Erwin Schrödinger : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
d Schrodinger umesogezwa hapa Schrödinger |
Xqbot (majadiliano | michango) d roboti Nyongeza: nn, pnb, yo Badiliko: el, en, ml; cosmetic changes |
||
Mstari 1:
[[Picha:Erwin Schrodinger2.jpg|thumb|right|Erwin Schrödinger]]
[[
'''Erwin Schrödinger''' {{IPA-de|ˈɛrviːn ˈʃrøːdɪŋɐ}} ([[12 Agosti]], [[1887]]
== Taawasifu ==
Mstari 19:
Mwaka 1921, alihamia katika [[Chuo Kikuu cha Zürich]]. Januari 1926, Schrödinger aliandika ''"Quantisierung als Eigenwertproblem" [tr.'' iliyochapishwa katika jarida la [[Annalen der Physik]] "Quantization as an [[Eigenvalue]] Problem] on wave mechanics" ambalo la julikana sasa kama [[Schrödinger equation]]. Katika jarida hili yeye alitoa "derivation" ya kutikiswa kwa muda wa kujitegemea equation mifumo, na ilionyesha kwamba alitoa eigenvalues sahihi kwa [[kwa chembe yaani atoms kama za haidrogen.]] Jarida hili limekuwa kama moja ya mafanikio muhimu ya karne ya ishirini, na umba mapinduzi katika quantum mechanics, na fizikia na kemia kwa jumla. Karatasi la pili likachapishwa wiki nne tu baadaye ikitatua tatizo la [["quantum harmonic oscillator",]] la [["rigid rotor"]] na la [["diatomic molecule" yaani molekuli yenye vichembe viwili tu,]] na ikatoa derivation mpya wa Schrödinger equation. Karatasi la tatu mnamo mwezi wa Mei ilionyesha kuwa mtindo wake na ule wa Heisenberg ulikuwa sawia na akawapa tiba ya [[athari ya Stark]].("yaani Stark Effect") A karatasi ya nne katika mfululizo wake wa ajabu ilionyesha jinsi ya kutatua matatizo katika mfumo ambao mabadiliko kwa wakati, kama katika matatizo ya [[kuwasambaza pahali pote]] . Majarida haya yalikuwa mafanikio kuu wa kazi yake na yalikuwa wakati mmoja yakitambulika kama kuwa na umuhimu mkubwa kwa jamii ya wanafizikia.
Mwaka 1927, yeye aliiridhi cheo cha [[Max Planck]] katika [[Chuo Kikuu cha Friedrich Wilhelm]] jijini Berlin. Mwaka 1933, hata hivyo, aliamua kuhama Ujerumani; kwa vile hakuupenda utawala wa maNazi [[wa chuki kwa wayahudi.]] Akawa Fellow wa [[Magdalene College]] katika [[Chuo Kikuu cha Oxford]]. Punde tu baada ya kuwasili alipokea [[Tuzo]] la [[Nobel]] akiwa na [[Paul Adrien Maurice Dirac]]. Cheo chake Oxford hakikumuendeleza;maisha yake binafsi haikukubalika humo (Schrödinger aliishi na wanawake wawili) {{Citation needed|date=October 2009}}. Mwaka 1934, Schrödinger alihadhiri katika chuo kikuu cha [[
Katikati ya haya masuala tata mnamo 1935, baada mawasiliano ya kina na rafikiye binafsi [[Albert Einstein]], alipendekeza majaribio ya "[[Schrödinger's cat though]]t".
=== Miaka ya Baadaye ===
[[
Mwaka 1939, baada ya [[Anschluss]], Schrödinger alikuwa na matatizo kwa sababu ya kukimbia kutoka Ujerumani mwaka 1933 na upinzani wake unaojulikana wa [[Nazism]]. Yeye alitoa kauli akikana upinzani huu (baadaye alijuta kufanya hivyo na akamuomba rafikiye [[Einstein]]) amwiye radhi. Hata hivyo, hii haikuwatuliza kikamilifu watawala wapya na chuo kikuu kikafuta kazi kutoka kwa kutowajibika kisiasa. Alinyanyaswa na kupokea maelekezo asiondoke nchini, lakini yeye na mke wake walihamia Italia. Kutoka hapo alikwenda katika nyadhifa ya matembezi katika vyuo vikuu vya [[Oxford]] na [[Ghent]].
Mstari 46:
Wengi wa wanasayansi ambao walikuwa wametoroka Ujerumani waliishi katika msimu wa kiangazi wa 1933 katika jimbo la Kiitaliano la [[Bolzano]]. Hapa Hilde akawa mjamzito na mtotowe Schrödinger. Tarehe 4 Novemba 1933 Schrödinger, mke wake na Hilde March waliwasili Oxford. Schrödinger alichaguliwa kuwa "fellow" wa [[Magdalene College]]. Punde tu baada ya kuwasili katika Oxford, Schrödinger alisikia kwamba, kwa kazi yake katika "Wave Mechanics", alituzwa na tuzo ya [[Nobel]].
[[
Mapema mwaka 1934 alialikwa kutoa hotuba katika chuo kikuu cha [[Princeton University]] na wakati huo wakamuomba achukue cheo cha kudumu humo. Baada ya kurudi Oxford, alikuwa na mazungumzo kuhusu mishahara na masharti ya pensheni kule Princeton lakini mwisho hakuwa kukubali. Inadhaniwa kwamba ni ukweli kwamba alitaka aishi Princeton pamoja na Hilde na Anny kugawana malezi ya mtoto wake lakini hio haikukubalika. Ukweli kuwa alikuwa wake wawili, hata kama mmoja wao alikuwa ameolewa na mtu mwingine, haikupokelewa vyema katika Oxford pia. Hata hivyo, binti yake Ruth Georgie Erica alizaliwa huko tarehe 30 Mei, 1934. <ref> ''Schrödinger: Maisha na Thought'' na Walter Yohana Moore, Cambridge University Press 1992 ISBN 0-521-43767-9, discusses Schrödinger's unconventional mahusiano, pamoja na mambo yake na Hildegunde Machi, katika sura ya saba na nane, "Berlin" na " uhamishoni katika Oxford ".</ref>
Mstari 52:
== Legacy ==
[[
Masuala ya falsafa lililotolewa na [[Schrödinger's cat]] bado inabakia kujadiliwa leo na urithi wake wa kudumu zaidi katika [[popular Science]], wakati [[Schrödinger's equation]] ni urithi wake wa kudumu zaidi katika ngazi zaa juu za kiufundi. Volkeno [[Schrödinger]] kubwa kwenye [[upande mbali wa Mwezi]] ulipewa jina kwa heshima kwake. The [http://www.esi.ac.at Erwin Schrödinger International Institute for Mathematical Physics] Vienna ilianzishwa mwaka 1993.
Mstari 67:
== Bibliografia ==
* Nature and the Greeks and Science and Humanism Cambridge University Press (1996) ISBN
* The interpretation of Quantum Mechanics Ox Bow Press (1995) ISBN
* Statistical Thermodynamics Dover Publications (1989) ISBN
* Collected papers Friedr. Vieweg & Sohn (1984) ISBN
* My View of the World Ox Bow Press (1983) ISBN
* Expanding Universes Cambridge University Press (1956).
* Space-Time Structure Cambridge University Press (1950) ISBN
* ''Maisha ni nini?''
* ''What is Life?'' & Mind and Matter Cambridge University Press (1974) ISBN
* ''A Life ya Erwin Schrödinger,'' Walter J. Moore, Cambridge University Press, Canto Edition (2003) ISBN
Mstari 125:
{{DEFAULTSORT:Schroedinger, Erwin}}
[[Jamii:Wanasayansi wa Austria]]
[[Jamii:Kiayalandi Wanasayansi]]
[[Jamii:Michezo wanasayansi]]
[[Jamii:Quantum Wanasayansi]]
[[Jamii:Nadharia Wanasayansi]]
[[Jamii:Thermodynamicists]]
[[Jamii:Western mystics]]
[[Jamii:Tuzo ya Nobel ya Fizikia]]
[[Jamii:Austria Tuzo ya Nobel]]
[[Jamii:Wapokeaji wa Pour le Mérite (kiraia darasa)]]
[[Jamii:Wenzake wa Magdalene College, Oxford]]
[[Jamii:Wajumbe wa Kipapa Academy of Sciences]]
[[Jamii:Watu kuhusishwa na Chuo Kikuu cha Zurich]]
[[Jamii:Chuo Kikuu cha Stuttgart Mbegu]]
[[Jamii:Chuo Kikuu cha Breslau Mbegu]]
[[Jamii:Humboldt University of Berlin Mbegu]]
[[Jamii:University of Graz Mbegu]]
[[Jamii:Chuo Kikuu cha Vienna Mbegu]]
[[Jamii:Austria Wakatoliki wa Kirumi]]
[[Jamii:Watu walio hama kutoroka Nazism]]
[[Jamii:Austria wataalam katika Ireland]]
[[Jamii:Kiayalandi watu wa ukoo Austria]]
[[Jamii:Austrians wa ukoo wa Uingereza]]
[[Jamii:Watu kutoka Landstraße]]
[[Jamii:Vifo kutoka kifua kikuu]]
[[Jamii:Waliofariki maradhi ya kuambukiza nchini Austria]]
[[Jamii:Waliozaliwa 1887]]
[[Jamii:Waliofariki 1961]]
[[an:Erwin Schrödinger]]
[[ar:إرفين شرودنغر]]
[[ast:Erwin Schrödinger]]
[[az:Ervin Şrödinger]]
[[bat-smg:Ervins Šriuodėngeris]]
[[be-x-old:Эрвін Шродынгер]]
[[bg:Ервин Шрьодингер]]
[[bn:এরভিন শ্র্যোডিঙার]]
[[br:Erwin Schrödinger]]
[[bs:Erwin Schrödinger]]
[[ca:Erwin Schrödinger]]
[[cs:Erwin Schrödinger]]
Line 172 ⟶ 170:
[[da:Erwin Schrödinger]]
[[de:Erwin Schrödinger]]
[[el:Έρβιν Σρέντινγκερ]]
[[en:Erwin Schrödinger]]
[[eo:Erwin Schrödinger]]
[[es:Erwin Schrödinger]]
[[et:Erwin Schrödinger]]
[[eu:Erwin Schrodinger]]
[[fa:اروین شرودینگر]]
[[
[[fr:Erwin Schrödinger]]
[[ga:Erwin Schrödinger]]
[[gl:Erwin Schrödinger]]
[[he:ארווין שרדינגר]]
[[hi:अर्विन श्रोडिन्गर]]
[[hif:Erwin Schrödinger]]
[[hr:Erwin Schrödinger]]
[[
[[hu:Erwin Schrödinger]]
[[id:Erwin Schrödinger]]
[[io:Erwin Schrödinger]]
[[is:Erwin Schrödinger]]
[[it:Erwin Schrödinger]]
[[ja:エルヴィン・シュレーディンガー]]
[[ka:ერვინ შრედინგერი]]
[[ko:에르빈 슈뢰딩거]]
[[ku:Erwin Schrödinger]]
[[la:Ervinus Schrödinger]]
[[lmo:Erwin Schrödinger]]
[[lt:Erwin Schrödinger]]
[[lv:Ervīns Šrēdingers]]
[[mk:Ервин Шредингер]]
[[ml:എർവിൻ ഷ്രോഡിങർ]]
[[mr:एर्विन श्रोडिंजर]]
[[mt:Erwin Schrödinger]]
[[nl:Erwin Schrödinger]]
[[nn:Erwin Schrödinger]]
[[no:Erwin Schrödinger]]
[[oc:Erwin Schrödinger]]
[[pl:Erwin Schrödinger]]
[[pnb:ارون شروڈنگر]]
[[pt:Erwin Schrödinger]]
[[ro:Erwin Schrödinger]]
Mstari 218:
[[sl:Erwin Schrödinger]]
[[sr:Ервин Шредингер]]
[[sv:Erwin Schrödinger]]
[[ta:எர்வின் சுரோடிங்கர்]]
Line 227 ⟶ 226:
[[vo:Erwin Schrödinger]]
[[war:Erwin Schrödinger]]
[[xal:Шрёдингерин, Эрвин]]
[[yo:Erwin Schrödinger]]
[[zh:埃尔温·薛定谔]]
[[zh-min-nan:Erwin Schrödinger]]
|