerosoli za kistratosfia za kiberiti zina athari kubwa kwa hali ya anga. Chanzo kimoja cha aerosoli za aina hiyo ni mzunguko wa kiberiti, ambapo planktoni hutoa gesi kama vile DMS ambayo mwishowe huchanganyika na gesi ya oksigeni kuwa sukfuri daioksaidi katika anga. Uharibifu wa bahari kwa sababu ya chanzo ongezeko la asidi katika bahari au uharibifu wa mzunguko wa kithamohalaini unaweza kusababisha uharibifu wa mzunguko wa kiberiti, hivyo kusababisha athari yake ya kupunguza joto katika sayari ya Dunia kupitia kutengeneza aerosoli za kistratosferi za kiberiti.

 

==Uchambuzi wa matokeo mabaya==

Kufuatia kanuni ya kisayansi ya Le Chatelier's, msawazo wa kikemikali wa mzunguko wa kaboni wa Dunia utasonga kutokana na kutolewa kwa CO₂ ya kianthropojenikia. Chanzo msingi cha hiki ni bahari, amabyo inachukua ndani gesi hii kupitia pampu ya umumunyifu. Kwa sasa hili ni chanzo la theluthi moja pekee ya kutolewa kwa gesi hii, lakini mwishowe kiwango kingi cha (~75%) ya CO₂ kinachotolewa na shughuli za kibinadamu kitapotelea baharini kwa kipindi cha karne nyingi: "Makadirio bora zaidi ya urefu wa maisha ya kuni ya fosili ya CO₂ kwa majadiliano ya umma yanaweza kuwa miaka 300, ukiongezea 25% ambayo hudumu milele"<ref>{{Cite journal |last=Archer|first=David|year=2005|title= Fate of fossil fuel CO₂ in geologic time |journal=[[Journal of Geophysical Research]]|volume=110|url = http://geosci.uchicago.edu/~archer/reprints/archer.2005.fate_co2.pdf |doi=10.1029/2004JC002625|pages= C09S05}}</ref>. Hata hivyo, kiwango ambacho bahari itachukuwa ndani gesi hiyo katika siku za usoni hakijulikani kwa hakika, na kitaathiriwa na kuongezeka mawimbi ya majini yanayosababishwa na ongezeko la joto na, uwezekano wa mabadiliko ya mzunguko wa kemikali za chuma na joto baharini.

 

==Matokeo mengine==

===Kiuchumi na kijamii===

Wakazi ambao ni wazawa wa maeneo wanamoishi katika maeneo ya latitiudi za juu tayari wanaathirika na matokeo mabaya ya mabadiliko ya hali ya anga.<ref name=ipccwg2c19 /> Athari ya mabadiliko ya hali ya anga kwa mifumo ya kibinadamu ina uwezekano wa kusambazwabila kufuatilia mpango maalum. Bara Afrika pengine ndilo eneo dhaifu zaidi dhidi ya mabadiliko ya hali ya anga ya siku za usoni. [[Nchi zinazoendelea]] pengine zimo hatarini dhaifu dhidi ya mabadiliko ya hali ya anga kuliko [[nchi zilizostawi]]. Huku joto kikiwa 1-2°C zaidi ya vipimo vya kati ya viwango vya mwaka wa 1990 na 2000, na kuna uwezekano kuwa athari mbaya zitafanyika katika maeneo mbalimbali, k.m., Mataifa ya Aktiki na visiwa vidogo. Katika maeneo mengine, vikundi fulani vya wakazi vitaathirika na kiwango hiki cha ongezeko la joto, k.m., jamii za maeneo ya juu na jamii za maeneo ya pwani yenye viwango vikubwa vya [[umaskini]]. Ongezeko la joto la zaidi ya 2-3°C, kuna uwezekano kuwa nchi nyingi zitakuwa na matokeo mabaya kwa jumla.

 

 

====Athari kwa kilimo====

{{See also|Usalama wa chakula|Chakula dhidi ya kuni|Shida ya bei za vyakula Duniani 2007–2008}}

 

 

===Mifumo ya kiikolojia===

 

Ongezeko la joto Duniani ambalo halidhibitiwi linaweza kuathiri maeneo mengi ya kiikolojia ardhini. Ongezeko la kipimo cha joto Duniani kunamaanisha ya kuwa mifumo ya kiikolojia itabadilika; baadhi ya [[spishi]] wanalazimishwa kuhama makazi yao (huku viumbe hao wakikabiliana na uwezekano wa kuangamia) kwa sababu ya hali ya anga inayobadilika, huku wengine viumbe wakinawiri. Athari zaidi za ongezeko la joto Duniani, kama vile kupungua kwa theluji milimani, kupanda kwa eneo la bahari lenye maji, na mabadiliko ya hali ya hewa, yanaweza kuathiri si tu shughuli za kibinadamu bali hata mfumo wa kiikolojia. Kusoma kuhusu uhusiano kati ya hali ya anga ya Dunia na kuangamia kwa viumbe katika kipindi kilichopita cha miaka milioni 520, wanasayansi kutoka Chuo Kikuu cha York wanaandika, "Vipimo vya joto Duniani vilivyotabiriwa kwa karne zinjazo vinaweza kusababisha ‘tukio jipya kubwa la maangamizi ya viumbe’, ambapo zaidi ya asilimia 50 ya spishi za wanyama na mimea itaangamizwa."<ref>{{Cite journal | last = Mayhew | first = Peter J | coauthors = Gareth B. Jenkins, Timothy G. Benton | date = 23 Oktoba 2007 | title = A long-term association between global temperature and biodiversity, origination and extinction in the fossil record | journal = Proceedings of the Royal Society B | volume = 275| issue = 1630| pages = 47| publisher = Royal Society Publishing | doi = 10.1098/rspb.2007.1302 | url = http://www.journals.royalsoc.ac.uk/content/3x081w5n5358qj01/ | accessdate = 2007-10-30 | pmid = 17956842 | pmc = 2562410}}</ref>

====Misitu====

[[Image:Northern Forest Trend in Photosynthetic Activity.gif|thumb|250px|right]]

Misitu ya Paini katika eneo la Pine [[British Columbia]] imeharibiwa na uvamizi wa mdudu wa paini, uvamizi huu umeenea bila kukoma tangu mwaka wa 1998 angalau kwa sababu ya ukosefu wa majira ya bairi kali tangu wakati huo; siku chache za baridi kali zinaweza kuwauwa wengi wa wadudu hao waharibifu na hapo zamani siku kama hizo ziliweza kufanya uharibifu huo usienee. Uvamizi huo wa wadudu, ambao (kufikia Novemba mwaka wa 2008) ulikuwa umeuwa karibu nusu ya miti ya aina hiyo katika jombo (ekari milioni 33 au 135,000&nbsp;km²)<ref>[http://mpb.cfs.nrcan.gc.ca/index_e.html Natural Resources Canada]</ref><ref name="robbins">Jim Robbins, [http://www.nytimes.com/2008/11/18/science/18trees.html?em|Bark Beetles Kill Millions of Acres of Trees in West], New York Times, 17 Novemba 2008</ref> ni idadi ambayo haijawahi kubwa ambayo haijawahi kufikiwa tena<ref name="kurz">Werner Kurz et al. [http://www.nature.com/nature/journal/v452/n7190/abs/nature06777.html Mountain pine beetle and forest carbon feedback to climate change], ''Nature'' 452, 987-990 (24 Aprili 2008).</ref> na iliisha kupitia upepo mkali ambao haukuwa wa kawaida mnamo mwaka wa 2007 kati mgawanyo wa kibara kuelekea Alberta. Ugonjwa katika eneo kubwa, pia ulianza, lakini wa kiwango cha chini, mnamo mwaka w 1999 katika maeneo la Colorado, Wyoming na MOntana. Shirika la Huduma ya Misitu la Marekani linakadiria ya kuwa kati ya mwaka 2011 na 2013 karibu miti yote ya paini ya aina ya lodgepole iliyo zaidi ya inchi tano kwa upana (milimita 127) itapotea<ref name="robbins" />.

 

Mabadiliko ya hali ya anga pia yataathiri kina cha theluji milimani. Mabadiliko yoyote katika kuyeyeka kwao wa kimsimu kunaweza kuwa na matokeo makali kwa maeneo yanayotegemea maji bila chumvi kutoka milima hiyo. Vipimo vya joto vimavyozidi kupanda vinaweza kusababisha theluji kuyeyuka mapema na haraka katika msimu unaotokea kabla ya kiangazi na kubadilisha wakati maji yanapotoka milimani na jinsi yatakavyotoka pale. Mabadiliko haya yanaweza kuathiri upatikanaji wa maji yasiyokuwa na chumvi kwa mifumo ya kimaumbile na matumizi ya binadamu.<ref>{{Cite press release | title = Freshwater Issues at ‘Heart of Humankind’S Hopes for Peace and Development’ | publisher = [[United Nations]] | date = 2002-12-12 | url = http://www.un.org/News/Press/docs/2002/ENVDEV713.doc.htm | accessdate = 2008-02-13}}</ref>

 

|date=2003

|title=OECD Workshop on the Benefits of Climate Policy: Improving Information for Policy Makers. Background Paper: Estimating Global Impacts from Climate Change

 

===Uhaba wa maji===

Kupanda kwa eneo lenye maji baharini kunakadiriwa kuongezeka kuingia kwa maji ya chumvi katika maji yaliyo chini ya ardhi katika maeneo mbalimbali, na kuathiri maji ya kunywa na kilimo katika maeneo ya pwani.<ref>[http://yosemite.epa.gov/oar/GlobalWarming.nsf/content/ResourceCenterPublicationsSeaLevelRiseIndex.html EPA : Global Warming : Resource Center : Publications : Sea Level Rise : Sea Level Rise Reports<!-- Bot generated title -->]</ref> Ongezeko la uvukizi kutapunguza ufanisi wa hifadhi za maji. Ongezeko la hali kali ya hewa kunaamanisha kuwa maji mengi zaidi yanaanguka katika ardhi ngumu na na kushindwa kuyachukua maji hayo ndani, hivyo kupelekea mafuriko ya muda kutokea badala ya kuyaongeza maji yale ardhini au katika maji yaliyo chini ya ardhi. Katika maeneo mengine, theluji zinazopungua kwa ukubwa zinatishia upatikanaji wa maji.<ref>[http://www.opendemocracy.net/globalization-climate_change_debate/kazakhstan_2551.jsp Kazakhstan: glaciers and geopolitics] ''Stephan Harrison'' Open Democracy Mei 2005</ref>

Tishio linalozidi la glaciers ltakuwa na athari mbalimbali. Katika maeneo ambayo yanategemea sana maji kutoka theluji yanayoyeyuka wakati wenye joto wa wa miezi ya msimu wa kiangazi, kuendelea kwa kurudi nyuma kwa mwishowe kutasababisha theluji kupungua na kupunguza maji yanayotoka katika theluji au kukomesha kabisa maji yanayotoka pale. Kupungua kwa maji yanayotoka katika theluji kutaathii uwezo wa kuinyunyuzia mimmea na kupunguza mitiririko ya vijito katika msimu wa kiangazi unaohitajika kuongeza maji katika mabwawa na hifadhi za maji. Hali hii ni mbaya sana kwa unyunyiziaji wa mimmea Barani Marekani Kusini, ambapo maziwa mengi ya kujengwa hujazwa na muyeyusho wa theluji pekee.{{Ref harv|peru2|BBC|BBC}} CNchi za Asia ya kati pia kihistoria zimekuwa zikitegemea maji yanayoyeyuka kutoka theluji kila msimu kwa unyunyziaji mimmea na hifadhi za maji ya kunywa. Nchini Norway, milima ya Alps na katika eneo la Kaskazini magharibi kwa Pasifiki la Marekani ya Kaskazini mtiririko wa maji kutoka thluji ni muhimu kwa kuzalisha umeme kwa kutumia maji. Vipimo vya juu zaidi vya joto pia vitaongeza mahitaji ya maji kwa madhumuni ya kupoesha na kukata kiu.

====Kuenea kwa magonjwa====

{{See also|Magonjwa ya kitropiki}}

Ongezeko la joto Duniani linaweza kuendelea hadi katika maeneo ambayo hayana wadudu wengi <ref>{{Cite web | title= Climate change linked to spread of disease | publisher=[[IRIN]] | url=http://www.irinnews.org/Report.aspx?ReportId=77675}}</ref> kueneza [[maradhi ya kuambukiza]] kama vile [[homa ya dengue]],<ref>{{Cite journal |title = Potential effect of population and climate changes on global distribution of dengue fever: an empirical model |url = http://image.thelancet.com/extras/01art11175web.pdf |format = [[Portable Document Format|PDF]] |journal = The Lancet |last = Hales |first = Simon |coauthors = ''et al.'' |volume = 360 |issue = 9336 |pages = 830–834 |date= 2002-09-14 |accessdate=2007-05-02 |doi = 10.1016/S0140-6736(02)09964-6}}</ref> Virusi vywa Nile ya Magharibi,<ref>{{Cite journal | last =Soverow | first = J. | coauthors = G. Wellenius, D. Fisman, and M. Mittleman | title = Infectious Disease in a Warming World: How Weather Influenced West Nile Virus in the United States (2001-2005) | journal = Environmental Health Perspectives | url= http://www.ehponline.org/members/2009/0800487/0800487.pdf | accessdate = 2009-04-13}}</ref> na [[malaria]].<ref>{{Cite journal | last = Rogers | first = D. | coauthors = S. Randolph | title = The global spread of malaria in a future warmer world | journal = Science | volume = 289 | issue = 5485 | pages = 1763–6 | date = 2000-09-08 | url = http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/289/5485/1763 | accessdate = 2008-01-04 | pmid = 10976072 }}</ref><ref>{{Cite news | last = Boseley | first = Sarah | title = Health hazard | publisher = The Guardian | date = Juni 2005 | url = http://www.guardian.co.uk/climatechange/story/0,12374,1517940,00.html | accessdate = 2008-01-04 }}</ref> Katika nchi maskini, hili linaweza tu kusababisha ,matukio mengi zaidi ya magonjwa hayo. Katika nchi tajiri zaidi, ambapo magonjwa hayo tayari yameangamizwa au kupungzwa kwa [[chanjo]], kutoa maji kutoka mabwawa na utumizi wa madwa ya kuulia wadudu, madhara yataonekana kiuchumi kuliko kiafya.

 

 

===Usalama===

Bodi ya Ushauri ya Jeshi, jopo la majenerali wa Marekani waliostaafu ilitoa Ripoti iliyoitwa "Usalama wa Kitaifa na Tishio la Mabadiliko ya Hali ya Anga." Ripoti hiyo ilitabiri ya kuwa ongezeko la joto Duniani litakuwa na athari kwa usalama, haswa katika kufanya "madhara kuongezeka" katika maeneo ambayo tayari si salama.<ref>[http://securityandclimate.cna.org/report/ "National Security and the Threat of Climate Change]". Military Advisory Board, 15 Aprili 2007.</ref>

 

Utafiti uliofanywa mwaka wa 2009 unaibua shaka kuhusu dhana ya kuwa ongezeko la joto na vurugu yanahusiana. Richard Tol na Sebastian Wagner walikusanya deta kuhusu hali ya anga na migogoro katika Bara Ulaya kati ya miaka ya 1000 na 2000. Walihitimisha ya kuwa hadi kipindi cha kati cha karne ya 18, kulikuwa na uhusiano muhimu kati ya idadi ya migogoro na kipimo cha wastani cha joto, lakini baada ya hapo hakuna uhusiano wowote wenye umuhimu wa kitakwimu unaonekana. Tol na Wagner wanadokeza kuwa uhusiano kati ya vita na hali ya hewa baridi zaidi unapungua wakati wa kipindi cha Mapinduzi ya Viwandani, wakati wa kuboreshwa kwa kilimo na usafiri vilivyo. Jarida la ''The Economist'' linapendekeza kuwa somo linalotokana na utafiti wao ni kuwa migogoro inayotokana na hali ya anga inaweza kupungzwa kwa kuendeleza mchakato wa kuboresha mazao.<ref>{{Cite news|title=Cool heads or heated conflicts?|date=10 Oktoba 2009|work=The Economist|pages=88|accessdate=2009-10-28}}</ref>

 

{{Reflist|colwidth=30em}}

 

* [http://www.nas.edu/climatechange Ecological Impacts of Climate Change] - [[United States National Academy of Sciences|National Academy of Sciences]]

* [http://www.epa.gov/climatechange/effects/index.html EPA: Health and Environmental Effects of Global Warming]

* [http://site.videoproject.com/coralreefs/ Climate Change: Coral Reefs on the Edge] An online video presentation by Prof. Ove Hoegh-Guldberg, University of Auckland

 

[[Jamii:Metorolojia]]