Sunsum

Sunsum ni roho ya mtu katika mila za Waashanti na Waakan. Sunsum ndiyo inayounganisha mwili (honam) na nafsi (kra). Sunsum inaweza kurithishwa kwa njia mbalimbali, ikiwa ni pamoja na kutoka kwa baba kwenda kwa mwana wakati wa mimba. Nguvu hii hutumiwa kulinda wabebaji wa roho hii. Mtu anapokufa, sunsum hurudi kwenye nyumba ya kufikirika ya baba kusubiri kuzaliwa upya kwa mwana wa kiume wa wanaume wa familia hiyo.

Aina nyingine ya sunsum ni nguvu ya kiroho ambayo Waakan wanaamini inawaruhusu wamiliki kufanya uchawi. Hii inaitwa sunsum fee, au "roho chafu".Tofauti na sunsum ya jenetiki iliyozungumziwa awali, hii ni nguvu ambayo hairithishwi kwa hiari, mara nyingi na wazee kwa wajukuu wanaoamini wanastahili nguvu ya kutumia uchawi kama huo. Kwa njia hii, sunsum inaweza kuendelea kuwepo na kuwa imara kupitia ukoo. Kwa vile wanaume wana sunsum ya asili, ikiwa watajipatia sunsum fee wanakuwa mara mbili nguvu kiroho kuliko mwanamke ambaye ana uchawi tu. Licha ya hivyo, ni imani ya kawaida kwamba wachawi wengi ni wanawake kati ya watu wa Ashanti na Akan, na inaaminiwa kuwa ni wenye nguvu sana hivi kwamba wanaweza kuua watoto wachanga kwa kusikia tu kilio chao.

Mienendo ya Utamaduni

Sunsum ni kazi ya kra, kwa maana kwamba Nyame anapotoa kra wakati wa kuzaliwa, ni sunsum ambayo inamsindikiza kra. Kwa hiyo, kra na sunsum ni washirika wenye lengo la kufanya kazi pamoja. Sunsum, kwa maana fulani, ni mali au ipo katika ulimwengu wa kimwili na inakuwa sehemu ya kufanya kazi ya mtu tu wakati mtu amekuwa nafsi inayoishi. Sunsum kwa hiyo ni mwenzake mwenye ufahamu wa nafsi ya Akan. Kra inaheshimiwa; inapewa sadaka. Kati ya baadhi ya makabila ya Akan kila mtu ana madhabahu ya kra yake. Sunsum haishiriki ibada. Sunsum ni sehemu ya Akan ambayo inapambana na maovu yanayojaribu kuchafua kra. Sunsum inajaribu kushinda udhaifu ambao Akan inakuwa inakutana nao.

Marejeo

Makala hii kuhusu mambo ya dini bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu mada hii kama historia yake au uenezi wake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.