Guinea Bisau : Tofauti kati ya masahihisho

Content deleted Content added
No edit summary
Mstari 14:
|government_type = Jamhuri
|leader_titles =[[Rais wa Guinea-Bissau|Rais]]<br /> [[Wakuu wa serikali ya Guinea-Bissau|Waziri Mkuu]]
|leader_names =[[MalamJosé BacaiMário SanháVaz]]<br />[[CarlosBaciro Gomes JúniorDjá]]
|area_rank = ya 133136
|area_magnitude = 1 E9
|area=36,120125
|areami²=13,946948 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|percent_water = 22.4
|population_estimate = 1,416693,027398
|population_estimate_rank = ya 151148
|population_estimate_year = Julai 20052014
|population_census = 1,345,479
|population_census_year = 2002
|population_density =39 44.21
|population_densitymi² = 101115.5 <!-- Do not remove per [[WP:MOSNUM]] -->
|population_density_rank = ya 130154
|Ethnic_groups = Waafrika 99% ([[Balanta]] 30%, [[Fula]] 20%, [[Manjaca]] 14%, [[Mandinka]] 13%, [[Papel]] 7%), wengine 1%.
|Ethnic_groups_year =
Mstari 54:
}}
[[Picha:Guinea bissau sm03.png|left|Map of Guinea-Bisau]]
'''Guinea-Bisau''' (pia: ''Ginebisau'') ni nchi ndogo katika [[Afrika ya Magharibi]]. Iko [[mwambao|mwambaoni]] wakwa [[Bahari Atlantiki]] ikipakana na [[Senegal]] upande wa [[kaskazini]] na [[Guinea]] upande wa [[kusini]].
 
== Historia ==
Zamani ilikuwa [[koloni]] yala [[Ureno]] wakwa [[jina]] la [[Guinea ya Kireno]]. ikaongezaBaada ya [[uhuru]] ([[1973]]/[[1974]]) jina la [[mji mkuu]] wake lilishika nafasi ya nchi tawala kuwa Guinea-Bisau kwa kusidikusudi la kuitofautisha na nchi jirani ya Guinea na ile ya [[Guinea ya Ikweta]].
 
== Jiografia ==
Guinea-Bisau ni kati ya nchi ndogo sana za [[Afrika]]; takriban 22% ni [[visiwa]] na [[bahari]]. Sehemu ya [[bara]] ni [[tambarare]]. [[Funguvisiwa]] ya [[Bissagos]] yenye visiwa 77 iko karibu na [[pwani]].
 
=== Miji ===
Miji mikubwa zaidi ya Guinea Bisau ni: [[Bisau]] (wakazi 388.028), [[Bafatá]] (wakazi 22.521), [[Gabú]] (wakazi 14.430), [[Bissorã]] (wakazi 12.688), [[Bolama]] (wakazi 10.769) na [[Cacheu]] Einwohner (10.490).
 
== Watu ==
Wakazi walikuwa 1,515,000 mwaka [[2010]], wakati walikuwa 518,000 tu mwaka [[1950]].
=== Dini ===
Takriban 50 % [[Waislamu]], 40 % wafuasi wa [[dini asilia]], 10 % [[Wakristo]]
 
=== Makabila ===
[[Waafrika]] ni 99%: makundi makubwa ni ([[Wabalanta]] 30%, [[Wafulbe]] 20%, [[Wamanjaca]] 14%, [[Wamandinka]] 13%, [[Wapapel]] 7%),. [[Wazungu]] na hotara[[chotara|machotara]] chini ya 1%. Angalia pia [[orodha ya lugha za Guinea-Bisau]].
 
==Lugha==
Pamoja na [[lugha]] asilia, 14% za wakazi wanasema [[Kireno]] ambacho ndicho [[lugha rasmi]] na 44% wanatumia [[Krioli]] maalumu ya Kireno ambayo ni kama [[lugha ya taifa]] inayounganisha ma[[kabila]].
 
=== Dini ===
Takriban 50 % ni [[Waislamu]] (hasa [[Wasuni]]), 40 % wafuasi wa [[dini asilia za Kiafrika]], 10 % [[Wakristo]] (hasa [[Wakatoliki]]).
 
===Angalia pia===
[[Orodha ya lugha za Guinea-Bisau]]
 
==Tanbihi==
{{Reflist|30em}}
 
==Marejeo==
{{refbegin}}
*Abdel Malek, K.,"Le processus d'accès à l'indépendance de la Guinée-Bissau.",In : Bulletin de l'Association des Anciens Elèves de l'Institut National de Langues et de Cultures Orientales, N°1, Avril 1998. – pp.&nbsp;53–60
* Forrest, Joshua B., ''Lineages of State Fragility. Rural Civil Society in Guinea-Bissau'' (Ohio University Press/James Currey Ltd., 2003)
* Galli, Rosemary E, ''Guinea Bissau: Politics, Economics and Society'', (Pinter Pub Ltd, 1987)
* Lobban, Jr., Richard Andrew and Mendy, Peter Karibe, ''Historical Dictionary of the Republic of Guinea-Bissau'', third edition (Scarecrow Press, 1997)
* Vigh, Henrik, ''Navigating Terrains of War: Youth And Soldiering in Guinea-Bissau'', (Berghahn Books, 2006)
{{refend}}
 
== Historia ==
==Viungo vya nje==
{{Commons}}
*[http://www.bolama.net/pt/guine-bissau-links.html Link collection related to Guinea-Bissau on bolama.net]
* [http://www.guineabissaugovnernment.com/ Tovuti rasmi]
*[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/country_profiles/1043287.stm Country Profile] from [[BBC News]]
*{{CIA World Factbook link|pu|Guinea-Bissau}}
*[http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/guineabissau.htm Guinea-Bissau] from ''UCB Libraries GovPubs''
*[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/248853/Guinea-Bissau/ Guinea-Bissau] at ''Encyclopædia Britannica''
*{{dmoz|Regional/Africa/Guinea-Bissau}}
*{{wikiatlas|Guinea-Bissau}}
*[http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=GW Key Development Forecasts for Guinea-Bissau] from [[International Futures]]
 
; Serikali
*{{Official website|http://www.guinebissaurepublic.com/ }}
*[https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-g/guinea-bissau.html Chief of State and Cabinet Members]
*[http://www.constitutionnet.org/files/Guinea-Bissau%20Constitution.pdf Constitution of the Republic of Guinea-Bissau]
*[http://portuguese-american-journal.com/guinea-bissau-prime-ministers-fate-unknow-after-apparent-military-coup-west-africa/ Guinea-Bissau: Prime Minister’s fate unknown after apparent military coup – West Africa] – Portuguese American Journal
*[http://www.hnkcnews.com/2014/04/12/guinea-bissau-holds-first-post-coup-election/ Guinea-Bissau Holds First Post-Coup Election]
;Biashara
*[http://wits.worldbank.org/CountryProfile/Country/GNB/Year/2005/Summary Guinea-Bissau 2005 Summary Trade Statistics]
; Habari
*[http://allafrica.com/guineabissau/ news headline links] from [[AllAfrica.com]]
; Afya
* The State of the World's Midwifery – [http://www.unfpa.org/sowmy/resources/docs/country_info/profile/en_GuineaBissau_SoWMy_Profile.pdf Guinea-Bissau Country Profile]
; Jiografia
*[http://www.luisfilipemarques.com/site/master-thesis/ Master Thesis] about the developing [http://www.luisfilipemarques.com/site/management-and-integration-of-gi/ Geographical Information for Guinea-Bissau]
 
{{Afrika}}
{{African Union}}
{{CPLP}}
{{Mbegu-jio-Afrika}}
Line 83 ⟶ 126:
[[Jamii:Guinea Bisau| ]]
[[Jamii:Nchi zinazotumia Kireno]]
[[Jamii:Nchi zinazotumia lugha ya Kifaransa]]