Wikipedia

Kamerun : Tofauti kati ya masahihisho

Browse history interactively
← Badilisho lililopitaBadilisho lijalo →
Content deleted Content added
VisualWikitext
d Removing Link FA template (handled by wikidata)
No edit summary
Mstari 11:
|}
|-
| align="center" colspan=2 | <small>''[[HadabuKaulimbiu ya Taifa]] Paix, Travail, Patrie<br />([[Lugha ya Kifaransa|Kifaransa]]: Amani, Kazi, Nchi ya BabaTaifa | ''</small>
|-
| align=center colspan=2 | [[Picha:LocationCameroon.png|LocationMahali ofpa CameroonKamerun]]
|-
| '''[[Lugha ya Taifa]]'''
| [[Lugha ya Kifaransa|Kifaransa]], [[Lugha ya KingerezaKiingereza|KingerezaKiingereza]]
|-
| '''[[Mji Mkuu]]'''
Mstari 24:
| [[Douala]]
|-
| '''[[RaiseRais wa Kamerun]] <br /> [[Waziri mkuu wa Kamerun]]'''
| [[Paul Biya]]<br />[[Philémon Yang]]
|-
| '''[[Eneo]]'''<br />&nbsp;- Jumla<br />&nbsp;-Maji<br />&nbsp;-Eneo ya kadiriwa
| 475,440 [[mraba kilomita mraba|km&sup2;]] <br /> 1.3%<br />[[Orotha ya nchi kulingana na eneo|Kadiriwa 52 duniduniani]]
|-
| '''[[Umma]]'''<br />&nbsp;- Kadiriwa <br />&nbsp;- Sensa,<br />&nbsp;- Umma kugawa na Eneo (kilomita)
| 16,380,005 [[Orotha ya Nchi kulingana na Umma|Kadiriwa 59 duni]] <br /> sensa (2003) <br />; 34/[[mraba kilomita|km&sup2;]] ([[Orotha ya nchi kulingana na eneo kwa umma|138 duni]])
|-
| '''[[ChumoPato chala uchumi]]'''<br />&nbsp;- Jumla<br />&nbsp;- kwa kipimo cha umma
| $32.35 BillioniBilioni ([[Orotha ya nchi GDP (kidogo)|(91 ) kadir]]) <br />$2,176 [[Orotha ya nchi kulingana na GDP kwa umma|140 duni]]
|-
| '''[[Uhuru]]'''<br />&nbsp;- Kadirifu<br />&nbsp;- Barabara
| Kutoka [[Ufaransa]], [[WingerezaUingereza]] <br /> [[1 Januari]] [[1960]]<
|-
| '''[[Fedha]]'''
Mstari 48:
| <small>''[[Chant de Ralliement]] wimbo wa faraja | ''</small>
|-
| '''[[mtandaoMtandao wa interneti|Intaneti TLD]]'''
| [[.cm]]
|-
Mstari 54:
| 237
|}
'''Jamhuri ya Kamerun''' (pia: ''Cameroon'') ni Jamhuri ya umoja katika [[Afrikajamhuri]] ya Magharibi. Imepakana na [[Nigeriamuungano]], [[Chadi]],katika [[Jamhuri ya Afrika ya Kati]], [[Jamhuri ya Kongo]], [[Gabon]], [[Guinea ya Ikweta]] na [[Guba ya Guinea]]Magharibi.
 
Imepakana na [[Nigeria]], [[Chadi]], [[Jamhuri ya Afrika ya Kati]], [[Jamhuri ya Kongo]], [[Gabon]], [[Guinea ya Ikweta]] na [[Ghuba ya Guinea]].
Kamerun ilikuwa koloni la [[Ujerumani]] hadi [[Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia]]. Baada ya [[Ujerumani]] kushindwa vita nchi ikagawiwa kati ya [[Uingereza]] na [[Ufaransa]] chini ya mamlaka ya [[Shirikisho la Mataifa]] kama [[eneo la kukabidhiwa]].▼
 
[[Lugha rasmi]] na [[lugha ya taifa|lugha za taifa]] ni [[Kiingereza]] na [[Kifaransa]].
Mwaka wa [[1960]], [[Ufaransa|Wafaransa]] waliacha '''Kamerun''' ikawa nchi huru, na kuungana na eneo la Kamerun ya Uingereza mwaka [[1961]] kuunga kwa ''Shirikisho la Jamhuri ya Kamerun''. Na baadaye kubadilisha jina kwa ''Jamhuri ya Muungano ya Kamerun'' mwaka wa [[1972]], na baadaye ikawa ''Jamhuri ya Kamerun'' ama kwa [[Kifaransa]]''République du Cameroun'' mwaka wa [[1984]]. Lugha rasmi na lugha za taifa ni [[Kiingereza]] na [[Kifaransa]]).
 
== Historia ==
''Tako la Kifungu: [[{{main|Historia ya Cameroon]]''Kamerun}}
▲Kamerun ilikuwa [[koloni]] la [[Ujerumani]] hadi [[Vita Kuu ya Kwanza ya Dunia]]. Baada ya [[Ujerumani]] kushindwa vita, nchi ikagawiwa kati ya [[Uingereza]] na [[Ufaransa]] chini ya mamlaka ya [[Shirikisho la Mataifa]] kama [[eneo la kukabidhiwa]].
 
Mwaka wa [[1960]], [[Ufaransa|Wafaransa]] waliacha '''Kamerun''' ikawa nchi huru, na kuungana na sehemu ya kusini ya [[Kamerun ya Kiingereza]] mwaka [[1961]] kuunda ''Shirikisho la Jamhuri ya Kamerun''.
 
Baadaye jina likabadilishwa kuwa ''Jamhuri ya Muungano ya Kamerun'' mwaka wa [[1972]], halafu tena ''Jamhuri ya Kamerun'' (kwa [[Kifaransa]]''République du Cameroun'') mwaka wa [[1984]].
 
== Siasa ==
[[Picha:Paul biya and colin powell.jpg|thumb|left|Rais wa Kamerun [[Paul Biya]] (kulia)]]
{{Takomain|Siasa za Kamerun}}
 
== Eneo za Kiserikalikiutawala ==
''Tako la Kifungu: [[{{main|Mikoa ya Kamerun]], [[Idara|Wilaya za Kamerun]]''}}
 
Kamerun imegawanyikaimegawiwa katika mikoa 10 na [[wilaya]] 58 ambazo zinaitwa (''départements'') 58.
[[Mikoa ya Kamerun|Mikoa]] ni: [[Mkoa wa Adamawa , Kamerun|Mkoa wa Adamawa]], [[Mkoa wa Kati, Kamerun|Mkoa wa kati]], [[Mkoa wa Mashariki, Cameroon|Mkoa wa mashariki]], [[Mkoa wa kaskazini Zaidi, kamerun|Mkoa wa kaskazini Zaidi]], [[Mkoa wa Littoral, Kamerun|Mkoa wa Littoral]], [[Mkoa wa Kaskazini, Kamerun|Mkoa wa Kaskazini]], [[Mkoa wa kaska-Magharibi, Kamerun|Mkoa wa Kaska-magharibi]], [[Mkoa wa Magharibi, kamerun|Mkoa wa Magharibi]], [[Mkoa wa Kuskini, kamerun|Mkoa wa Kusini]], na [[Mkoa wa Kusini-Magharibi, Kamerun|Mkoa wa Kusini-magharibi]].
 
[[Mikoa ya Kamerun|Mikoa]] ni:
Wilaya zinazoitwa (''départements''): Ona [[Wilaya za Cameroon]]
*[[Mkoa wa Adamawa , Kamerun|Mkoa wa Adamawa]],
*[[Mkoa wa Kati, Kamerun|Mkoa wa kati]],
*[[Mkoa wa Mashariki, Cameroon|Mkoa wa mashariki]],
*[[Mkoa wa kaskazini Zaidi, kamerun|Mkoa wa kaskazini Zaidi]],
*[[Mkoa wa Littoral, Kamerun|Mkoa wa Littoral]],
*[[Mkoa wa Kaskazini, Kamerun|Mkoa wa Kaskazini]],
*[[Mkoa wa kaska-Magharibi, Kamerun|Mkoa wa Kaska-magharibi]],
*[[Mkoa wa Magharibi, kamerun|Mkoa wa Magharibi]],
*[[Mkoa wa Kuskini, kamerun|Mkoa wa Kusini]], na
*[[Mkoa wa Kusini-Magharibi, Kamerun|Mkoa wa Kusini-magharibi]].
 
== Jiografia ==
[[Picha:Mount Cameroon craters.jpg|thumb|left|Mpare kwa [[Kamerun (mlima)|mlima Kamerun]]]]▼
{{Takomain|Jiografia ya CameroonKamerun}}
 
▲ [[Picha:Mount Cameroon craters.jpg|thumb|left|Mpare kwa [[Kamerun (mlima)|mlima Kamerun]]]]
 
=== Eneo ===
 
=== Mito ===
=== Madini ===▼
''[[Picha:Mount Cameroon from Tiko.jpg|thumb|Tiko, Mkoa wa Kusini-Magharibi]]▼
 
=== UchumiMilima ===
▲''[[Picha:Mount Cameroon from Tiko.jpg|thumb|Mlima Kamerun kutoka Tiko, Mkoa wa Kusini-Magharibi]]
{{Tako|Uchumi wa Cameroon}}▼
 
▲=== MadiniUchumi ===
Bishara ya vifaa Afrika.[[Picha:Tole-tea-back.jpg|thumb|leftright|140px|Majani chai inayotoka Kamerun]]
▲{{Takomain|Uchumi wa Cameroon}}
Biashara ya vifaa Afrika.
 
== Watu ==
[[Picha:Centre Province Yaoundé 002.JPG|thumb|[[Yaoundé]], Mjimji mkuu wa Kamerun (2003)]]
[[Picha:Maison obus.jpg|thumb|picha, kaskazini kamerunmwa Kamerun]]
[[Picha:Bamun sultan palace.jpg|thumb|mahaliIkulu paya sultan[[sultani]] wa [[Bamun]] watu kwa [[Foumban]], Mkoa wa Magharibi]]
''Tako la Kifungu: [[{{main|Watu wa Kamerun]]''}}
 
== Utamaduni ==
[[Picha:Njem house in Cameroon.jpg|thumb|Nyumba ya [[Njem]] Nyumba Kamerun]]▼
{{Main|Culture of Cameroon}}
[[Picha:Maka woman going to fields.jpg|thumb|Mwanamke wa [[Maka]] Mwanamke akienda shamba]]▼
 
[[Picha:Tikar family.jpg|thumb|aFamilia ya [[Tikar]] familia, Kaskazini magharibi]]▼
''See also:'' [[Music of Cameroon]], [[Cuisine of Cameroon]], [[List of African writers (by country)#Cameroon|List of writers from Cameroon]]
{{Main|Utamaduni wa Kamerun|Muziki wa Kamerun|Mapishi ya Kamerun|Waandishi wa Kamerun}}
 
== Elimu ==
{{main|Elimu Kamerun}}
''Tako la Kifungu: [[Elimu Cameroon]]''
 
▲[[Picha:Njem house in Cameroon.jpg|thumb|[[Njem]] Nyumba Kamerun]]
 
== Angalia pia ==
Line 119 ⟶ 133:
 
== Viungo vya nje ==
▲[[Picha:Maka woman going to fields.jpg|thumb|[[Maka]] Mwanamke akienda shamba]]
▲[[Picha:Tikar family.jpg|thumb|a [[Tikar]] familia, Kaskazini magharibi]]
{{Commons|Cameroon}}
'''Elimu'''▼
* [http://www.vkii.org Chama cha Wakamerun cha wanainjinia na wana sayansi za compyuta]▼
 
'''Serikali'''
* [http://www.prc.cm/ Urais wa Nchi ya Kamerun] MakalaTovuti rasmi ya serikali
* [http://www.cm.refer.org/assnat-cm/ Bunge ya Kamerun] makalaTovuti rasmi
 
'''Habari'''
* [http://allafrica.com/cameroon/ allAfrica - Cameroon] viungo via habari
* [http://www.crtv.cm/ CRTV - Cameroon Radio Television] ya serikali
* [http://www.postnewsline.com/ The Post] – NgazetiGazeti yenyelenye sifa, inayochapwalinalochapwa hikohuko Buea
* {{fr}} [http://www.wagne.net/messager/ Le Messager] NgazetiGazeti yala kibinafsibinafsi
* {{fr}} {{en}}[http://www.siantou.com/ Radio Siantou]
 
▲'''Elimu'''
▲* [http://www.vkii.org Chama cha Wakamerun cha wanainjinia na wana sayansiwanasayansi za compyuta]
 
'''Uchambuzi'''
Line 140 ⟶ 152:
* {{en}} [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/cm.html (Kitabu cha wadadisi wam marekani) - ''Cameroon'']
 
'''KabilaMakabila na Ukookoo'''
* [http://www.pygmies.info/ Baka Pygmies of Cameroon] Utamaduni na miziki ya watu wa Kamerun
* [http://www.maurocampagnoli.com/ Anthropological researches in Cameroon] Fieldwork among Cameroonian populations
* [http://www.bamileke.com/ The Bamileke, peoplewatu ofwa CameroonKamerun]
* [http://www.bakweri.org/ The Bakweri, Watuwatu wa Kamerun iliokuwa koloni ya wingerezaKiingereza.]
 
'''DirectoriesMiongozo'''
* [http://www.cmclick.com CMCLICK Online! Cameroon Portal - ''Cameroon''] Cameroon Internet Community. Cameroon Business Directory. Cameroon Information. Cameroon Culture.
* [http://dmoz.org/Regional/Africa/Cameroon/ Open Directory Project - ''Cameroon''] directory category
* [http://www-sul.stanford.edu/depts/ssrg/africa/camer.html Stanford University - Africa South of the Sahara: ''Cameroon''] Maelezo kuhusu Afrika, kusini mwakwa Sahara.
* [http://www.sas.upenn.edu/African_Studies/Country_Specific/Cameroon.html University of Pennsylvania - African Studies Center: ''Cameroon''] directory category
* [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Cameroon/ Yahoo! - ''Cameroon''] uelekezo, kamerun
Line 155 ⟶ 167:
'''Utalii'''
* [http://www.kamerun-tourismus.de/index_e.html Cameroon tourism] Picha kuhusu utalii kamerun
* [http://www.cameroonincolour.com Cameroon In Colour] (Picha za Kamerun.makala za picha za kamerun). Images of Cameroon. Cameroon Photos.
 
{{Afrika}}
{{African Union}}
{{mbegu-jio-Afrika}}
 
[[Jamii:Kamerun| ]]
[[Jamii:MuunganoUmoja wa Afrika]]
[[Jamii:Nchi za Afrika]]
[[Jamii:Jumuiya ya Madola]]
[[Jamii:Nchi zinazotumia lugha ya Kifaransa]]
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Kamerun"