Kipoland
Kipoland (język polski, polszczyzna) ni lugha rasmi kwa nchi ya Poland. Kinafahamika zaidi kwa kuzungumzwa na watu waishio Maghari mwa Slovoni na ni lugha ya pili kwa ukubwa katika orodha ya Lugha za Kislavoni baada ya Kirusi. Ni moja kati ya lugha ngumu kujifunza kutokana na ugumu wa sarufi zake.
Lugha ya Kipoland | ||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kinazungumzwa katika: | Poland (38.5 milioni); Pia kuna wanzungumzaji katika Australia, Kanada, Uingereza, Marekani, Ufaransa, Ujerumani, Belarus, Lithuania, Ukraine, Argentina, Brazil, Israel, na nchi nyingine kibao. | |||||||||||||||||||||||||
Waongeaji: | zaidi ya milioni 50 | |||||||||||||||||||||||||
Kama lugha rasmi: | ||||||||||||||||||||||||||
Nchi: | Poland | |||||||||||||||||||||||||
Uianishaji wa kiisimu: | ||||||||||||||||||||||||||
|
Katika historia, Kipoland kilikuwa lugha muhimu katika Ulaya ya Kati na Mashariki. Leo hii, kinazungumzwa na zaidi ya watu milioni 38.5 ikiwa kama lugha rasmi katika Poland. Pia kinazungumzwa kama lugha ya pili katika sehemu za magharibi mwa nchi ya Belarus, Lithuania, na Ukraine.
Kutokana na kuhamahama kwa watu wa Poland wa majira tofauti, mamilion ya waongeaji wa Kipoland wanaweza kupatikana katika nchi nyingi tu kama vile Australia, Kanada, Uingereza, Marekani, na sehemu nyingine nyingi tu. Kuna zaidi ya milioni 50 ya waongeaji wa Kipoland duniani.
Herufi
haririKuna takriban herufi 9 za Kipoland ambazo katika Kiingereza hakuna. Zinaonekana kuwa kama Kiingereza, lakini zenyewe zinaviji alama kwa juu au kwa chini.
Katika herufi ndogo, herufi tisa ni: ą ć ę ł ń ś ó ź ż
Katika herufi kubwa, herufi tisa ni: Ą Ć Ę Ł Ń Ś Ó Ź Ż
Kuna herufi 3 katika Kiingereza ambazo katika Kipoland hazitumiki: q, v, x.
Kuna mchanganyiko wa herufi 7 katika kila herufi 2 ambazo zote zinaonekana kuwa kama sawa katika kusikika (ambazo sawa na "th" au "qu" katika Kiingereza). Ambazo zimejumlisha herufi kama vile "ch", "cz", "dz", "dź", "dż", "rz", "sz".
Kusikika
haririLafudhi
haririLugha ya Kipoland ina lafudhi nyingi sana, lakini ni chache mno kuliko lugha zingine za Ulaya. Kuna utofauti mdogo tu katika Kipolanda cha "kawaida", lakini kila mwongeaji anaweza kumwelewa mwenziwake, na wale ambao wao sio wazawa wa lugha hiii kawaida hawezi kujua tofauti zao katika kutamka.
Maneno kadhaa ya Kipoland
haririja - mimi
ty - wewe
on - yeye
my - sisi
oni - wao
co? - nini?
kto? - nani?
gdzie? - mahali gani?
dokąd? - wapi?
kiedy? - hini?
jak? - vipi?
dlaczego? - kwanini?
który? - ipi?
Namba:
moja - jeden
mbili - dwa
tatu - trzy
nne - cztery
tano - pięć
sita - sześć
saba - siedem
nane - osiem
tisa - dziewięć
kumi - dziesięć
kumi na moja - jedenaście
kumi na mbili - dwanaście
ishirini - dwadzieścia
ishirini na moja - dwadzieścia jeden
thelathini - trzydzieści
arobaini - czterdzieści
hamsini - pięćdziesiąt
mia moja - sto
elfu moja - tysiąc
Viungo vya nje
hariri- makala za OLAC kuhusu Kipoland
- lugha ya Kipoland katika Glottolog
- http://www.ethnologue.com/language/pol
- "A Touch of Polish," BBC
- 1,000 free multi-choice Polish grammar drills online
- A Concise Polish Grammar, by Ronald F. Feldstein (110-page 600-KB pdf)
- Univ. of Pittsburgh: Polish Language Website
- Map of Polish dialects
- Oneness City - Polish Lessons with Activities Ilihifadhiwa 3 Julai 2009 kwenye Wayback Machine.
- Polish verb conjugator from Logos Translations Ilihifadhiwa 24 Machi 2008 kwenye Wayback Machine.
- A short English-Polish-Japanese phrase list(renewal) Ilihifadhiwa 21 Agosti 2008 kwenye Wayback Machine. incl. sound file