Rais wa Afrika Kusini

Rais wa Jamhuri ya Afrika Kusini ni mkuu wa nchi na kiongozi wa serikali chini ya katiba ya Afrika Kusini. Kuanzia mwaka 1961 hadi 1994, mkuu wa nchi alikuwa anaitwa Rais wa Nchi.

Rais anachaguliwa na wabunge wa kitengo cha chini (National Assembly) cha Bunge la Afrika Kusini. Kwa kawaida huwa kiongozi wa chama kikubwa zaidi bungeni, ambacho kimekuwa African National Congress tangu uchaguzi wa kwanza baada ya kupinduliwa kwa apartheid (ubaguzi wa rangi) uliofanyika tarehe 27 Aprili 1994.

Rais wa kwanza kuchaguliwa chini ya katiba mpya alikuwa Nelson Mandela, ambaye alifuatwa na Thabo Mbeki mwaka wa 1999, kufuatiwa na Kgalema Motlanthe mnamo Septemba 2008 na kisha Jacob Zuma mnamo Mei 2009. Katika § 5, sehemu ya 88, katiba inaruhusu wakati wa Rais ofisini kuwa mihula miwili. Marais huchaguliwa kila baada ya uchaguzi wa wabunge, na uchaguzi huu huwapa marais muda wa miaka mitano, pamoja na nafasi ya kurudishwa mara moja.

Chini ya katiba ya mpito (lililokubaliwa kuanzia mwaka wa 1994 hadi 1996), kulikuwa na Serikali ya Muungano wa Taifa, ambapo mbunge kutoka chama cha upinzani alipewa nafasi kama Naibu wa Rais. Pamoja na Mbeki, rais wa mwisho wa nchi, F.W. De Klerk pia alihudumu kama Naibu Rais, katika uwezo wake kama kiongozi wa chama cha kitaifa ambacho kilikuwa chama kikubwa cha pili katika bunge jipya. Lakini De Klerk alijiuzulu baadaye akaenda upande wa upinzani na chama chake.

Mamlaka ya Rais

Mkuu wa Nchi na Serikali ya Jamhuri ya Afrika ya Kusini
Kiongozi wa Baraza la Mawaziri
Huteua mawaziri na wajumbe wa Baraza la Mawaziri
Hutuza na kufikilia Maamri ya Kitaifa ya Nchi
Chifu-wa-kuamuru wa kikosi cha ulinzi cha kitaifa cha Afrika Kusini
Humteua Chifu Mkuu wa Taifa
Lazima apitisha miswada yote, marekebisho yote na sheria zote
Anaweza kutangaza vita au amani

Rais anajulikana kama: "Mheshimiwa" au "Bwana / Bibi Rais" .

Ofisi rasmi ya Rais iko Majengo ya Umoja (Union Buildings) mjini Pretoria na Tuynhuys mjini Cape Town. Makazi yake ni Mahlamba Ndlopfu mjini Pretoria na Genadendal mjini Cape Town.

Orodha ya Marais wa Afrika ya Kusini (1961-hadi leo)

National Party African National Congress

#	Jina	Maisha span	Alichukua ofisi	Kushoto ofisi	Chama cha Kisia
Marais jimbo kama mkuu wa serikali (sherehe, 1961-1984)
1	Charles Robberts Swart	1894 - 1982	31 Mei 1961	31 Mei 1967	Chama cha Kitaifa
--	Theophilus Ebenhaezer Dönges	1898 - 1968	Kuchaguliwa lakini haukuchukuwa ofisi kwa sababu ya ugonjwa	--	Chama cha Kitaifa
--	Jozua François Naudé (Kaimu)	1889 - 1969	1 Juni 1967	10 Aprili 1968	Chama cha Kitaifa
2	Jacobus Johannes Fouché	1898 - 1980	10 Aprili 1968	9 Aprili 1975	Chama cha Kitaifa
--	Johannes de Klerk (Kaimu)	1903 - 1979	9 Aprili 1975	19 Aprili 1975	Chama cha Kitaifa
3	Nicolaas Diederichs	1903 - 1978	19 Aprili 1975	21 Agosti 1978 (alikufa katika ofisi)	Chama cha Kitaifa
--	Marais Viljoen (Kaimu)	1915 - 2007	21 Agosti 1978	10 Oktoba 1978	Chama cha Kitaifa
4	Balthazar Johannes Vorster	1915 - 1983	10 Oktoba 1978	4 Juni 1979 (alijiuzulu)	Chama cha Kitaifa
5	Marais Viljoen	1915 - 2007	19 Juni 1979 Kaimu tangu 4 Juni 1979	3 Septemba 1984	Chama cha Kitaifa
State Marais kama Mkuu wa Nchi na Serikali (Executive, 1984-1994)
1	Pieter Willem Botha	1916 - 2006	14 Septemba 1984 Uigizaji tangu 3 Septemba 1984	15 Agosti 1989 (alijiuzulu)	Chama cha Kitaifa
--	Chris Heunis (Kaimu)	1927 - 2006	19 Januari 1989	15 Machi 1989	Chama cha Kitaifa
2	Frederik Willem de Klerk	1936 - 2021	20 Septemba 1989 Kaimu tangu 15 Agosti 1989	10 Mei 1994	Chama cha Kitaifa
Marais wa baada ubaguzi wa rangi Afrika ya Kusini (pia kwa mamlaka mtendaji, tangu 1994)
1	Rolihlahla Nelson Mandela	1918 -- 2013	10 Mei 1994	16 Juni 1999	African National Congress
2	Thabo Mvuyelwa Mbeki	1942 --	16 Juni 1999	24 Septemba 2008 (alijiuzulu)	African National Congress
3	Petrus Kgalema Motlanthe	1949 --	25 Septemba 2008	9 Mei 2009^[1]	African National Congress
4	Jacob Gedleyihlekisa Zuma	1942 --	9 Mei 2009^[1]	14 Februari 2018 (alijiuzulu)	Afrika National Congress
5	Matamela Cyril Ramaphosa	1952 --	15 Februari 2018^[2]	Mtawala	Afrika National Congress