Usafi wa mazingira : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
d r2.7.1) (roboti Nyongeza: th:การสุขาภิบาล |
Copyedit. |
||
Mstari 1:
{{
{{Dablink|kwa matumizi mengine, kuona [[kusafisha (taarifa ya kisiri)]].}}
[[File:EscherichiaColi NIAID.jpg|thumb|230px|E. Coli bakteria chini ya magnification]]
Mstari 5:
Usafi wa mazingira kama inavyoelezwa kwa ujumla na Shirika la Afya Duniani (World Health Organisation), inahusu utoaji wa vifaa na huduma ya usalama wa mkojo na kinyesi cha binadamu. Upungufu wa usafi wa mazingira ni sababu kuu ya maradhi duniani kote. Uboreshaji wa mazingira una manufaa kubwa kwa athari za afya ya wote katika kaya na katika jamii. Usafi wa mazingira unahusu pia udumishaji wa ratibu ya usafi, kwa njia ya huduma kama vile ukusanyaji wa taka na maji machafu. <ref> http://www.who.int/kichwa/kusafisha en/</ref>
Neno "'''usafi wa mazingira''' " linaweza kutumika kwa kipengele maalum tu, dhana, eneo, au mbinu, kama vile:
*'''Usafi wa kawaida wa mazingira''' - unahusu ukusanyaji wa kinyesi cha binadamu katika kaya. Usafi wa mazingira hutumiwa kama kiashiria kwa lengo la kuelezea malengo ya Milenia.
*'''Usafi wa mazingira katika eneo''' - mkusanyiko na matibabu ya taka hufanywa pahala ambapo linawekwa. Mifano ni matumizi ya vyoo vya shimo na bomba la maji taka.
Mstari 13:
==Historia Ya Usafi wa Mazingira==
Ushahidi wa usafi wa mazingira mijini ulionekana mara ya kwanza katika miji ya Harappa, Mohenjo-daro na hivi karibuni Rakhigarhi ya majimbo yaliyoendelea bondeni la Indus wakati wa ustaarabu. Mipangilio hiyo ya miji ilizingatia mifumo ya kwanza ya usafi wa mazingira mijini. Ndani ya mji, nyumba au vikundi vya nyumba yalipata maji kutoka visima. Kutoka ndani ya chumba kilicho kuwa kimetengwa kwa ajili ya kuoga, maji taka ilielekezwa chini ya mitaro iliyofunikwa kando ya barabara kuu. Manyumba yalifunguka tu kwa mabehewa ya ndani na makoboti madogo.
Miji ya Kirumi ilikuwa na vipengele vya mifumo ya usafi wa mazingira, yakutoa maji katika mitaa ya miji kama vile Pompeii, mawe ya ujenzi na mbao za kukusanya na kuondoa maji machafu kutoka maeneo ya wakazi - kwa mfano maxima Cloaca katika mto Tiber Roma . Pia kuna rekodi za usafi wa mazingira mahala pengine katika Ulaya mpaka wakati wa kati umri makao. Uchafu wa mazingira na hali ya msongamano mkubwa ulikuwa katika [[Ulaya|Ulaya]] na [[Asia|Asia]] wakati wa [[Zama za Kati|Zama za Kati,]] mara kwa mara katika janga kusababisha mlipuko kama vile ugonjwa wa Justinian (541-42) na tauni (1347-1351), ambazo ziliua makumi ya mamilioni ya watu wakati wa ubadilishaji wa jamii. <ref> Carlo M. Cipolla, ''kabla ya [[Mapinduzi ya Viwandani|Mapinduzi ya Viwanda:]] European Society na Uchumi 1000-1700,'' WW Norton na Kampuni, London (1980) ISBN 0-393-95115-4</ref>
Vifo vya watoto wachanga vilienea katika Ulaya wakati wa medieval, siyo tu kutokana na upungufu wa usafi wa mazingira lakini kwa sababu ya ukosefu wa chakula kwa idadi ya watu ambayo ilikuwa ikipanuka haraka zaidi kuliko [[Kilimo|kilimo.]] <ref> Burnett White, ''za Historia ya magonjwa'' </ref> Mapambano ya mara kwa mara na unyasasaji wa raia na viongozi kikatili ulitatiza haya zaidi. Maisha ya mtu wa kawaida kwa wakati huo yalikuwa ngumu na mfupi.
Mstari 47:
=== Kuboresha usafi wa mazingira wa ulimwengu ===
Mpango wa ufuatiliaji wa Pamoja wa maji na usafi wa WHO na [[UNICEF|UNICEF]] inafasili uboreshaji wa usafi wa mazingira kama:
* miungano ya mifereji ya maji taka ya umma
* miungano ya mifumo ya karo
*
* choo cha shimo
* Choo la shimo linalopitisha hewa safi <ref> [http://www.wssinfo.org/en/122_definitions.html Mpango wa Usimamizi wa Pamoja na UNICEF: ufafanuzi WHO]</ref>
Mstari 62:
{{Details|Waste management}}
[[File:Israel hiriya.jpg|thumb|Hiriya avfallsdeponi, Israel.]]
Utupaji wa taka ngumu hufanyika katika mashimo,taka ngumu ni kawaida uliofanywa katika deponi, lakini kuchoma, kuchakata, na mboji. Katika kesi ya, nchi ilio na mabima ya taka ilio fukiwa mataifa yalioendelea hutumia itikafi mwafaka lakini nchi zenye maendeleo nduni haya fuatili itifaki mwafaka. Umuhimu wa kufukia taka ni kwa upungufu wa kueneza vekta na uwasilinishaji wa visababishi ugonjwa. Ufukiaji wa kila siku pia hupunguza uenezo wa harufu na taka kwa sababu ya upepo. Kadhalika, katika nchi zilizoendelea ni sharti kufukia kufanywe kwa njia mwafaka, kwa mfano peerimeta ya mchanga inafaa kutumiwa ili kupunguza uchafuzi wa maji ya kunywa).
Wakati wa kuchoma, hewa chafu huingia kwenye mazingira ambayo inavipengele sumu ambayo ina madhara mengi. Kuchakata na kubadili nishati ya mimea ni njia endelevu ya kuwa na maisha kwa ujumla gharama za mzunguko wa kushinda, hasa wakati jumla matokeo ya kiikolojia kuzingatiwa. <ref> William D. Robinson, ''Solid Waste ya Kitabu: A Guide kiutendaji,'' John Wiley na wana (1986)</ref> Thamani ya kutayarisha samadi itategemea hitaji la bidhaa za samadi kwenye soko.
== Usafi wa mazingira katika nchi zinazoendelea ==
Mstari 76:
==Usafi wa mazingira katika sekta ya chakula==
[[File:Canteen kitchen.jpg|thumb|220px|Kisasa mgahawa maandalizi chakula katika eneo.]]
Usafi wa mazingira katika sekta ya chakula ni ya matibabu ya kutosha ya nyuso za chakula-wasiliana na
utaratibu huo ni ufanisi katika kuharibu seli vegetative ya microorganism ya umuhimu wa afya ya umma, na kikubwa kupunguza idadi ya undesirable microorganisms nyingine, lakini bila
negativt yanayoathiri bidhaa au usalama wake kwa ajili ya matumizi (Marekani Chakula na Dawa Utawala, Kanuni za Shirikisho Kanuni, 21CFR110, USA). Taratibu za Uendeshaji wa darasa la usafi wa mazingira ni lazima kwa ajili ya viwanda chakula katika Marekani, ambayo pia umewekwa na 9 CFR sehemu 416 katika kushirikiana na sehemu 21 CFR 178.1010. Similaly katika Japan, chakula usafi ina kuwa kufikiwa kwa njia ya kufuata sheria ya Chakula Usafi wa Mazingira. <ref name="fslj">{{cite web
| mwisho = [[Japan External Trade Organization]]
| kwanza =
| authorlink =
| coauthors =
|kichwa = Food Sanitation Law in Japan
| kazi =
| publisher =
| tarehe =
| url = http://www.jetro.go.jp/en/market/regulations/pdf/food-e.pdf
|format=PDF| doi =
Mstari 98:
{{Div col|cols=2}}
*Disinfectant
*Lifewater International
*National Sanitation Foundation
*Ukusanyaji na utupaji wa maji taka
*Mtego (plumbing)
*Mgogoro wa maji
Mstari 120:
* [http://www.eawag.ch/organisation/abteilungen/sandec/publikationen/publications_sesp/downloads_sesp/compendium_low.pdf Tilley et al:. Elezo huru wa Systems Usafi wa Mazingira na Teknolojia] , Ugavi wa Maji na Usafi wa Mazingira Baraza shirikishi / Uswisi Shirikisho Taasisi ya Sayansi na Teknolojia majini (EAWAG), 2008
*Asia ya Kati Review Afya (CAHR). [http://www.cahr.info/index_files/page0015.htm Usafi maskini Sababu kifo miongoni mwa watoto chini ya miaka mitano katika Afghanistan]
* [http://hdr.undp.org/hdr2006/pdfs/report/HDR_2006_Chapter_3.pdf Wa 2006 Taarifa ya UNDP ya Maendeleo ya Binadamu: Zaidi ya uhaba: Power, umaskini na mgogoro wa maji - Chapter 3: The nakisi kubwa katika usafi wa mazingira] accessed tarehe 22 Agosti 2007
*[http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTWAT/0,,menuPK:337308~pagePK:149018~piPK:149093~theSitePK:337302,00.html Maji na Usafi wa Mazingira, Benki ya Dunia] accessed tarehe 22 Agosti 2007
*[http://www.mohenjodaro.net/tcdraintiles87.html Usafi wa mazingira mijini mapema katika India kale]
| |||