Dashiki

Dashiki ni vazi la rangi linalofunika sehemu ya juu ya mwili, linalovaliwa zaidi Afrika Magharibi. Pia inajulikana kama kitenge katika Afrika Mashariki na ni nguo ya kawaida nchini Tanzania, Kenya na Somalia. Ina matoleo rasmi na yasiyo rasmi na inatofautiana kutoka kwa nguo rahisi zilizopigwa hadi suti zilizowekwa kikamilifu. Fomu ya kawaida ni vazi la pullover lililofungwa, na kola yenye umbo la V yenye uzuri, na mistari ya shingo na sleeve iliyopangwa na iliyopambwa. Mara nyingi huvaliwa na kofia ya Kufi isiyo na ukingo (ambayo huvaliwa katika jumuiya za Kiislamu barani Afrika na ughaibuni wa Kiafrika) na suruali. Imeenezwa na kudaiwa na jamii za ughaibuni wa Kiafrika, haswa Waamerika wa Kiafrika.

Mwanamuziki wa Ghana akiwa amevalia vazi la dashiki

Jina dashiki au "dyshque" linatokana na dàńṣíkí ya Kiyoruba, neno la mkopo kutoka kwa Hausa dan ciki, likimaanisha 'shati' au 'vazi la ndani' (ikilinganishwa na vazi la nje, babban riga).

Matoleo

Toleo lisilo rasmi la dashiki ni uchapishaji wa jadi au dashiki iliyopambwa. Kuna matoleo matatu rasmi. Aina ya kwanza inajumuisha dashiki, sokoto (suruali ya kamba), na kufi inayolingana. Mtindo huu unaitwa suti ya dashiki au seti ya suruali ya dashiki na ni vazi linalovaliwa na wapambe wengi wakati wa sherehe za harusi. Toleo la pili lina shati la urefu wa kifundo cha mguu, linalolingana na kufi, na sokoto na inaitwa kaftan ya Senegal. Aina ya tatu inajumuisha dashiki na suruali inayofanana. Gauni linalotiririka huvaliwa juu ya haya. Aina hii inaitwa grand boubou au agbada. Kuna mitindo tofauti ya suti za dashiki zinazopatikana kutoka kwa maduka ya nguo. Aina ya shati iliyojumuishwa katika seti huamua jina. Suti ya jadi ya dashiki inajumuisha shati ya urefu wa paja. Sleeve fupi, mtindo wa jadi unapendekezwa na watakasaji. Suti ndefu ya dashiki ni pamoja na shati yenye urefu wa magoti au mrefu. Hata hivyo, shati ikifika kwenye vifundo vya miguu, ni kaftan ya Senegal. Hatimaye, suti ya dashiki ya lace inajumuisha shati iliyofanywa kwa lace. Mseto wa dashiki na caftan huvaliwa na wanawake ni dashiki wa kiume wa jadi na sketi ya magharibi. Inaitwa Dansiki na watu wa Dagomba wa Ghana. Pia inakwenda kwa jina 'Angelina' nchini Ghana na Kongo. Ilipewa jina lake baada ya kundi la highlife la Ghana kutoa wimbo maarufu unaoitwa "Angelina" ambao ulishirikisha watu wenye kitambaa hicho. Hapo awali ilivaliwa na wahamiaji wa Kihausa wa kusini na kaskazini mwa Ghana kwa shughuli za kitamaduni, na baada ya muda, iliingizwa katika utamaduni wa Ghana kwa ujumla.

Rangi za harusi Kijivu ndiyo rangi ya kitamaduni kwa baadhi ya harusi za Afrika Magharibi.[4] Baadhi ya maharusi huvaa suti nyeupe za dashiki wakati wa sherehe za harusi. Wanandoa wengine huvaa rangi zisizo za jadi. Rangi za kawaida zisizo za kawaida ni zambarau na bluu.

.Zambarau na lavender: rangi ya mrahaba wa Kiafrika. .Bluu: bluu ni rangi ya upendo, amani na maelewano.

Rangi za mazishi Nyeusi na nyekundu ni rangi za jadi za maombolezo.

Nchini Marekani

Dashiki ilipata soko Amerika wakati wa Vuguvugu la Haki za Kiraia na vuguvugu la Nguvu Nyeusi. Neno dashiki lilianza kuchapishwa angalau mapema mwaka wa 1967. Akiripoti kuhusu ghasia za Newark za 1967 katika Amsterdam News mnamo Julai 22, 1967, George Barner anarejelea vazi jipya la Kiafrika linaloitwa "danshiki". Nakala ya Faith Berry katika Jarida la The New York Times ilijumuisha mnamo Julai 7, 1968. Dashiki ilionekana rasmi katika Kamusi ya Ulimwengu Mpya ya Webster, Toleo la 1 la Chuo cha 1970/72. Inamtaja J. Benning na matumizi ya kwanza ya maandishi ya neno hilo mnamo 1967. J. Benning, M. Clarke, H. Davis na W. Smith walikuwa waanzilishi wa New Breed of Harlem huko Manhattan, New York City, mtengenezaji wa kwanza wa nguo nchini Marekani.

Dashiki ilionyeshwa katika sinema za Uptight (1968), Putney Swope (1969), na safu ya runinga ya kila wiki ya Soul Train (1971). Katika kipindi cha Sanford and Son "Lamont Goes African" kina mwana wa Sanford Lamont akiwa amevalia Dashiki kama sehemu ya jaribio lake la kurejea asili yake ya Kiafrika. Jim Brown, Wilt Chamberlain, Sammy Davis Jr., na Bill Russell walikuwa miongoni mwa wanariadha na watumbuizaji mashuhuri wa Kiafrika waliovalia dashiki kwenye maonyesho ya mazungumzo. Hippies pia walipitisha dashiki kwenye kabati lao la nguo kama njia ya kueleza maadili ya utamaduni.Aliyekuwa meya wa Wilaya ya Columbia na mwanachama wa baraza Marion Barry alijulikana kwa kuvaa dashiki kuelekea uchaguzi. Dashiki zimeonekana kwenye wanamuziki, rappers na waimbaji wengi, wengi wao wakiwa Wamarekani wenye asili ya Kiafrika, wakiwemo Beyoncé, Rihanna, Chris Brown, Wiz Khalifa, ScHoolboy Q, Q-Tip, na wengine wengi.

Fred Hampton wa Chama cha Black Panther aliandika kuhusu wamiliki wa biashara weusi wanaovaa dashiki katika hotuba yake ya 1969 Power Anywhere Where There's People: "[Mtu] yeyote anayekuja katika jumuiya ili kupata faida kutoka kwa watu kwa kuwanyonya anaweza kufafanuliwa kama bepari. . Na hatujali ni programu ngapi wanazo, wana dashiki kwa muda gani. Kwa sababu nguvu za kisiasa hazitoki kwenye mkono wa dashiki; nguvu za kisiasa hutoka kwenye pipa la bunduki."

Angalia pia

• African textiles
• Kurta
• Kitenge

Kusoma zaidi

• Anyiam, Thony C. (2007), Jumping the Broom in Style, Authorhouse, ISBN 1-4259-8638-2.
• Cole, Harriette (2004), Jumping the Broom: The African-American Wedding Planner, 2nd Ed., Owl Books, pg. 117, ISBN 0-8050-7329-9.
• Hoyt-Goldsmith, Diane (1994), Celebrating Kwanzaa, Holiday House, ISBN 0-8234-1130-3.

Viungo vya nje

• media kuhusu Dashikis pa Wikimedia Commons

Makala hii kuhusu mambo ya utamaduni bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Dashiki kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.