Chama cha Kijamaa-Kidemokrasia cha Ujerumani : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Mstari 1:
{{Infobox political party|country=Germany|name=Chama cha Kijamaa-Kidemokrasia cha Ujerumani |native_name=Sozialdemokratische Partei Deutschlands|logo=SPD logo.svg|colorcode={{Social Democratic Party of Germany/meta/color}}|leader=[[Norbert Walter-Borjans]] na [[Saskia Esken]]|foundation=23 Mei 1863 (ADAV)<br />7 Agosti 1869 (SDAP)|ideology=[[Ujamaa wa kidemokrasia]]|international=[[Socialist International]]|european=[[Party of European Socialists]]|europarl=[[Progressive Alliance of Socialists and Democrats]]|colors=[[Red]]|headquarters=Willy-Brandt-Haus<br />D-10911 [[Berlin]]|website=[http://www.spd.de http://www.spd.de]}}
'''Chama cha Kijamaa-Kidemokrasia cha Ujerumani'''
== Historia ==
SPD ilianzishwa kama "Shirika la Wafanyakazi wa Kijerumani" (''Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein'', ADAV) mnamo 23 Mei 1863 huko [[Leipzig]]. [[Mwanzilishi]] alikuwa Ferdinand Lassalle. Mnamo [[1875]] ADAV ilijiunga na Chama cha Wafanyakazi wa Kidemokrasia ya Jamii ( ''Sozialdemokratische Arbeiterpartei'' ) (SDAP), ambayo ilianzishwa mnamo [[1869]] huko Eisenach na August Bebel na Wilhelm Liebknecht
[[Jina]] jipya lilikuwa Chama cha Wafanyakazi cha Kijamaa cha Ujerumani (
Tangu mwaka [[1890]] kilichukua jina lake la sasa.
Katika miaka kuanzia 1875 hadi 1890 kilipigwa marufuku na [[Otto von Bismarck]].
Baada ya kuruhusiwa tena SPD ilikuwa mara kwa mara chama kikubwa zaidi [[Bunge|bungeni]] lakini haikushirikishwa katika [[serikali]] yoyote. Wabunge wake, hasa Karl Liebknecht, walipinga [[siasa]] ya [[ukoloni]] ya Ujerumani.
Baada ya kuanzishwa kwa [[Vita Kuu ya Kwanza]] ya Dunia mwaka [[1914]], SPD iliona farakano. Wabunge walio wengi walikubali makisio ya pekee kwa ajili ya [[jeshi]] wakiamini Ujerumani ilishmabuliwa, ilhali [[kundi]] dogo zaidi lilikataa makisio wakipinga kushiriki [[vita]] vyovyote. Kundi
Mwisho wa vita mnamo mwaka [[1918]], [[mapinduzi]]
Wakati wa [[Mdororo Mkuu|mdororo mkuu wa uchumi]] baada ya mwaka [[1929]], vyama adui
Baadaye Hitler alipiga tena SPF marufuku na kuwakamata wanachama wengi, wengine walikimbia nje ya nchi.
Baada ya [[Vita Kuu ya Pili ya Dunia]], SPD ilirudi. Katika [[Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kijerumani|Ujerumani ya Mashariki]]
Katika [[Ujerumani ya Magharibi|Magharibi mwa Ujerumani]] SPD iliendelea kama chama kikubwa zaidi ya mrengo wa kushoto.
SPD iliongoza serikali kadhaa za [[Majimbo ya Ujerumani|majimbo]] huko Ujerumani Magharibi, lakini kila wakati ilikuwa chama kikuu cha upinzani katika bunge la [[shirikisho]].
Iliingia katika serikali mara ya kwanza mnamo [[1966]] chini ya [[Chansela (kiongozi)|chansela]] [[Kurt Georg Kiesinger]] wa chama cha [[Chama cha Kikristo cha Kidemokrasia cha Ujerumani|CDU]].
Mnamo [[1969]] [[mwenyekiti]] wa SPD [[Willy Brandt]] aliweza
Miaka [[1982]] hadi [[1998]] SPD iliondoka katika serikali ikawa tena chama cha upinzani.
Kati ya 1998 na [[2005]] SPD iliweza kurudi katika uongozi wa serikali chini ya chansela [[Gerhard Schröder]] aliyeshiriki na chama cha kiekolojia cha Green Party.
Tangu Novemba 2005 hadi mwaka [[2021]] SPD ikawa mshirika mdogo katika ushirikiano na CDU chini ya chansela [[Angela Merkel]] .
Katika miaka hii [[kura]] za SPD katika chaguzi kwenye shirikisho na majimbo ziliendelea kupungua. Lakini katika [[uchaguzi mkuu]] wa mwaka 2021 SPD ilikuwa tena chama kikubwa kwa kupata kura
== Siasa ==
Kihistoria SPD ilikuwa chama cha [[wafanyakazi]] nchini Ujerumani kilichofuata shabaha ya [[ujamaa]]
== Kujisomea ==
* Carl E. Schorske, ''German Social Democracy, 1905-1917: The Development of the Great Schism'' (Harvard University Press, 1955).
* Vernon L. Lidtke, ''The Outlawed Party: Social Democracy in Germany, 1878-1890'' (Princeton University Press, 1966).
Line 51 ⟶ 50:
== Tovuti za Nje ==
* [http://www.spd.de/servlet/PB/menu/1588284/index.html Party official website in English] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060711164453/http://www.spd.de/servlet/PB/menu/1588284/index.html|date=2006-07-11}}
* [http://www.jusos.de/ official website of the party's youth organisation]
* [http://www.maxeiner-miersch.de/left_still_on_the_left_e.htm Is the Left Still on the Left?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060601182612/http://www.maxeiner-miersch.de/left_still_on_the_left_e.htm|date=2006-06-01}} — Dirk Maxeiner and Michael Miersch on the German left
[[
|