John Ezzidio

John Ezzidio (1810 - Oktoba 1872) alikuwa mtumwa aliyeachiliwa mwenye asili na chimbuko la Nupe ambaye alikuwa mfanyabiashara na mwanasiasa aliyefanikiwa nchini Sierra Leone. Aliokolewa kutoka kwenye meli ya watumwa iliyoelekea Brazil, alijifunza biashara kutoka kwa muuzaji wa Ufaransa na akajifundisha kusoma na kuandika. Ezzidio mwishowe alisimama katika nafasi ya meya wa Freetown na baadaye kuwa mshiriki wa Baraza la Kutunga Sheria la gavana wa kikoloni.

Utekaji nyara

Ezzidio, mtu wa Nupe alikuwa mtumwa katika mkoa wa ambayo sasa ni Jimbo la Niger la kisasa, alitekwa nyara na watumwa wakati alipokuwa mdogo na kuletwa eneo lenye watu wa Kiyoruba. Mnamo mwaka 1827, aliuzwa kwa wafanyabiashara wazungu wa biashara za kitumwa, ambao walimpandisha kwenye meli iliyokuwa ikienda Brazil. Meli ilikamatwa na Royal Navy, na Ezzidio na watumwa wengine 541 ambao bado walikuwa hai walitua Freetown, Sierra Leone mnamo Oktoba 1827.

Biashara na kazi ya kisiasa

Ezzidio alikua mwanafunzi wa mfanyabiashara wa Kifaransa aliyeitwa Beyaust; Beyaust alimwita mwanafunzi wake "Isadore". Jina hilo liliandikwa kama "Ezzido", na mwishowe likaingia "Ezzidio". Baada ya kifo cha Mfaransa huyo, Ezzidio aliajiriwa na kampuni ya Uingereza. Alisimamia duka linalomilikiwa na Uropa kisha akatumia pesa alizohifadhi kuanzisha kampuni yake ya biashara. Alijifundisha kusoma na kuandika.

Mnamo mwaka 1841, Ezzidio alinunua mali kwa paundi 100. Alitembelea Uingereza mwaka uliofuata, akifanya mikataba ya kuagiza na kampuni zilizo huko; kwa kuagiza moja kwa moja, aliondoa hitaji la walanguzi. Bidhaa ambazo zilitumwa kwa mali yake ya Mtaa wa George, kwa jumla ya thamani ya kati ya Paundi 3000 na Paundi 4000 kwa mwaka, zilijumuisha mavazi kama suti na buti, vyakula kama ham, biskuti, chai, na divai zilizoimarishwa (port and sherry).

Mnamo mwaka 1844, William Fergusson, Gavana wa Sierra Leone, alimteua katika nafasi ya alderman, na mnamo mwaka 1845 Ezzidio alikua Meya wa Freetown.

Mnamo 1862, Gavana Samuel Wensley Blackall aligawanya Baraza la Gavana katika sehemu mbili, Halmashauri Kuu na Baraza la Kutunga Sheria; wa mwisho waliruhusu uwakilishi kutoka wafanyabiashara wa koloni, kati ya wengine. Chama cha Mercantile, kwa kura iliyojumuisha Waafrika ishirini na nne, Wazungu kumi na nne, na mfanyabiashara mmoja wa Karibiani, walichagua Ezzidio kuwawakilisha kwenye chombo hiki. Alipokuwa kwenye baraza, alijulikana kwa uadilifu wake na kutokuonekana wazi.

Ezzidio alijielezea kama "kinywa" cha watu; watu wengine, wakati huo huo, walimpa jina la utani "dubu wa kucheza" kwa sababu ya saizi yake na nguvu.

Ushiriki wa Kanisa la Wesley

Ezzidio alijiunga na Kanisa la Wesley mnamo mwaka 1835. Akawa mhubiri mlei mnamo mwaka 1842 na pia akaendesha shule ya Jumapili. Amerekodiwa kuwa alitoa mchango mkubwa zaidi ya wachangiaji wote katika sherehe ya kanisa la 1864.

Mnamo 1864, kwa ombi la Ezzidio, msimamizi mweupe alitumwa kutoka Uingereza kusimamia misheni ya Wesley. Msimamizi huyu, Benjamin Tregaskis, alikuwa mtu asiyefuata kanuni, mwenye msimamo mkali, na anayepinga ushirikiano wa dini zote Ezzidio na wengine kanisani hapo awali walikuwa wameunga mkono. Trebaskis aligombana na Ezzidio juu ya sera ya kanisa hadi kifo cha mhusika mnamo Oktoba 1872.

Heshima

Mnamo mwaka 2007, katika kampeni ya kutaja majina ya mitaa ya Britain, serikali ya Freetown ilitangaza mipango ya kuubadili jina Mtaa wa Howe na kuuita jina la Ezzidio.