Fisi : Tofauti kati ya masahihisho
Content deleted Content added
Created page with ''''Fisi''' Kumpakaka Wikipedia, ensaiklopidia huru Kingdom:AnimaliaPhylum:ChordataClass:MammaliaOrder:CarnivoraFamily: Hyaenidae [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Hyaenidae.jpg...' |
No edit summary |
||
Mstari 1:
{{Uainishaji
| rangi = #D3D3A4
| jina = Fisi
| picha = Parahyaena brunnea 3.jpg
| upana_wa_picha = 250px
| maelezo_ya_picha =
| domeni =
| himaya = [[Mnyama|Animalia]] (Wanyama)
| faila = [[Chordata]] (Wanyama wenye [[ugwe wa neva]] mgongoni)
| ngeli = [[Mamalia|Mammalia]] (Wanyama wenye [[kiwele|viwele]] wanaonyonyesha wadogo wao)
| oda = [[Carnivora]]
| jenasi =
}}
'''Fisi'''
Kumpakaka Wikipedia, ensaiklopidia huru
Kingdom:
==Mabadiliko==
[[Picha:Hyaena_eximia_head.jpg|thumb|Fuvu la Hyaena eximia]]
[[Picha:Crocuta_macrodonta.JPG|thumb|Fuvu la kichwa la Crocuta macrodonta]]▼
▲Fuvu la kichwa la Crocuta macrodonta
'''Fisi''' huaminika kuwa walimpakakea miaka milioni 26 iliyopita kumpakaka huku wakiendelea kufanana mpaka na fisi wa sasa. Plioviverrops miongoni mwa fisi wa mwanzo, alikuwa kama wanyama walioishi nyakati za Eurasia miaka milioni 20 – 22 iliyopita. Maelezo kuhusu sikio lake la kati na mpangilio wa meno humfanya kuonekana kama fisi wa kale. Jenasi hii ilifanikiwa zaidi, sababu vizazi vyake vimeng’ara kwa taya zake zilizosimama na miguu yake ya mbio, hasa kama Canidae wa Amerika ya Kaskazini.
Miaka milioni 15 iliyopita, fisi afananaye na mbwa alijimpakakeza, na spishi karibu 30 kutambulika. Mpakafauti na vizazi vya siku hizi, fisi hawa hawakuwa mahiri sana katika kusaga mifupa, lakini hawa wa sasa nihodari zaidi na wapo kama mbwa mwitu. Hawa fisi jamii ya mbwa walikuwa na meno ya magego kama ya wale wa jamii ya canid, kuwawezesha kula chakula cha mimea na wanyama.
Miaka milioni saba iliyopita, fisi walizidiwa na jamii ya canids katika ushindani wa kuishi kwenye mazingira ya pamoja, wakimpakakea Amerika ya Kaskazini mpaka Eurasia kupitia Bering land bridge. Fisi wakaanza kuishi kwa kutegemea kula wadudu na kusga mifupa ili kupunguza ushindani na canids. Familia hii ya wasagaji wa mifupa, “percrocumpakaids”, ilimpakaweka miaka milioni saba iliyopita na rasmi kusababisha spishi ya fisi inayosaga mifupa.
Spishi moja ifananayo na duma, Chasmaporthetes, ilifanikiwa kuvuka Amerika ya Kaskazini na kumpakaweka kabisa miaka milioni 1.5 iliyopita.
Mgawanyiko wa mwaisho wa Hyanidae ni ule wa kipindi cha Pleismpakacene, wenye jenera 4 na spishi 9 za fisi.[2] Fisi wasagaji wa mifupa wakawa ndio walaji wa mizoga wakuu kuliko wanyama wengine wote, na kufaidi mara zote mabaki ya nyama kumpakaka kwenye mawindo ya wanyama wengine wala jamii ya nyama wenye meno kuchongoka sana.
Line 26 ⟶ 33:
Wanyama wengine jamii ya paka wenye meno marefu yaliyochongoka walipompakaweka na nfasi yao kuchukuliwa na jamii hiyo lakini meno yao mafupi na hivyo kula nyama vizuri, hivyo fisis nao wakanza kuwinda wenyewe na hivyo kumpakakezea kwenye spishi nyingine ya fisi.
[[Picha:Ictitherium_viverrinum.JPG|thumb|Fuvu la kichwa la Ictitherium viverrium, American Museum yaNaturak Hismpakary]]▼
▲Fuvu la kichwa la Ictitherium viverrium, American Museum yaNaturak Hismpakary
Jenasi ya hyaenidae ( ya sasa na iliyompakaweka )
[
▲Crocuta wa familia ndogo ya Hyaenidae
Line 58 ⟶ 63:
:Crocuta (=Crocotta; pamoja na Eucrocuta; Mwisho wa Pliocene mpaka leo ya Afrika, Mwisho wa Pliocene mpaka Mwisho wa Pleismpakacene yaEurasia)
:Proteles (=Geocyon; Pleismpakacene mpaka Afrika ya leo)
==Muonekano na Biolojia.==
Japokuwa fisi wanafanana kiasi na canids, wao hutengeneaza familia mpakafauti kabisa ya kibaolojia inayofanana kwa karibu kabisa na Herpestidae ( familia ya mongooses na meerkats), hivyo kuangukia kwenye Feliformia. Spishi zote wana mwendo mithili ya dubu, kumpakakana na miguu yao ya mbele kuwa mirefu zaidi kuliko ile ya nyuma. Aardwolf, Fisi Mistari na Fisi Kahawi, huwa na madoa yaundayo mistari na nywele mgongoni ambazo husimama pindi wanapoogopeshwa. Manyoya ya Fisi Madoa huonwa mafupi zaidi na yenye mtindo wa madoa kuliko mistari.
Fisi madoa, na kwa uchache fisi mistari na wale wa kahawia wana meno chonge yenye nguvu zaidi kwaajili ya kukatia nyama, na magego kwaajili ya kusagia mifupa. Fisi madoa huaminika kuwa na uwezo mkubwa wa kung’ata, na wanyama wa jamii hiyo pia nao huonekana wenye nguvu pia.
Jamii ya fisi madoa huishi kwa namna mpakafauti kidogo, na huonwa kuwa ni wenye maisha tofauti na mamalia wengine walao nyama, na maisha yao yameripotiwa kufanana na yale ya wanyama wa kale jamii ya cercopithecine.
==Marejeo==
{{reflist|2}}
==Viungo vya nje==
[[Jamii:Mbegu za mnyama]]
[[en:Hyena]]
| |||