Soko la Hisa la Ghana

Soko la Hisa la Ghana ndilo soko kuu la hisa nchini Ghana. Soko hili lilianzishwa Julai 1989 na biashara kuanza 1990. Sasa lina Makampuni 30 yaliyotajwa na vifungo viwili vwa ushirika. Aina zote za dhamana zinaweza kitajwa. Vigezo vya kutajwa ni pamoja na utoshelevu wa pesa, faida, kueneza kwa hisa, miaka ya kuwepo na ufanisi wa usimamizi. GSE iko katika mji wa Accra.

Nembo

Historia na Shughuli

Tangu kuanzishwa kwake, Matajo yote yanajumuishwa katika indexi kuu, ya GSE All-Share Index. Mwaka 1993, GSE ilikuwa index ya sita bora katika kufanya kazi kati ya soko zinazojitokeza, na dhati inayoongezeka ya 116%. Mwaka 1994 ilikuwa indexi inayofanya bora zaidi kati ya masoko yanayoibukia, kupata 124.3% katika ngazi ya indexi yake. Indexi ya 1995 ilikuwa ya kukatisha tamaa kwani ilikuwa na 6.3% pekee, upande mdogo kwa sababu ya bei ghali na riba. Ukuaji wa Indexi mwaka 1997 ulikuwa 42%, na mwisho wa 1998 ilikuwa 868,35.Mwezi Oktoba 2006, dhamana ya soko la hisa la Ghana ilikuwa kama (Bilioni $ 11.5) cedis Bilioni 111,500.

Tarehe 31 Desemba 2007, dhamana ya Soko hilo ilikuwa Bilioni 131,633.22. Mwaka 2007 indexi ilipandisha dhamana kwa asilimia 31.84.

Sekta ya viwanda na sekta ya utengenezeshaji pombe ndizo ziko kwa wingi katka soko hilo. Ya tatu ni sekta ya benki wakati makampuni mengine yaliyotajwa kuangukia katika makampuni ya bima, madini na sekta ya mafuta. Makampuni mengi yaliyotajwa ni ya Ghana lakini kuna baadhi ya makampuni ya kimataifa.

Ingawa wawekezaji wasio wakazi wa Ghana wanaweza kuhusika katika kubadilishana dhamana bila kupata ruhusa kabla ya kubadilishana, kuna baadhi ya vikwazo vya wawekezaji ambao si wakazi wa Ghana. Mipaka ya sasa ya aina yote ya wawekezaji wasio wakazi wa Ghana (kama ni kitaasisi au kibinafsi) ni kama ifuatavyo: mwekezaji mmoja (yaani mtu ambaye si wa Ghana na anayeishi nje ya nchi) anaruhusiwa kumiliki hadi 10% ya kila usawa. Pili, kwa kila usawa, wawekezaji wa kigeni wanaweza kushikilia jumla ya 74% (katika mazingira maalum, hii inaweza kuondolewa).Mipaka hii haihusishi hisa za Ashanti Goldfields.Vikwazo hivi viliondolewa na Tendo la Ubadilishaji wa Nje, 2006 (Tendo 723).

Kuna 8% kodi ya zuio kwa mapato ya hisa kwa wawekezaji wote. Faida za dhamana zilizotajwa katika hisa zitabaki bila kodi hadi 2015. Kuondolewa kwa kodi hii ni kwa wawekezaji wote katika Hisa. Hakuna kanuni za udhibiti wa kubadilishana juu ya kusajili kwa pesa asili za uwekezaji, faida, gawio, malipo ya riba, anarudi na mapato mengine husika.

Mabadiliko ya karibuni katika soko ni pamoja na kuanzishwa kwa uuzaji na kutajwa kwa makampuni bila kutumia binadamu na kutajwa kwa baadhi ya mabenki ya serikali. Benki ya Ghana ina mipango ya maendeleo ya fedha za wengi, amana ya kitengo na dhamana ya manisipaa baadaye. Mabadiliko haya yana lengo la kufanya soko liwe na ufanisi zaidi.

Masaa

Soko lina vikao kabla ya biashara kutoka 09:30-10:00 na vikao vya biashara ya kawaida kutoka 10:00-12:00 adhuhuri siku zote za wiki isipokuwa Jumamosi, Jumapili na sikukuu zilizotangazwa na soko mapema.

Wauzaji wenye Leseni

Tovuti ya Wauzaji wenye Leseni wa Soko la Hisa la Ghana kawaida ni pamoja na maelezo zaidi kuhusu soko, viwango vya kila siku, utafiti wa Kampuni na viungo zaidi. Wauzaji wenye Leseni wa Soko la Hisa la Ghana ni pamoja na:

• (Kiingereza) IC Securities Ilihifadhiwa 11 Desemba 2009 kwenye Wayback Machine.
• (Kiingereza) Gold Coast Securities
• http://www.nthcghana.com/ Ilihifadhiwa 9 Januari 2010 kwenye Wayback Machine.
• (Kiingereza) Discount Securities Brokers. Ilihifadhiwa 3 Januari 2010 kwenye Wayback Machine.

Angalia Pia

• Orodha ya masoko ya hisa barani Afrika

Viungo vya nje

• (Kiingereza)Tovuti rasmi ya Soko la Hisa la Ghana

Makala hii kuhusu mambo ya uchumi bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Soko la Hisa la Ghana kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.