Tamthilia : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
No edit summary Tags: Mobile edit Mobile web edit |
No edit summary |
||
Mstari 20:
# [[Tamthiliya tatizo]] - zinaangazia tatizo linalowakumba wanajamii wakati fulani, kwa mfano, ufisadi. Mifano ya tamthiliya hizi ni k.v. Kigogo (Pauline Kea) na Mstahiki Meya (Timothy Arege).
==Sifa bainifu ya tamthilia==
==Mabadiliko na maendeleo ya tamthiliya za Kiswahili==▼
Tamthilia ya leo hugawanyika katika sehemu/matendo ambayo yana vijisehemu (maonyesho).
Kwa kutumia muundo wa [[Shakespeare]], waandishi waliandika tamthiliya kwa lugha ya [[Kiswahili]] na zilihusisha masuala ya Kiafrika. Wakati wa [[ukoloni]], [[drama]] ilikuwa kwa ajili ya [[Wazungu]] na [[Waafrika]] wachache waliojua Kizungu. Baadaye, waandishi wazalendo waliotaka kuwasiliana na umma, iliwabidi watunge tamthiliya yao kwa lugha ya Kiswahili. Baadaye, licha ya tamthiliya kuzingatia matumizi ya lugha ya Kiswahili, walianza kuzitazama, kuchunguza na kuzifanyia majaribio.▼
Tamthilia huhusisha mijadala na mazungumzo kati ya wahusika wawili na zaidi.
Tamthiliya za awali, k.v. Wakati Ukuta na Heshima Yangu, hazikuwa na utohozi wa matumizi ya fani za sanaa za maonyesho ya jadi. Kuanzia mwishoni mwa [[miaka ya 1960]], na mwanzoni mwa [[miaka ya 1970]], tamthiliya zilianza kuonyesha mwelekeo mpya. Pia, [[falsafa]] na [[imani]] za Kiafrika kabla ya [[ubepari]] zilianza kudidimia kidogo.▼
Mijadala katika tamthilia hujenga migogoro ambayo ndiyo
Tamthilia hutegemea sana ukamilifu wa mandhari
▲Tamthilia ya leo hugawanyika katika sehemu/matendo ambayo yana vijisehemu(maonyesho).kila uonyesho huendeleza hoja kuu za tendo.muungano wa matendo hujenga mtiririko wa maudhui na fani kwa kubainisha wahusika,mtindo na dhamira.
Jukwaa ndio uwanja wa
▲Tamthilia huhusisha mijadala na mazungumzo kati ya wahusika wawili na zaidi.mazungumzo katika tamthilia huwa mafupi ma yanajenga dhamira ya msanii mtunzi.tofauti na mazungumzo ya kawaida katika tamthilia huwa ya kasi na hufuata mkondo maalum wa mawazo tofauti nay a kawaida ambayo hubadili mikondo.
Hadhira na waigizaji huletwa pamoja na uigiazaji. bila hadhira uigizaji haujakamilika, mwandishi huwa amelenga watu wanaokusanyika katika thieta ili wajionee maigizo.
▲Mijadala katika tamthilia hujenga migogoro ambayo ndiyo tegemeyo la uigizaji.wahusika wa tamthilia hujidhihirisha wenyewe kwa maneno,mawazo na matendo yao na pia kwa jinsi mtunzi anavyowasawiri.sifa zao hujionyesha jukwani mfano unene,utajiri,ufukara,ujasiri,uoga n.k.
Brecht akichangia
▲Tamthilia hutegemea sana ukamilifu wa mandhari jukwani ili hadhira iiamini. mapambo ya jukwani sharti yalingane na dhamira ili yafanikishe uigizaji.mapambo na mandharitaa,giza,kicheko,kilio,kinaya,sauti mbalimbali hupatia tamthilia uhai kila inapoigizwa.
Tamthilia ya leo imebadilika kiwakati na kiutunzi ndiposa hadhira na
▲Jukwaa ndio uwanja wa kudihirisha tamthilia nzima.mpangilio wa jukwaa hufanikisha au kutatiza uigizaji.huweza rahisisha/tatiza uelewa wa tamthilia.waigizaji wakinyimwa nafasi ya kuigiza kutokana na udogo wa jukwaa huenda uigizaji ukakwamishwa.uteuzi,mpangilio na matumizi ya jukwaa ni sehemu muhimu katika uigizaji,ili kuwezesha ufanisi wa uigizaji,waandishi wa tamthilia hutoa mielekezo na maagizo.
Nafasi ya uigizaji hutegemea wahusika.
▲Hadhira na waigizaji huletwa pamoja na uigiazaji.bila hadhira uigizaji haujakamilika,mwandishi huwa amelenga watu wanaokusanyika katika thieta ili wajionee maigizo.hadhira huwa ni kiwakilishi cha jamii pana ambayo msanii hulenga hisia zao.baadhi ya tamthilia hushirikisha hadhira kwenye dhana ya kando,kimatendo kama vile kuimba,kijibu maswali.hadhira hujumuishwa kihisia kila mara.bila hadhira,ari na hamasa ya uigizaji itakuwa haipo.
▲Brecht akichangia natharia ya ukengeushi alisema kuna pengo kati ya hadhira na waigizaji.kila kundi liko katika dunia yake mfano waigizaji hutenda mambo yao kama kwamba hakuna anayewaona au kuwasikia.
* Uelekezi
▲Tamthilia ya leo imebadilika kiwakati na kiutunzi ndiposa hadhira na wiagizaji wakawa katika ulimwengu sawia na kushirikiana.tamthilia huhusishwa na uigizaji.tamthilia ya leo hujumuisha nyimbo,ngoma,hadithi,uzungumzi nafsia,kuchanganya ndimi n.k.
▲Nafasi ya uigizaji hutegemea wahusika.licha ya kuwa wao ni viumbe wa msanii wao huongozwa na fasiri za mwelekezi wa uigizaji na kufahamu kwao wanachoigiza na uigizaji wenyewe.tamthilia moja inaweza kuigizwa tofautitofauti kutegemea:
▲-Wakati
▲-Mazingira
Ndiposa Pickening na Hoeper wakasema tamthilia ni kiuzi tu ilhali maigizo hubadilika na wakati.
Muundo wa tamthilia ya kisasa umeazima kutoka tamthilia za
#Utangulizi: Maelezo ya miktadha ya matukio hutolewa.
#Kipeo: Ni kilele cha ukinzani, kihisia na kimatendo, mambo ya kuonyesha hisia kama mapigano, ugomvi,
#Matokeo: Suluhisho hutarajiwa au hupatikana.
#Mbinu za uelekezaji: Ufasili wa tamthilia. Kuhusisha matini zote kitamthilia (maneno ya wahusika na maelekezi ya jukwaa). Waigizaji wafaao, wakati
▲==Mabadiliko na maendeleo ya tamthiliya za Kiswahili==
▲Kwa kutumia muundo wa [[Shakespeare]], waandishi waliandika tamthiliya kwa lugha ya [[Kiswahili]] na zilihusisha masuala ya Kiafrika. Wakati wa [[ukoloni]], [[drama]] ilikuwa kwa ajili ya [[Wazungu]] na [[Waafrika]] wachache waliojua Kizungu. Baadaye, waandishi wazalendo waliotaka kuwasiliana na umma, iliwabidi watunge tamthiliya yao kwa lugha ya Kiswahili. Baadaye, licha ya tamthiliya kuzingatia matumizi ya lugha ya Kiswahili, walianza kuzitazama, kuchunguza na kuzifanyia majaribio.
▲Tamthiliya za awali, k.v. Wakati Ukuta na Heshima Yangu, hazikuwa na utohozi wa matumizi ya fani za sanaa za maonyesho ya jadi. Kuanzia mwishoni mwa [[miaka ya 1960]], na mwanzoni mwa [[miaka ya 1970]], tamthiliya zilianza kuonyesha mwelekeo mpya. Pia, [[falsafa]] na [[imani]] za Kiafrika kabla ya [[ubepari]] zilianza kudidimia kidogo.
▲Maelezo ya miktadha ya matukio hutolewa.maelezo yataonyesha migogoro ambayo inajengeka.hutanguliza wahusika na huand haya matukio.
▲Hapa mambo huvurugika,hali hubadilika.ukinzani ukadhihirika wazi.
▲Ni kilele cha ukinzani,kihisia na kimatendo,mambo ya kuonyesha hisia kama mapigano,ugomvi,uitengano,msimamo dhabiti n.k.masimulizi Fulani nna kufuata mkondo mpya wa mabadiliko ili kupata suluhisho.
▲Kipindi cha utulivu,migogoro hutulia
▲Suluhisho hutarajiwa au hupatikana.hutoa nafasi ya kuendeleza dhamira ya mabadiliko.
▲Ufasili wa tamthilia.Kuhusisha matini zote kitamthilia(maneno ya wahusika na maelekezi ya jukwaa).Waigizaji wafaao,wakati ufao na eneo la drama.Uelewa wa kiwango cha uigizaji na jamii,Ushirikiano wa matendo na maneno
==Historia ya tamthiliya za Kiswahili==
| |||