Patrice Lumumba : Tofauti kati ya masahihisho

Content deleted Content added
Holder (majadiliano | michango)
d corr using AWB
No edit summary
Mstari 1:
[[Picha:PatricelumumbaIISG.jpg|thumb|Patrice E. Lumumba]]
'''Patrice Lumumba''' ([[2 Julai]] [[1925]] – [[17 Januari]] [[1961]]) alikuwa mwanasiasa mwanamapinduzina kiongozi wa uhuru wa nchi ya [[w:Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo|Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo]]. Mwaka wa 1958 alikuwa miongoni mwa waanzishaji wa Chama cha Taifa la Kongo (kwa [[w:Kifaransa|Kifaransa]]: ''[[w:Mouvement National Congolais|Mouvement National Congolais]]''). Mwaka wa 1960 alipata kuwa [[Waziri Mkuu]] wa kwanza wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo baada ya kuongoza harakati za kugombea uhuru toka kwa utawala wa kikoloni wa [[w:Ubelgiji|Wabelgiji]]. Baada ya miezi miwili tu ya kuwa Waziri Mkuu, Lumumba alipinduliwa na baadaye kutiwa ndani kabla ya kuuawa katika mazingira ya kutatanisha katika eneo la [[w:Katanga|Katanga]] upande wa kusini wa Kongo.
 
==Hadi kufikia uwaziri Mkuu==
 
===Early life and career===
[[w:Patrice Lumumba|Patrice Lumumbaalizaliwa katika familia ya [[Watetela]], alizaliwawazai nawake walikuwa [[w:François Tolenga Otetshima|François Tolenga Otetshima]], na [[w:Julienne Wamato Lomendja|Julienne Wamato Lomendja]], ambao walikuwa wafugaji katika kijiji chaeneo la [[w:Katakokombe|Katakokombe]] katika mkoa wakwenye [[w:Kasai region|Mkoa wa Kasai]] katka jimbo la [[w:Belgian Congo| Kanyalwaunga]].<ref name="Kanyarwunga4">{{cite book
| last = Kanyarwunga
| first = Jean I N
Line 12 ⟶ 13:
| location = Paris
| page = 76
| isbn = 9782748333435}}</ref>
| isbn = 9782748333435}}</ref> alikuwa mwanachama wa [[w:Tetela people|Kikundi cha nidhamu]] jina halisi la [[w:Patrice Lumumba|Patrice Lumumba]] lilikuwa [[w:Élias Okit'Asombo| Élias Okit'Asombo]]. Jina hili likiwa na maana "heir of the cursed"ambalo lilitokana na neno la [[w:Tetela|Tetela]] ambayo ni miongoni mwa makabila ya congo ''okitá/okitɔ́'' ('Mrithi')<ref name=Hagendorens>{{cite book
Jina lake la kuzaliwa lilikuwa [[w:Élias Okit'Asombo| Élias Okit'Asombo]] alilobadilisha baadaye.<ref name=Hagendorens>{{cite book
| last = Hagendorens
| first = MGR J
Line 28 ⟶ 30:
| location = Bandundu
| pages = 309, 371
| isbn = }}</ref> Alikuwa na kaka za watatu ambao ni (Charles Lokolonga, Émile Kalema, and Louis Onema Pene Lumumba) na ndugu yao wa karibu (Tolenga Jean).<ref name="Kanyarwunga4">{{cite book
| last = Kanyarwunga
| first = Jean I N
Line 36 ⟶ 38:
| location = Paris
| page = 76
| isbn = 9782748333435}}</ref>Alilelewa katika makuzi ya familia ya[[w:Roman Catholic | Kikatoliki]], alisoma katika shule ya msingi ya [[w:school of ProtestantWaprotestanti|Shule ya kiprotestanti]] , halafu katika Shule ambayo ilikuwa inamilikiwailiyomilikiwa na wamisionari wa Kanisa Katoliki, na baadaye alipata mafunzo katika chuo kimoja cha serikali , alijishindia kozi mbalimbali na kisha kuajiriwa, alipata kazi katika mji wa [[w:LéopoldvilleStanleyville| LéopoldvilleStanleyville]] ambao nao kwa sasa unajulikana kwa jina la [[w:KinshasaKisangani| KinshasaKisangani]]) naambapo baadayealifanya katikakazi mjikama karani wa posta. Baadaye alihamia [[w:StanleyvilleLéopoldville| StanleyvilleLéopoldville]] ambao nao kwa sasa unajulikana kwa jina la [[w:Kinshasa| Kisangani|KisanganiKinshasa]]) ambapo alifanya kazi kama karani wa posta na pia alikuwa akifanyaalipofanya kazi ya uuzaji wa bia kwa wasafiri. Mnamo mwaka 1951 alimuoa [[w:Pauline Opangu |Pauline Opangu]]. Mwaka 1955 Lumumba alipanda cheoalijiunga na kuwa ''Cercles des évolués'' waambazo mjizilikuwa waklabu za Waafrika waliokuwa na elimu ya kibelgiji na kutazamiwa kuwa "walioendelea" mjini [[w:Stanleyville| Stanleyville]] na baadaye alijiunga na chama cha [[w:Liberal Party (Belgium)|Liberal Party of Belgium]], ambapo alifanya kazi ya uhariri na usambazaji wa kijarida cha chama cha [[w:Liberal Party (Belgium)|Chama cha Kiliberali cha Ubeljiji]]. Na baadaye alifanya ziara ya mafunzo ya wiki tatu nchini Ubeljiji,mwaka 1956 alikamatwa na kushitakiwa kosa la ubadhilifu na kuhukumiwa kifungo cha mwaka mmoja jela kwa kifungo cha nje na kisha baadaye wakili wa kibelgiji kuthibitisha kwamba Lumumba amesharejesha zile fedha aliachiliwa huru mnamo mapema mwaka 1956. Na baada ya kuachiliwa kwake alisaidiwa na kuanzisha chama chama [[w:Mouvement national congolais]] (MNC) mnamo. Mwaka 1958, alichaguliwa kuwa Rais wa chama hicho. Mnamo mwaka 1958 mwezi wa Desemba Lumumba na wenzake walikiwakilisha chama chao katika mkutano wa [[w:All-African Peoples' ConferenceBaraza la watu wote wa Africa]] mjini [[w:Accra| Accra]], [[Ghana|Ghana]], katika mkutano huo wa Desemba wa [[w:Pan-Africanism|Pan-African]] uliokuwa chini ya Rais wa Ghana hayati [[w:Kwame Nkrumah| Kwame Nkrumah]] , Ndg Lumumba ambaye alionekana kuongea lugha nyingi zikiwemo za Tetela, French, Lingala, kiswahili, na Tshiluba alijitambulisha ziai dhidi ya imani yake kwa bara la afrika
.<ref name=Kanyarwunga4>{{cite book
| last = Kanyarwunga