Usafi wa mazingira : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
Sex is the best Tags: Mobile edit Mobile web edit |
No edit summary |
||
Mstari 1:
[[File:EscherichiaColi NIAID.jpg|thumb|230px|[[Bakteria]] zilizokuzwa za E. Coli.]]
'''Usafi wa mazingira'''
Taka ambazo zinaweza kusababisha ma[[tatizo]] ya afya ni [[kinyesi]] cha binadamu na [[wanyama]], [[taka ngumu]], [[maji machafu]], taka za [[viwanda]]ni, na taka za [[kilimo]].
Mstari 6:
[[Usafi]] kama njia ya kuzuia [[maradhi]] unaweza kutumika kwa ufumbuzi handisi (kama [[majitaka]] na [[tiba]] ya maji machafu), [[teknolojia]] rahisi kama [[choo|vyoo]], au ma[[tendo]] ya [[usafi binafsi]] (kama [[uoshaji]] wa [[mikono]] kwa [[sabuni]]).
Usafi wa mazingira kama unavyoelezwa kwa ujumla na [[Shirika la Afya Duniani]] (kwa [[Kiingereza]] ''World Health Organisation'', kifupi WHO), unahusu utoaji wa vifaa na [[huduma]] ya usalama wa [[mkojo]] na kinyesi cha binadamu.
Upungufu wa usafi wa mazingira ni sababu kuu ya maradhi [[dunia]]ni kote. Uboreshaji wa mazingira una manufaa makubwa kwa afya ya wote katika [[kaya]] na katika [[jamii]].
Usafi wa mazingira unahusu pia udumishaji wa [[ratiba]] ya usafi, kwa njia ya huduma kama vile ukusanyaji wa taka na maji machafu.
==Maana mbalimbali==
Neno "usafi wa mazingira" linaweza kutumika kwa [[kipengele]] maalumu tu, [[dhana]], [[eneo]] au [[mbinu]], kama vile:
*'''Usafi wa kawaida wa mazingira'''
[[File:Shower, double-vault urine-diverting dry toilet (UDDT) and waterless urinal in Lima, Peru.jpg|thumb|Mfano wa mazingira safi huko Peru.]]
*'''Usafi wa mazingira katika eneo'''
*'''Usafi wa mazingira wa chakula'''
*'''Usafi wa mazingira'''
*'''Usafi wa mazingira kiikolojia '''
==Historia ya Usafi wa Mazingira==
Ushahidi wa usafi wa mazingira mijini ulionekana mara ya kwanza katika miji ya Harappa, Mohenjo-daro na hivi karibuni Rakhigarhi ya majimbo yaliyoendelea bondeni la Indus wakati wa ustaarabu. Mipangilio hiyo ya miji ilizingatia mifumo ya kwanza ya usafi wa mazingira mijini. Ndani ya mji, nyumba au vikundi vya nyumba yalipata maji kutoka visima. Kutoka ndani ya chumba kilicho kuwa kimetengwa kwa ajili ya kuoga, maji taka ilielekezwa chini ya mitaro iliyofunikwa kando ya barabara kuu. Manyumba yalifunguka tu kwa mabehewa ya ndani na makoboti madogo.
Miji ya Kirumi ilikuwa na vipengele vya mifumo ya usafi wa mazingira, yakutoa maji katika mitaa ya miji kama vile Pompeii, mawe ya ujenzi na mbao za kukusanya na kuondoa maji machafu kutoka maeneo ya wakazi
Vifo vya watoto wachanga vilienea katika Ulaya wakati wa medieval, siyo tu kutokana na upungufu wa usafi wa mazingira lakini kwa sababu ya ukosefu wa chakula kwa idadi ya watu ambayo ilikuwa ikipanuka haraka zaidi kuliko [[Kilimo|kilimo.]]
==Usafi wa mazingira na maji machafu==
Mstari 36:
=== Tiba ya maji taka ===
[[File:Wonga wetlands sewage plant.jpg|thumb|Mtambo wa kutibu taka, Australia.]]
Katika nchi zilizoendelea, matibabu ya maji taka katika manispaa yanafanywa kwa wingi,
==== Utumiajia upya wa maji machafu ====
katika nchi zinazoendelea
Kaya nyingi na vijiji hazijaunganishwa na mifereji ya maji machafu. Wao huelekeza maji taka yao kwa mambopa au aina nyingine zilizo karibu na eneo la ujenzi.
=== Ikolojia ya usafi wa mazingira ===
[[Ikolojia]] ya usafi wa mazingira kwa wakati mwingine hufahamiwa kama pinduzi mbadala wa mifumo ya usafi wa mazingira ya kawaida. Msingi wa ikolojia ya usafi wa mazingira unahusu utumizi tena wa mkofo na kinyesi kutoka vyoo ambazo zinanyekenya ambapo kuna utengaji umeshafanyika. Hii hupunguza viumbe zinazosababisha magonjwa. Ikiwa ikologia ya usafi wa mazingira itazingatiwa, maji taka ya manispaa ndio itabaki ambayo inaweza kutumiwa tena kwenye bustani.
=== Usafi wa mazingira na afya ya umma ===
Umuhimu wa kutenga taka upo katika jitihada za kuzuia maji na usafi wa mazingira kuhusiana na ugonjwa, ambayo inaadhiri nchi zilizoendelea na zinazoendelea kwa viwango mbalimbali. Inakadiriwa kuwa hadi watu milioni 5 wanakufa kila mwaka kutokana na magonjwa yanayozuilika yanayotokana na maji <ref> [http://www.pacinst.org/reports/water_related_deaths/water_related_deaths_report.pdf Taasisi Pacific]</ref>
=== Kuboresha usafi wa mazingira wa ulimwengu ===
Mpango wa ufuatiliaji wa Pamoja wa maji na usafi wa WHO na [[UNICEF]] inafasili uboreshaji wa usafi wa mazingira kama:
* miungano ya mifereji ya maji taka ya umma;
* miungano ya mifumo ya karo;
* choo cha shimo;
*
Kulingana na maelezo hayo, 62% ya watu duniani wanapata kuboresha usafi wa mazingira katika 2008, ukilinganisha na 8% tangu 1990.
Katika nchi zilizoendelea, ambapo chini ya 20% ya idadi ya watu duniani wanaishi, 99% ya wakazi wanapata kuboresha usafi wa mazingira na 81% wameunganisha mambopa yao ya maji taka.
Mstari 64:
Utupaji wa taka ngumu hufanyika katika mashimo,taka ngumu ni kawaida uliofanywa katika deponi, lakini kuchoma, kuchakata, na mboji. Katika kesi ya, nchi ilio na mabima ya taka ilio fukiwa mataifa yalioendelea hutumia itikafi mwafaka lakini nchi zenye maendeleo nduni haya fuatili itifaki mwafaka. Umuhimu wa kufukia taka ni kwa upungufu wa kueneza vekta na uwasilinishaji wa visababishi ugonjwa. Ufukiaji wa kila siku pia hupunguza uenezo wa harufu na taka kwa sababu ya upepo. Kadhalika, katika nchi zilizoendelea ni sharti kufukia kufanywe kwa njia mwafaka, kwa mfano peerimeta ya mchanga inafaa kutumiwa ili kupunguza uchafuzi wa maji ya kunywa).
Wakati wa kuchoma, hewa chafu huingia kwenye mazingira ambayo inavipengele sumu ambayo ina madhara mengi. Kuchakata na kubadili nishati ya mimea ni njia endelevu ya kuwa na maisha kwa ujumla gharama za mzunguko wa kushinda, hasa wakati jumla matokeo ya kiikolojia kuzingatiwa.
== Usafi wa mazingira katika nchi zinazoendelea ==
[[Malengo ya Maendeleo ya Milenia]] (MDGs) ya [[Umoja wa Mataifa]] yalijumuisha lengo la kupunguza kwa takribani nusu idadi ya watu ambao hawana usafi wa mazingira ifikapo mwaka 2015. Mnamo Desemba 2006, [[Baraza la Umoja wa Mataifa]] lilitangaza mwaka 2008 kuwa 'Mwaka wa Kimataifa wa Usafi wa Mazingira, kutambua upole wa utendekezaji wa Lengo la Maendeleo ya Milenea la (MDGs) la usafi wa mazingira. Mwaka huo ulilenga kuendeleza ufahamishaji na vitendo ili kufikia hayo malengo. Haya ilifanywa hasa katika:
*
*
Utafiti kutoka Overseas Development Institute unaonyesha kuwa usafi wa mazingira na uendelezaji wa usafi wa mazingira unafaa kuunganishwa na maendeleo ijapo malengo ya Milinea yatatimizwa.
Institute of ''Development Studies'' (IDS) uratibu mpango wa utafiti juu ya Jamii-kuongozwa kwa jumla ya Usafi ya Mazingira (CLTS) ni mbinu mbalimbali radikalt na usafi wa mazingira vijijini katika nchi zinazoendelea na kuahidi umeonyesha mafanikio ambapo mipango ya usafi wa mazingira jadi vijijini wameshindwa. CLTS ni njia ya usafi wa mazingira vijijini inayowezesha jamii kutambua matatizo ya kutupa kinyesi wazi wazi na kuonyesha umuhimu wa kuchulua hatua za kutupa kinyesi kwa njia mwafaka.
==Usafi wa mazingira katika sekta ya chakula==
[[File:Canteen kitchen.jpg|thumb|220px|[[Mgahawa]] wa kisasa unavyoandaa chakula.]]
Usafi wa mazingira katika sekta ya chakula ni ya matibabu ya kutosha ya nyuso za chakula-wasiliana na utaratibu huo ni ufanisi katika kuharibu seli vegetative ya microorganism ya umuhimu wa afya ya umma, na kikubwa kupunguza idadi ya undesirable microorganisms nyingine, lakini bila negativt yanayoathiri bidhaa au usalama wake kwa ajili ya matumizi (Marekani Chakula na Dawa Utawala, Kanuni za Shirikisho Kanuni, 21CFR110, USA). Taratibu za Uendeshaji wa darasa la usafi wa mazingira ni lazima kwa ajili ya viwanda chakula katika Marekani, ambayo pia umewekwa na 9 CFR sehemu 416 katika kushirikiana na sehemu 21 CFR 178.1010. Similaly katika Japan, chakula usafi ina kuwa kufikiwa kwa njia ya kufuata sheria ya Chakula Usafi wa Mazingira.
▲negativt yanayoathiri bidhaa au usalama wake kwa ajili ya matumizi (Marekani Chakula na Dawa Utawala, Kanuni za Shirikisho Kanuni, 21CFR110, USA). Taratibu za Uendeshaji wa darasa la usafi wa mazingira ni lazima kwa ajili ya viwanda chakula katika Marekani, ambayo pia umewekwa na 9 CFR sehemu 416 katika kushirikiana na sehemu 21 CFR 178.1010. Similaly katika Japan, chakula usafi ina kuwa kufikiwa kwa njia ya kufuata sheria ya Chakula Usafi wa Mazingira. <ref name="fslj">{{cite web
| mwisho = [[Japan External Trade Organization]]
| kwanza =
Line 93 ⟶ 91:
}}</ref>
Zaidi ya hayo, katika viwanda vya chakula na bayofamasia, usafi wa vifaa unamaanisha vifaa ambavyo vinaoshwa kutumia utaratibu wa Clean-in Place (CIP) na Sterization-in-Place. Taratibu hizi za hutoa mchanganyiko wa vioevu kabisa. Tarakibu hii inafaa kuwa na maeneo ya kuweka mnyunyusiko wakati wa kusafisha kama hakuna maeneo ya kuondoa amana ya bidhaa haitoshi.
==Usafi wa ziada==
|