Wikipedia

Meli : Tofauti kati ya masahihisho

Browse history interactively
← Badilisho lililopitaBadilisho lijalo →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Mstari 1:
[[Picha:LodSupertanker SchemaAbQaiq.pngjpg|thumb|350px300px|MuundoMeli wakubwa meliya shehena ya kisasamafuta ya petroli.]]
[[Picha:Lod Schema.png|thumb|300px|Muundo wa meli ya kisasa.]]
'''Meli''' ni chombo kikubwa cha [[usafiri]] kwenye maji. Siku hizi meli huwa na bodi ya chuma ikisogezwa kwa nguvu ya injini inayochoma [[diseli]]. Hadi karne ya 19 meli zilijengwa kwa kutumia ubao zikasongezwa hasa kwa nguvu ya upepo kwa kutumia [[tanga]]. [[Jahazi]] ziko hadi leo.▼
[[Picha:Bateaugoelette.jpg|thumb|Jahazi.]]▼
'''Meli''' ni chombo kikubwa cha k[[usafiri]]a kwenye [[maji]].
 
Siku hizi meli huwa na bodi ya [[chuma]] ikisogezwa kwa nguvu ya [[injini]] inayochoma [[diseli]].
Meli hutumiwa hasa kwa kubeba mizigo na abiria. Kuna pia meli za kijeshi zinazoitwa [[manowari]].▼
 
▲'''Meli''' ni chombo kikubwa chaHadi [[usafiri]] kwenye maji. Siku hizi meli huwa na bodikarne ya chuma ikisogezwa kwa nguvu ya injini inayochoma [[diseli19]]. Hadi karne ya 19 meli zilijengwa kwa kutumia [[ubao|mbao]] zikasongezwa hasa kwa nguvu ya [[upepo]] kwa kutumia [[tanga]]. [[Jahazi]] ziko hadi leo.
Kuna njia mbalimbali kutofautisha ukubwa wa meli na njia ya kawaida imekuwa [[tani GT]] inayotaja mjao wa chombo.▼
 
▲Meli hutumiwa hasa kwa kubeba mizigo na [[abiria]]. Kuna pia meli za [[jeshi|kijeshi]] zinazoitwa [[manowari]].
Mkuu na kiongozi kwenye meli anaitwa [[nahodha]]. Watu wanaofanya kazi kwenye meli kwa jumla ni [[mabaharia]].▼
 
▲Kuna njia mbalimbali za kutofautisha ukubwa wa meli na: njia ya kawaida imekuwa [[tani GT]] inayotaja mjao wa chombo.
 
▲Mkuu na kiongozi kwenye meli anaitwa [[nahodha]]. Watu wanaofanya kazi kwenye meli kwa jumla ni [[baharia|mabaharia]].
 
▲[[Picha:Bateaugoelette.jpg|thumb|Jahazi]]
== Muundo wa meli ==
# [[Omo]] ni sehemu ya mbele ya bodi ya meli
Line 19 ⟶ 24:
# Majengo juu ya sitaha ni kama nyumba kwa ajili ya mabaharia na abiria, huwa pia na chumba cha kutawala meli
# [[Sitaha]] ni uso wa juu wa meli; ni dari juu ya bodi ya meli; meli kubwa huwa na sitaha mbalimbali chini ya sitaha ya juu
 
 
== Historia ==
Vyombo vya usafirikwanza vya kwanza kwenyekusafiria majimajini yalikuwa [[mashua]] na ma[[boti]] madogo kama [[mtumbwi]].
 
Kuanzia mwaka [[4000 KK]] hivi watu wa [[Misri ya Kale]] wameanzawalianza kutengeneza jahazi ndogo. Manmo 1200 KK watu wa [[Finisia]] na [[Ugiriki ya Kale]] walijenga jahazi kubwa zaidi yenye urefu wa mita 30. Wachina wanajulikana walijenga jahazi kuanzia 2000 KK. [[Waroma wa Kale]] walitengeneza meli iliyobeba watu 1,000.
 
[[Wachina]] wanajulikana walijenga jahazi kuanzia [[2000 KK]].
Katika mazingira ya Mediteranea meli hizi za kwanza zilisogezwa kwa [[kasia]] pamoja na tanga. Meli kubwa za kiroma zilikuwa na kasia kubwa zilizopigwa na watumwa wawili au watatu kwa kila kasia.▼
 
Mnamo [[1200 KK]] watu wa [[Finisia]] na [[Ugiriki ya Kale]] walijenga jahazi kubwa zaidi yenye [[urefu]] wa [[mita]] 30. [[Waroma wa Kale]] walitengeneza meli iliyobeba watu 1,000.
Jahazi ziliboreshwa hadi kuvuka bahari kuanzia karne ya 15 BK. Wachina na Wareno ni watu wa kwanza waliovuka bahari za mbali. Ila tu Wachina baada ya kutembelea mara kadhaa pwani za Afrika chini ya [[Zheng He]] mnamo mwaka 1400 waliamua kuacha upelelezi huu lakini Wareno waliendelea kuvuka Afrika na dunia yote na kuanzisha kipindi cha ukoloni cha Ulaya. Katika karne ya 19 [[injini ya mvuke]] ilipatikana hata kwa meli. Meli zikawa kubwa zikaendelea kukua wakati [[injini ya diseli]] imepatikana katika karne ya 20.▼
 
▲Katika mazingira ya [[Mediteranea]] meli hizi za kwanza zilisogezwa kwa [[kasia]] pamoja na tanga. Meli kubwa za kiromaKiroma zilikuwa na kasia kubwa zilizopigwa na [[watumwa]] wawili au watatu kwa kila kasia.
 
▲Jahazi ziliboreshwa hadi kuvuka [[bahari]] kuanzia [[karne ya 15]] [[BK]]. Wachina na [[Wareno]] ni watu wa kwanza waliovuka bahari za mbali. Ila tu Wachina baada ya kutembelea mara kadhaa [[pwani]] za [[Afrika]] chini ya [[Zheng He]] mnamo mwaka [[1400]] waliamua kuacha [[upelelezi]] huu, lakini Wareno waliendelea kuvukakuzunguka Afrika na [[dunia]] yote na hatimaye kuanzisha kipindi cha ukoloni cha Ulaya. Katika karne ya 19 [[injini ya mvukeukoloni]] ilipatikana hata kwa meli. Meli zikawa kubwa zikaendelea kukua wakaticha [[injini ya diseliUlaya]]. imepatikana katika karne ya 20.
 
Katika karne ya 19 [[injini ya mvuke]] ilipatikana hata kwa meli. Meli zikawa kubwa zikaendelea kukua wakati [[injini ya diseli]] imepatikana katika karne ya 20.
 
== Aina na idadi ya meli ==
Bila kuangalia maboti madogo, duniani kuna
* meli za kibiashara 34,882 zenye ukubwa wa [[tani GT]] zaidi ya 1,000; jumla ya meli hizi ni tani [[bilioni]] 1.04. (mwaka 2007)
** meli hizi zilibeba jumla ya shehena (mzigo) tani bilioni 7.4 (mwaka [[2006]]) na kiasi hiki kimekuwakimekua [[asilimia]] 8 kila mwaka.
** 37.5% za meli hizi zilibeba shehena ya [[mafuta]]
** 35.8% za meli hizi zilibeba shehena zilizofunguka kama vile [[madini]], [[makaa mawe]], [[nafaka]] au [[simiti]]
** 10% zilikuwa meli za [[kontena]]
** 10% ni meli zinazochanganya kila aina ya mizigo
* manowari 1,240 bila kuhesabu maboti madogo ya kijeshi (mwaka [[2002]])
** Mare kani[[Marekani]] ilikuwa na [[tani]] milioni 3 za manowari, [[Urusi na]] tani milioni 1.35, [[Uingereza na]] tani milioni 0.5 na [[China na]] tani milioni 0.4.
* meli za kuvua [[samaki]] ni nyingi lakini ziko za kila ukubwa, si rahisi kuzipanga. Kuna vyombo 38,400 zenye tani zaidi ya 100. Nyingi zaidi ni ndogo sana; meli kubwa ya kuvua samaki zafikia tani 3,000 halfuhalafu kuna meli za viwanda ambako kundi la meli zinapeleka [[windo]] la samaki na samaki hizinao zinakatwawanakatwa mara moja na kufungwa tayari kwa kuuzwa madukanima[[duka]]ni zikitunzwa katika [[barafu]].
 
{{mbegu}}
== Meli za kiafrika ==
 
[[Picha:Supertanker AbQaiq.jpg|thumb|300px|Meli kubwa ya shehena ya mafuta ya petroli]]
 
[[Mombasa Express]]
 
[[Wadi Al Arab]]
 
[[Lokoja]]
 
[[Jamii:Meli| ]]
[[Jamii:Teknolojia]]
 
[[ml:കപ്പല്‍]]
[[sv:Skepp (fartyg)]]
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/wiki/Meli"