Gambia : Tofauti kati ya masahihisho

Content deleted Content added
d Removing Link FA template (handled by wikidata)
No edit summary
Mstari 5:
|image_coat = Coat of arms of Gambia.png
|image_map = LocationGambia.png
|national_motto = Progress, Peace, Prosperity (Maendeleo, Amani, UtajiriUstawi)
|national_anthem = For The Gambia Our Homeland (Kwa Gambia nchi yetu)
|official_languages = [[Kiingereza]]
Mstari 14:
|leader_titles = [[Marais wa Gambia|Rais]]
|leader_names = [[Yahya Jammeh]]
|area_rank = ya 158164
|area_magnitude = 1 E10
|area= 10,380689
|areami²= 4,007 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|percent_water = 11.5
Mstari 22:
|population_estimate_rank = ya 150
|population_estimate_year = Julai 2005
|population_census = 1,882,450
|population_census_year = 2013
|population_density = 153171.51
|population_densitymi² = 397425.65 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|population_density_rank = ya 5274
|Ethnic_groups =
|Ethnic_groups_year =
Mstari 53:
}}
[[Picha:Ga-map.png|350px|thumb|left|Map of the Gambia]]
'''Gambia''' (jina rasmi: '''Republic of The Gambia''') ni nchi ndogo kabisa ya Afrika. Eneo lake limo ndani ya [[Senegal]] kwa kufuata mwendo wa [[mto]] [[Gambia (mto)|Gambia]]. Kimsingi nchi yote ni kanda mbili za eneo kando la mto; urefu ni takriban 500 [[km]], upana kati ya 10 km na 50 km.
 
Kimsingi nchi yote ni kanda mbili za eneo kando la mto; [[urefu]] ni takriban [[km]] 500, [[upana]] kati ya 10 na 50.
Nchi imepatikana kutokana na mavutano kati ya [[Uingereza]] na [[Ufaransa]] wakati wa ukoloni. Mwanzoni Uingereza ilitafuta tu njia ya maji kwa ajili ya biashara bila kujali utawala wa nchi. Mapatano kati ya Ufaransa na Uingereza baada ya vita ya [[Napoleon]] yaliimarisha hali hiyo. Wafaransa walichukua eneo lote kubwa la Senegal, na Waingereza lile kanda ndogo ndani ya Senegal.
 
==Historia==
Tangu uhuru wa nchi zote mbili palikuwa na mpango wa kuunganisha nchi zote mbili kwa njia ya shirikisho lakini Gambia ilitoka katika mapatano haya mwaka 1989.
Nchi imepatikana kutokana na mvutano kati ya [[Uingereza]] na [[Ufaransa]] wakati wa [[ukoloni]].
 
Mwanzoni Uingereza ulitafuta tu njia ya [[maji]] kwa ajili ya [[biashara]], bila kujali utawala wa nchi.
 
Nchi imepatikana kutokana na mavutano kati ya [[Uingereza]] na [[Ufaransa]] wakati wa ukoloni. Mwanzoni Uingereza ilitafuta tu njia ya maji kwa ajili ya biashara bila kujali utawala wa nchi. Mapatano kati ya Ufaransa na Uingereza baada ya [[vita]] yavya [[Napoleon Bonaparte]] yaliimarisha hali hiyo. Wafaransa walichukua eneo lote kubwa la Senegal, na Waingereza lileile kanda ndogo ndani ya Senegal.
 
Tangu [[uhuru]] wa nchi zote mbili palikuwa na mpango wa kuunganisha nchi zote mbilikuziunganisha kwa njia ya [[shirikisho]] lakini Gambia ilitoka katika mapatano hayahayo mwaka [[1989]].
 
== Wakazi ==
Wakazi wa nchi ni hasa wa [[kabila]] la [[Wamandinka]], halafu [[Wafulani]] na [[Wawolof]], jumla [[milioni]] 1.69 hivi.
{| {{Prettytable}} align="left" style="margin-left:15px;"
|- {{Highlight1}}
Line 67 ⟶ 74:
! asilimia || Kabila
|-
| align="right" | 42,3 % || [[Wamandinka]]
|-
| align="right" | 18,2 % || [[Wafula]]
|-
| align="right" | 15,716 % || [[Wawolof]]-[[Waserer]]
|-
| align="right" | 9,510 % || [[Wadiola]]
|-
| align="right" | 8,79 % || [[Waserahuli]]
|-
| align="right" | 2,1 % || [[WasererWamanjago]]
|-
| align="right" | 1,3 % || [[WamanjagoWaaku]]
|-
| align="right" | 1,0 % || [[Waaku]]
|-
| align="right" | 0,4 % || [[Wabamana]]
Line 87 ⟶ 92:
| align="right" | 0,9 % || wengine
|-
| align="right" colspan="2" | <small>''Namba za mwaka 19732003''</small>
|}
 
[[Lugha rasmi]] ni [[Kiingereza]].
==Angalia pia==
 
Upande wa [[dini]], [[Uislamu]] unafuatwa na 90% za wakazi, [[Ukristo]] (hasa [[Kanisa Katoliki]]) na 8%, wakati wafuasi wa [[dini asilia za Kiafrika]] ni 2%.
 
===Angalia pia===
*[[Orodha ya lugha za Gambia]]
 
== Historia ya GambiaUchumi ==
 
== Uchumi wa Gambia ==
==Tanbihi==
{{Reflist|30em}}
 
==Marejeo==
* Bennet, Lindsey and Voormeij, Lisa, ''The Gambia (Travellers)'', (Thomas Cook Publishing, 2009)
* Emms, Craig and Barnett, Linda, ''Gambia (Bradt Travel Guides)'', (Bradt Travel Guides, 2006)
* Hughes, Arnold, ''Historical Dictionary of the Gambia'', (Scarecrow Press, 2008)
* Hughes, Arnold and Perfect, David, ''A Political History of The Gambia, 1816–1994'', (University of Rochester Press, 2008)
* Gregg, Emma and Trillo, Richard, ''The Rough Guide to The Gambia'', (Rough Guides, 2006)
* Kane, Katharina, ''Lonely Planet Guide: The Gambia and Senegal'', (Lonely Planet Publications, 2009)
* Rice, Berkeley, ''Enter Gambia: The Birth of an Improbable Nation'', (Houghton Mifflin. 1967)
* Sarr, Samsudeen, ''Coup D'etat by the Gambia National Army'', (Xlibris, Corp., 2007)
* Sternfeldt, Ann-Britt, ''The Good Tourist in The Gambia: Travelguide for conscious tourists'' ''Translated from Swedish by Rolli Fölsch'' (Sexdrega,2000)
* Tomkinson, Michael, ''Michael Tomkinson's Gambia'', (Michael Tomkinson Publishing, 2001)
* Various, ''Insight Guide: Gambia and Senegal'', (APA Publications Pte Ltd., 2009)
* Wright, Donald R, ''The World and a Very Small Place in Africa: A History of Glogalization in Niumi, The Gambia'' (New York: M.E. Sharpe, 2004)
 
==Viungo vya nje==
{{Commons|The Gambia}}
 
; Serikali
* [http://www.statehouse.gm/ State House and Office of the President]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/gambia-the.html Chief of State and Cabinet Members]
 
; Taarifa za jumla
* [http://www.accessgambia.com/information/ Gambia Guide] – Comprehensive information
* [http://www.gambianow.com/ Gambia Now] – Daily News about the Gambia
* [http://www.gambia.dk/press/ Gambia Daily news] – Daily news from the Gambia through various media sources
* [http://www.gambia.dk/gam.html The Gambia] – A comprehensive website about the Gambia
* {{CIA World Factbook link|ga|The Gambia}}
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/gambia.htm The Gambia] from ''UCB Libraries GovPubs''
* {{dmoz|Regional/Africa/Gambia}}
* [http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13376517 The Gambia] from the [[BBC News]]
* {{Wikiatlas|The Gambia}}
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=GM Key Development Forecasts for the Gambia] from [[International Futures]]
 
;Afya
* [http://www.unfpa.org/sowmy/resources/docs/country_info/profile/en_Gambia_SoWMy_Profile.pdf The State of the World's Midwifery – Gambia Country Profile]
 
;Utalii
* [http://www.gambiabirdguide.net Birdwatching in the Gambia] – Website about Birdwatching in the Gambia including photo galleries of Gambian birds
 
;Biashara
* [http://wits.worldbank.org/CountryProfile/Country/GMB/Year/2011/Summary Gambia 2011 Trade Summary Statistics]
 
{{Afrika}}
{{African Union}}
{{Mbegu-jio-Afrika}}
 
[[Jamii:Nchi za Afrika]]
[[Jamii:Gambia| ]]
[[Jamii:Nchi za Afrika]]
[[Jamii:Umoja wa Afrika]]
[[Jamii:Jumuiya ya Madola]]