Pitio la 12:43, 8 Novemba 2015 hariri Mr.el.man (majadiliano \| michango) 69 edits →‎utambulishaji wa uelewa ← Badilisho lililopita		Pitio la 12:48, 8 Novemba 2015 hariri tengua Riccardo Riccioni (majadiliano \| michango) Warasimu, Wakabidhi 122,850 edits No edit summary Badilisho lijalo →
Mstari 1: {{Maadili bawaba}} [[Picha:Iustitia Papstgrab Bamberg aus Gottfried Henschen u Daniel Papebroch 1747.jpg\|thumb\|left\|200px\|Haki]] [[File:Luca Giordano 013.jpg\|thumb\|~~haki~~ Haki ilivyoonyeshwa na [[Luca Giordano]].]]▼ [[File:JMR-Memphis1.jpg\|thumb\|200px\|right\|[[Bibi Haki]], kielelezo cha adili hili, amechorwa kama [[mungu]] wa kike akiwa na vifaa vitatu: [[upanga]], [[mizani]] na kitambaa cha macho.<ref>Luban, ''Law's Blindfold'', 23.</ref>]] [[Picha:Iustitia Papstgrab Bamberg aus Gottfried Henschen u Daniel Papebroch 1747.jpg\|thumb\|left\|140px\|Haki]] '''Haki''' ndiyo [[utaratibu]] unaotakiwa katika mafungamano. Kwa [[Kigiriki]] inaitwa ''dikaiosyne'', kutokana na [[neno]] asili ''dike'' yaani ''anayeelekeza'' na kwa hiyo pia ''mwongozo, utaratibu''. Tofauti na ''[[nomos]]'', yaani [[sheria]] inayoongoza [[wanyama]] pia, ''dike'' inahitajiwa na [[binadamu]] ili kuishi kwa utaratibu. Ni kinyume cha ''bie'', [[ukatili]], nguvu inayoangamiza. ''Dikaios'' (mwenye kujali haki), ni mtu anayemtendea kila mmoja haki yake. ''Dikaia zoe'' ni maisha ya kiutu yanayopingana na ''[[hybris]]'' (kiburi) na ushenzi.▼ Kwa [[Kilatini]] kutokana na neno ''jus'', haki, linapatikana neno ''justus'', mwenye kujali haki, na hatimaye ''justitia'', iliyo [[adili]] la msingi la [[utu]] ~~linalotufanta~~linalotufanya tumpatie mwingine anachostahili.maana ya haki inatofautiana na kila [[utamaduni]]. Ka tika maana ya kwanza kabisa ambayo ilitafsiliwa na filosofia wa kigiriki [[Plato]] kwenye kazi yake '' kwaJamhuri ''. Kutokana na historia dhana mbalimbali zimegunduliwa. ▼ Maana ya haki inatofautiana Kwa kila [[utamaduni]]. Katika maana ya kwanza kabisa ambayo ilitafsiriwa na [[mwanafalsafa]] wa Ugiriki, [[Plato]] kwenye kazi yake ''Jamhuri''. Kutokana na historia dhana mbalimbali zimegunduliwa. ▲Kwa [[Kigiriki]] inaitwa ''dikaiosyne'', kutokana na neno asili ''dike'' yaani ''anayeelekeza'' na kwa hiyo pia ''mwongozo, utaratibu''. Tofauti na ''[[nomos]]'', yaani sheria inayoongoza wanyama pia, ''dike'' inahitajiwa na [[binadamu]] ili kuishi kwa utaratibu. Ni kinyume cha ''bie'', ukatili, nguvu inayoangamiza. ''Dikaios'' (mwenye kujali haki), ni mtu anayemtendea kila mmoja haki yake. ''Dikaia zoe'' ni maisha ya kiutu yanayopingana na ''[[hybris]]'' (kiburi) na ushenzi. ==Tanbihi== ▲Kwa [[Kilatini]] kutokana na neno ''jus'', haki, linapatikana neno ''justus'', mwenye kujali haki, na hatimaye ''justitia'', iliyo [[adili]] la msingi la utu linalotufanta tumpatie mwingine anachostahili.maana ya haki inatofautiana na kila [[utamaduni]]. Ka tika maana ya kwanza kabisa ambayo ilitafsiliwa na filosofia wa kigiriki [[Plato]] kwenye kazi yake '' kwaJamhuri ''. Kutokana na historia dhana mbalimbali zimegunduliwa. ~~==utambulishaji wa uelewa==~~ ▲[[File:Luca Giordano 013.jpg\|thumb\|haki ilivyoonyeshwa na [[Luca Giordano]].]] [[File:JMR-Memphis1.jpg\|thumb\|300px\|right\|[[Lady Justice]], alama ya haki. Alikuwa anakubalika kama [[mungu]] alitumia vitu 3, : upanga, ikiwakilisha mamlaka ya [[mahaklama]]; [[mzani]], unaowakilisha kitu ambacho kimepimwa dhidi ya kingine ; na mwisho ameshika kitu kinacho wakilicha haki lazima ifuatwe bila kujali pesa ,uwezo wa mtu au mamlaka aliyonayo.<ref>Luban, ''Law's Blindfold'', 23.</ref>]] [[Jamii:Maadili]]

Haki : Tofauti kati ya masahihisho