Wikipedia

Tabakamwamba : Tofauti kati ya masahihisho

Browse history interactively
← Badilisho lililopitaBadilisho lijalo →
Content deleted Content added
VisualWikitext
d Kipala alihamisha ukurasa wa Lithosphere hadi Tabakamwamba
No edit summary
Mstari 1:
 
[[Picha::Earth-cutaway-schematic-numbered.svg.png|thumb|350px| Muundo wa [[Dunia]]: 1: Ganda la Dunia (kibahari /1a/ na kibara /1b/ crust 0 to 80 km); 2: Koti ya Dunia (koti ya juu pamoja na tabaka kasi, including asthenosphere, and lower mantle); 3: Core; 3a: Outer core (liquid); 3b: Inner core (solid); 4: Lithosphere (Crust and uppermost solid mantle); 5: Asthenosphere]]
[[Picha:Earth-crust-cutaway-english.png|thumb|230x230px| [[Dunia|Earth]] cutaway ]]
[[Picha:Plates_tect2_enMabamba gandunia (tectonic plates).svgpng|right|thumb|220x220px350px|Mabamba Sahani za tectonic za lithosphere. gandunia]]
'''Tabakamwamba''' (ing. ''lithosphere'')<ref>IPA: lith'usfēr,kutoka frommaneno theya [[Greek language|GreekKigiriki]] forλίθος ''líthos'' (jiwe, mwamba) na σφαίρα ''sfaira'' "rocky"(tufe, spheretabaka)</ref> ni sehemu thabiti ya nje ya [[sayari]] ya Dunia. Hiyo inamaanisha [[ganda la Dunia]], pamoja na chini yake sehemu ya juu ya "koti ya dunia". Tabakamwamba inakaa juu ya sehemu moto na laini ya ndani zaidi ya koti ya Dunia.
 
Kwenye mpaka kati ya tabakamwamba na koti yenyewe iko tabaka kasiduni (ing. asthenosphere) ambayo ni nyumbufu kiasi.
Mstari 10:
Eneo la tabakamwamba linagawiwa kwa vipande vikubwa ambavyo vinaelea juu ya sehemu moto za ndani. Vipande hivi ni mabamba ya ganda la Dunia au kwa kifupi [[mabamba gandunia]].
 
== TypesAina ofza lithosphere :-tabakamwamba ==
Kuna aina mbili za lithospheretabakamwamba:
 
# Tabakamwamba chini ya bahari; mabamba gandunia huachana katika vilindi vya bahari na hapa [[magma|magma joto]] inapanda juu na kujenga hivyo miamba mipya ikipoa na kuganda. Hivyo ganda la Dunia chini ya bahari ina umri mdogo zaidi na unene mdogo wa kilomita 50-100.
# Bahari ya bahari, ambayo inahusishwa na ukoko wa bahari na inapatikana katika mabonde ya bahari. Bahari ya bahari ni kawaida ya km 50-100 km
# Tabakamwamba ya bara. Hapa tunakuta miamba ya kale zaidi na unene wake ni km 100 hadi 200.
# Ulimwengu wa litholojia, ambao unahusishwa na ukoko wa bara. Ulimwengu wa litholojia una wigo mkubwa kutoka km 40 hivi labda km 200, ambapo km 40 ni ukoko.
 
==Mzunguko wa tabakamwamba==
Loplu imegawanywa katika [[Gandunia|sahani tectonic]], ambayo hatua kwa hatua jamaa na mtu mwingine.
Sehemu kubwa za tabakamwamba ziko katika mwendo wa kutokea na kupotea tena. Kenye vilindi vya bahari ambako mabamba gandunia yanaachana, magma inapanda na kuunda miamba mapya. Mchakato endelevu unasukuma mabamba jirani mbali kutoka mistari hii. Kwa upande mwingine kuna sehemu ambako mabamba yanasukumana na hapa bamba moja husukumwa chini ya bamba jingine na kwa namna hii kuunda mifereji ya bahari. Kadri miamba inazama chini na kuingia katika vilindi enye joto kubwa inayeyushwa tena na kujiunga na magma ya koti ya Dunia.
 
Ulimwengu wa bahari unakua kadiri inakavyo na kusonga mbali na ridge la bahari ya kati. Unene huu hufanyika kwa kuongezeka kwa baridi, ambayo hubadilisha asthenosphere moto kuwa vazi la lithospheric, na kusababisha litholojia ya bahari kuzidi kuwa mnene na uzee. Ulimwengu wa bahari ni mnene kuliko asthenosphere kwa mamia ya mamilioni ya miaka, lakini baada ya hii inazidi kuwa mnene kuliko asthenosphere.
 
Wakati [[Gandunia|sahani ya barafu]] inakuja pamoja na sahani ya bahari, katika maeneo ya subduction, bahari ya bahari daima huzama chini ya bara.
 
Ulimwengu mpya wa bahari unazalishwa kila mahali kwenye matuta ya katikati ya bahari na hurekebishwa tena kwenye vazi katika maeneo ya ufikiaji. Kama matokeo, bahari ya bahari ni ndogo sana kuliko ulimwengu wa ulimwengu: bahari ya zamani zaidi ya bahari ina karibu miaka milioni 200, wakati sehemu za ulimwengu wa leo zina mabilioni ya miaka.
 
== Marejeo ==
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Tabakamwamba"