William Ruto
William Kipchirchir Samoei arap Ruto (alizaliwa Kamagut, wilaya ya Uasin Gishu, 21 Disemba 1966) ni mwanasiasa wa Kenya ambaye amekuwa rais wa tano wa nchi kuanzia tarehe 13 Septemba 2022.
Alikuwa Waziri wa Kilimo tangu Aprili 2008 akawa makamu wa rais tangu mwaka 2013 hadi 2022.
Ruto aliwahi kuwa Katibu Mkuu wa Kenya African National Union, chama cha siasa kilichotawala zamani. Pia, alikuwa mbunge wa Eldoret Kaskazini tangu mwaka wa 1997, akawa Waziri wa Mambo ya Ndani mnamo Agosti 2002 lakini alipoteza nafasi hiyo baada ya uchaguzi wa Desemba 2002, ambapo KANU ilipoteza kwa muungano wa NARC.
Baada ya uchaguzi wa Kenya ya tarehe 9 Agosti 2022 Ruto alitangazwa kuwa mshindi tarehe 15 Agosti 2022. Matokeo yaliyotangazwa na mwenyekiti wa Tume Huru ya Uchaguzi na mipaka nchini Kenya Wafula Chebukati yalikanushwa na makamishna 4 wa Tume Huru ya Uchaguzi. Mpinzani wake Raila Amolo Odinga alikataa matokeo hayo na kuwasilisha kesi kwenye mahakama ya juu ya Kenya. Hata hivyo uamuzi ulithibitisha uhalali wa matokeo yaliyotangazwa awali.
Maisha ya utotoni
Ruto alisoma katika Shule ya Sekondari ya Wareng, Eldoret na baadaye Shule ya Wavulana ya Juu, Kapsabet, Nandi. Ameihitimu na Shahada ya Awali katika masomo ya Mimea na Wanyama, Shahada ya Uzamili ya Sayansi, halikadhalika, Shahada ya Uzamivu yote kutoka Chuo Kikuu cha Nairobi.
Wasifu wa kisiasa
Kuandaa Ruto alikuwa Katibu wa Vijana kwa Kanu '92 (YK92), kundi kilichoundwa kupigia debe kampeni kwa Rais Daniel arap Moi katika uchaguzi wa mwaka 1992.[1]
Katika Januari mwaka wa 2006, Ruto alitangaza hadharani kwamba atawania kuwa rais katika uchaguzi mkuu ujao, uliopangwa kufanyika mwezi wa Desemba 2007. Taarifa yake alishtumiwa na baadhi ya wanachama wa KANU wake, pamoja na rais wa zamani Daniel arap Moi. Ruto alitaka uteuzi wa chama cha Orange Democratic Movement (ODM) kama mgombea wa urais wake, lakini katika kura cha chama mnamo tarehe moja Septemba 2007, yeye alikuwa wa tatu kwa kura 368, nyuma ya mshindi, Raila Odinga (kwa kura 2,656) na Musalia Mudavadi (na 391).[2] Ruto aliuunga mkono Odinga baada ya kura.[3] Yeye alijiuzulu kutoka wadhifa wake kama katibu mkuu wa KANU tarehe 6 Oktoba 2007.[4]
Ingawa uchaguzi wa rais wa Desemba mwaka wa 2007 ilishindwa rasmi Mwai Kibaki, ODM ilipinga matokeo hayo, wakidai ushindi kwa Odinga. Baada ya vurugu na mgogoro wa kisiasa juu ya matokeo, Kibaki na Odinga walikubali kuunda serikali ya kugawana madaraka.[5][6] Katika wizara ya serikali ya muungano ilioundwa tarehe kumi na tatu Aprili 2008 [6] na kula kiapo tarehe kumi na tisa Aprili,[5] Ruto aliteuliwa kuwa Waziri wa Kilimo.[6]
Kesi
William Ruto kwa sasa ana kesi ya kushtakiwa kupora Kampuni ya Kenya pipeline pesa nyingi kupitia mikataba isiyoeleweka, lakini aliwachiliwa kwa dhamana. Mahakama ya katiba iliahirisha kesi kutszikilizwa kutokana na malalamiko kwa Ruto kwamba mashtaka hayo yalikuwa na lengo la kisiasa.
Kashfa ya mahindi
Mapema mwaka wa 2009 baada ya mjadala wa bunge juu ya kashfa ya mahindi, waziri wa Kilimo William Ruto alitolewa madai yote ilivyoagizwa naye mbunge wa Ikolomani Bonny Khalwale (Mwenyekiti wa kamati la fedha ya umma na si hati zote ya Taifa ya Nafaka na kuzalisha ilohusishwa mr Ruto na uuzaji haramu wa mahindi ilikubaliwa na naibu wa speaker.
Ikiwa ni pamoja na barua kutoka mameneja wa bodi ya kugawa mahindi kwa baadhi ya watu binafsi, ikidai kutokana na wito wa bwana Ruto. Zingine ni pamoja na meza kuonyesha kwamba bodi ya nafaka ilikuwa na magunia milioni 2.6 ya mahindi Juni 2008 katika hifadhi.
Ruto alikuwa amearifu bunge kwamba mahindi katika maghala wakati huo yalikuwa magunia milioni 1.6. Mr Khalwale alitaka kujua kilichotokea kwa magunia milioni moja. Pia aliibuka kuwa ingawa Bwana Ruto alikuwa ametangaza utenguzi ambao alidai kuwa ameondoa mameneja kumi na wanne wa bodi ya taifa ya Nafaka kutoka mameneja wake kumi na saba, wakati huo huo aliteua mkurugenzi wa kampuni ya kusaga iliyotengewa zaidi ya magunia elfu mia sita ya mahindi kwa bodi ya wadhamini ya NCPB.
Waziri pamoja na meneja aliyeteuliwa walipowasilishwa walikana madai ya kuwepo na mgongano wa maslahi yoyote na kuteuliwa kwake ilikuwa kwa mujibu wa sheria. William Ruto alidai kuhusishwa na kashfa ya mahindi na madai ya kuhusika katika ufisadi wake ilikuwa kazi ya maadui wake kisiasa". Yeye ni mwanzilishi wa Chama cha Kutangatanga (Idlers' Movement Party)
Tanbihi
- ↑ Gazeti la Daily Nation, 18 Novemba 2002: [1]
- ↑ "Ni Raila kwa Rais", East African Standard, 1 Septemba 2007.
- ↑ Maina Muiruri, "ODM 'Pentagon' yaahidi kuwaweka pamoja", The Standard (Kenya), 2 Septemba 2007.
- ↑ Daily Nation, 7 Oktoba 2007: Ruto abandons Kanu's top post
- ↑ 5.0 5.1 "Odinga kuapishwa Kenya kama Waziri mkuu", Al Jazeera, 17 Aprili 2008.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Anthony Kariuki, " Kibaki amtaja Raila PM katika baraza jipya", nationmedia.com, 13 Aprili 2008.
Marejeo
- Daily Nation: 21 Januari 2006 William Ruto, 40
- Gazeti la Daily Nation: 22 Januari 2006: kushukiwa Kama kushtakiwa: Ruto anayekiri tamaa lake
Viungo vya nje
- BBC News, Kenya's kisiasa Punch-up
|
Makala hii kuhusu mwanasiasa fulani bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu William Ruto kama wasifu wake, habari za maisha au kazi yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. |