Kiwakilishi nafsi

Mifano

Mimi, wewe*.
yeye, sisi, nyinyi/ninyi, na wao.

*Maneno kama -ake, -ako, -angu, -ao na -etu huitwa viwakilishi/kiwakilishi vimilikishi/kimilikishi.

Kiwakilishi nafsi (pia: Kiwakilishi cha nafsi) ni aina ya neno/maneno yanayosimama badala ya majina yanayotaja nafsi za watu. Viwakilishi vya nafsi hugawanyika katika makundi mawili, nayo ni:

Viwakilishi vya nafsi huru
Viwakilishi vya nafsi kiambata

Mchanganuo

Viwakilishi vya nafsi huru

Haya ni maneno mazima yanayoweza kusimama peke yake bila kuambatanishwa katika neno au mzizi wa neno jingine.

Nafsi	Umoja	Wingi
I	Mimi	Sisi
II	Wewe	Ninyi/nyinyi
III	Yeye	Wao

Mifano zaidi

Mimi ni mwalimu
Sisi ni walimu
Wewe ni mwalimu
Nyinyi ni walimu
Yeye ni mwalimu
Wao ni walimu

Viwakilishi vya nafsi kiambata

Hizi ni mofimu tegemezi/vipande vya maneno vinavyoambikwa/vinavyoambatanishwa katika neno au mzizi wa neno jingine ili kudokeza nafsi inayohusika. Mfano: Nikija nitawapeleka, Tukisoma tutafaulu, Ukija utakiona cha moto, Mkija atawaona, Asiyekujua hakuthamini, Waliosafiri wamefika salama.

Nafsi	Umoja	Wingi	Mzizi
I	Ni	Tu	Nikija/Tukija
II	U	M	Ukija/Mkija
III	A	Wa	Akija/Wakija

Tazama pia

Marejeo

Massamba, David. 2004. "Kamusi ya Isimu na Falsafa ya Lugha", Chuo Kikuu cha Dar es Salaam.

Makala hii kuhusu mambo ya lugha bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Kiwakilishi nafsi kama historia yake, uenezi au maendeleo yake?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.