Akiolojia : Tofauti kati ya masahihisho

'''Arkiolojia''' (kutoka [[Kiyunani]] αρχαίος = ''zamani'' na λόγος = ''neno, usemi'') ni somo linalohusu mabaki ya tamaduni za watu wa nyakati zilizopita. Waarkiolojia wanatafuta vitu vilivyobaki, kwa mfano kwa kuchimba ardhi na kutafuta mabaki ya majengo, makaburi, silaha, vifaa, vyombo na mifupa ya watu.

 

 

'''Mfano bora wa arkiolojia''' ni utafiti wa mji wa '''[[Pompei]]''' huko [[Italia]]. Habari za Pompei zimepatikana katika maandishi mbalimbali ya kiroma lakini mji uliharibika kabisa na kufunikwa na majivu ya [[volkeno]] [[Vesuvio]] mn. mwaka 79 b.K. Kuanzia mwaka 1748 wataalamu walianza kuchimba mahali pa mji mpotevu wakaipata. Hadi leo sehemu kubwa ya mji umefunuliwa tena. Chini ya majivu na udongo wa karne nyingi vitu vingi vimehifadhiwa vizuri ambavyo vingepotea kabisa visingefunikwa, kwa mfano picha za kiroma kwenye kuta za nyumba zenye rangi nzuri kabisa. Hata mabaki ya chakula yamepatikana yakachunguliwa.

Hivyo arkiolojia huongeza ujuzi wetu kwa kufunua ushahidi wa nyakati za kale; wakati uleule kazi ya arkiolojia inahatarisha ushahidi huo kwa sababu kazi yake huondoa hifadhi ya udongo. Katika karne za kwanza za arkiolojia mabaki mengi ya tamaduni za kale yameharibika kutokana na kufunuliwa kwao. Kuepukana na tatizo hilo ni jukumu muhimu ya arkiolojia ya kisasa.

 

* [http://www.archeodroit.net/african-archaeology/index.html "The World Wide Web Library of African Archaeology] (Kiingereza)

{{commonscat|Archaeology|Akiolojia}}

{{mbegu}}

 

 

[[af:Argeologie]]

[[als:Archäologie]]

[[am:ሥነ ቅርስ]]

[[ar:علم الآثار]]

[[ast:Arqueoloxía]]