Wikipedia

Matamvua (samaki) : Tofauti kati ya masahihisho

Browse history interactively
← Badilisho lililopita
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Masahihisho
 
Mstari 1:
[[Picha:Carp gill defect.jpg|200px|thumb|Matamvua ya [[kamongo]] yanaonekana kwa sababu alizaliwa bila mfuniko unaoyafunika kwa kawaida.]]
<sup><small>Kwa matumizi ya neno hili kutaja sehemu za mwili wa binadamu angalia [[Shavu]] na [[Shavu la mkono]]</small></sup>
[[Picha:CarpTuna gillGills defectin Situ 01.jpg|200px|thumb|Matamvua ya samaki yanaonekana kwa sababu alizaliwa bila mfuniko unaoyafunika kwa kawaida[[jodari]].]]
[[Picha:Tuna Gills in Situ 01LarveKamsalamander.jpgJPG|200px|thumb|Matamvua ya samakikiluwiluwi za [[salamanda]].]]
'''Matamvua ya samaki''' (pia: '''mashavu ya samaki''',; kwa [[Kiingereza]]: ''[[w:gill|gills'']]) ni viungo kwenye [[miilimwili]] yawa [[samaki]] na [[wanyama]] wengine wanaoishi kwenye [[maji]] vinavyowawezesha kupumua, yaani kupeleka [[oksijeni]] iliyomo mwenye maji kuingia katika [[damu]]. Yanatoa pia [[hewa]] iliyotumiwa ya [[dioksidi kabonia]] kutoka damu na kuiacha kwenye maji. Kwa hiyo mashavumatamvua ya [[viumbehai]] wa majini hutekeleza [[kazi]] inayolingana na [[mapafu]] ya wanyama wa nchi kavu.▼
[[Picha:LarveKamsalamander.JPG|200px|thumb|Matamvua ya kiluwiluwi ya [[salamanda]].]]
▲'''Matamvua''' (pia: '''mashavu''', kwa [[Kiingereza]]: ''gills'') ni viungo kwenye [[miili]] ya [[samaki]] na [[wanyama]] wengine wanaoishi kwenye [[maji]] vinavyowawezesha kupumua, yaani kupeleka [[oksijeni]] iliyomo mwenye maji kuingia katika [[damu]]. Yanatoa pia [[hewa]] iliyotumiwa ya [[dioksidi kabonia]] kutoka damu na kuiacha kwenye maji. Kwa hiyo mashavu ya [[viumbehai]] wa majini hutekeleza [[kazi]] inayolingana na [[mapafu]] ya wanyama wa nchi kavu.
 
Matamvua huhitaji kwa kazi hiyo [[uso]] mkubwa ambamo [[Mshipa|mishipa]] [[Mishipa ya damu|ya damu]] katika [[ngozi]] yake huitishwa na maji yenye oksijeni. Kwa hiyo [[umbo]] lake linaweza kufanana na [[unyoya]].
 
Samaki na [[chura]] huwa na matamvua kando ya [[kichwa]]. [[Ndubwi]] (viluwiluwi) wa [[amfibia]] mara nyingi huwa na matamvua yanayotoka nje ya mwili.
 
Wanyama wadogo sana wa majini hawahitaji matamvua kwa sababu kwao [[upumuo]] hutokea moja kwa moja kupitia ngozi ya mwili.
Line 13 ⟶ 12:
==Viungo vya nje==
{{Wiktionary}}
{{Commonscat|Gills|MatamvuaMashavu ya samaki}}
* [https://study.com/academy/lesson/gills-definition-anatomy-quiz.html Gills: Definition & Anatomy], tovuti ya study.com
* [http://australianmuseum.net.au/image/Fish-Dissection-Gills-exposed Fish Dissection - Gills exposed] ''Australian Museum''. Updated: 11 June 2010. Retrieved 16 January 2012.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Matamvua_(samaki)"