Mkataba wa Geneva

Mkataba wa Geneva ulikuwa mkataba wa kusimamisha Vita ya Kwanza ya Indochina. Mkataba ulisainiwa mnamo tarehe 21 Julai 1954 na wawakilishi wa nchi mbalimbali, ukilenga kumaliza suala lilelile la Vita ya Kwanza ya Indochina. Vita hii ilihusisha mapambano kati ya vikosi vya Kifaransa na Viet Minh. Wanamgambo wazalendo wa Vietnam waliokuwa wakiongozwa na Ho Chi Minh. Mkataba huu ulikuwa na lengo la kurejesha amani katika eneo la Indochina baada ya miaka mingi ya mapigano na mgawanyiko.

"Mandhari ya jumla ya kikao cha plenari katika Palais de Nations, Geneva, Julai 21, 1954, baada ya kusainiwa kwa Makubaliano ya Amani ya Indochina. Kutoka kushoto kwenda kulia: ujumbe wa Soviet na ujumbe wa Uingereza. Meza inayofuata: ujumbe wa Laos, Ufaransa na Vietnam, na nyuma yao, bila kamera, ujumbe wa Cambodia na, kushoto, ujumbe wa Marekani."

Guan Zhenhu na Zhou Enlai katika Mkutano wa Geneva, 1954

Wanadiplomasia wa Korea kabla ya kuingia mkutanoni.

Mambo yaliyomo katika mkataba

Mkataba wa Geneva ulijumuisha mambo muhimu yafuatayo:

1. Kugawanya Vietnam: Nchi ya Vietnam iligawanywa katika sehemu mbili kwa muda wa mpito, kaskazini mwa mstari wa 17 latitude ya kaskazini iliyodhibitiwa na Viet Minh, na kusini mwa mstari huo iliyodhibitiwa na serikali ya Kifalme ya Vietnam chini ya utawala wa Bảo Đại, ambaye alikuwa anasaidiwa na Ufaransa.

1. Uchaguzi wa Kuunganisha: Mkataba ulipendekeza uchaguzi wa kitaifa wa kumchagua kiongozi wa serikali ya kitaifa ya Vietnam kufanyika ndani ya miaka miwili. Lengo lilikuwa kuunganisha tena nchi chini ya serikali moja.

1. Uondoaji wa vikosi vya kigeni: Mkataba ulitaka kuondoa vikosi vyote vya kigeni kutoka Vietnam, Cambodia, na Laos, na kuhakikisha kuwa nchi hizo zinakuwa huru na za kujitawala.

1. Uhuru wa Cambodia na Laos: Mkataba huo pia uliweka msingi kwa uhuru wa nchi za Cambodia na Laos kutoka kwa utawala wa kinyang'anyi wa Kifaransa, na kuwaachia uhuru wao wa kujitawala.

Athari na matokeo

Mkataba wa Geneva ulikuwa na athari kubwa kwa Vietnam na eneo la Indochina kwa ujumla:

• Mgawanyiko wa Vietnam: Mgawanyiko uliowekwa na Mkataba wa Geneva ulikuwa msingi wa mgawanyiko wa kudumu kati ya Vietnam Kaskazini na Vietnam Kusini. Hii ilisababisha mwendelezo wa mgogoro na hatimaye Vita ya Vietnam (1955-1975), ambapo Vietnam Kusini ilikuwa chini ya msaada mkubwa wa Marekani.

• Athari za Kimataifa: Mkataba huu ulikuwa sehemu ya mikataba mingi ya kimataifa wakati wa Vita Baridi, ambapo maslahi ya kimataifa na ushawishi wa kikanda yalikuwa sehemu muhimu ya sera za nchi za Magharibi na Kikomunisti.

• Mabadiliko ya Kijamii: Kwa Vietnam, Mkataba wa Geneva ulisababisha mabadiliko makubwa ya kisiasa na kijamii, ujenzi wa taifa, na harakati za ukombozi za kikomunisti chini ya uongozi wa Ho Chi Minh.

Kimsingi, Mkataba wa Geneva ulikuwa hatua muhimu katika historia ya Vietnam na eneo la Indochina, lakini pia uliweka msingi wa migogoro ya baadaye na mabadiliko ya kisiasa katika eneo hilo. Ushindani wa kimataifa na maslahi ya ndani yalisababisha mkataba huo kuwa na athari ndefu na za kudumu katika historia ya karne ya 20.

Tanbihi

• Gareth Porter, Perils of Dominance: Imbalance of Power and the Road to War in Vietnam (2005).
• Fredrik Logevall, Embers of War: The Fall of an Empire and the Making of America's Vietnam (2012).
• William J. Rust, Eisenhower and Cambodia: Diplomacy, Covert Action, and the Origins of the Second Indochina War (2016).
• Pierre Asselin, Vietnam's American War: A History (2018).
• Sophie Quinn-Judge, Ho Chi Minh: The Missing Years, 1919-1941 (2002).
• Nguyen Công Luan, Nationalist in the Viet Nam Wars: Memoirs of a Victim Turned Soldier (2012).
• William J. Duiker, Sacred War: Nationalism and Revolution in a Divided Vietnam (1995).
• Marilyn B. Young, The Vietnam Wars, 1945-1990 (1991).
• Thomas J. McCormick, America's Half-Century: United States Foreign Policy in the Cold War and After (1989).
• Robert J. McMahon, The Cold War: A Very Short Introduction (2003).

Makala hii ni sehemu ya mradi wa kuboresha Wikipedia na Wikamusi ya Kiswahili. Unaweza kusaidia kuihariri na kuongeza habari.