Kalemela

Kalemela ni kata ya Wilaya ya Busega katika Mkoa wa Simiyu, Tanzania, yenye postikodi namba 39507 .

Kata ya Kalemela imepakana na kata za Kabita kwa upande wa magharibi na kusini. Upande wa kusini mashariki imepakana na kata ya Mkula, na upande wa mashariki imepakana na kata ya Lamadi. Upande wa kaskazini Kalemela imepakana na mwambao wa ziwa Viktoria.

Jina Kalemela linatokana na mto unaotenganisha kata hiyo na kata jirani ya Kabita. Mto huo mdogo huingia katika ziwa Viktoria kupitia kijiji cha Mayega kilichoko kata hiyo na kijiji cha Chumve kilicho katika kata ya Kabita.

Kalemela inaundwa na vijiji vya Mayega, Mwabujose, Chamugasa, pamoja na Bushigwamhala.

Katika sensa ya mwaka 2022 wakazi wa kata walihesabiwa kuwa 12,266 . Kwa mujibu wa sensa iliyofanyika mwaka wa 2012, kata ilikuwa na wakazi wapatao 10,928 waishio humo..

Historia

Wenyeji wa Kalemela ni Wasukuma wanaotokana na ukoo wa Basega. Basega ni ukoo uliotokana na mhamiaji wa Kinyamwezi aliyejulikana kwa jina la Nyalubamba. Masimulizi ya mapokeo yanaonesha kuwa Nyalubamba alifika katika eneo la Masanza akitokea Dakama.

Baada ya kukamata Masanza, hakufanikiwa kuikamata Nasa ambayo ilikuwa imekwisha kukaliwa na Wakamba jamii ya wafanyabiashara waliokuwa wamelowea katika maeneo hayo wakitokea nchi ambayo sasa inajulikana kama Kenya.

Hatimaye Nyalubamba alifanikiwa kuipata Nyaole. Eneo la Nyaole lilihusisha Kalemela, Nyatwali na Ushashi. Nyalubamba baadaye alifanikiwa kuanzisha himaya nyingine katika eneo la Bwasi kule Majita.

Historia inaonyesha kuwa Nyalubamba alifariki na kuzikwa huko Bwasi Majita akiacha ukoo wa Wasaga wakitawala katika eneo la Bwasi.

Wakati wa utawala wa Wajerumani, Kalemela ilikuwa chini ya Mtemi Msalika mwana wa Malulu aliyepewa na baba yake kutawala eneo hilo.

Kufuatia kushindwa kwa Wajerumani katika vita vya kwanza vya dunia (1914-1918), wakoloni Waingereza walimwondoa Msalika kwa tuhuma ya kuwa alihifadhi askari Wajerumani waliokuwa wakikimbia kutoka boma lao lililokuwa Ushashi.

Kalemela baada ya hapo ilibaki bila utawala ikiwa chini ya uangalizi wa Mwanangwa aliyeitwa Holela Manene hadi ilipofanikiwa kusimika mtemi mpya ambaye pia alitokana na ukoo wa Basega aliyejulikana kwa jina la Bahebe.

Kabla ya uhuru wa Tanzania mwaka 1961, Kalemela ilikuwa sehemu ya utemi mdogo wa Busega uliokuwa na makao yake katika eneo la Masanza katika kata ya Kiloleli. Kipindi hicho cha ukoloni Kalemela ilijulikana kama Masanza II. Eneo hili la utemi lilihusisha eneo la Mayega, Chamugasa, Lamadi na Nyatwali. Kwa sasa eneo la Nyatwali liko katika mkoa wa Mara, wilaya ya Bunda.

Maendeleo

Kutokana na ukaribu wa ziwa Viktoria, shughuli kuu za wakazi wa kata hii ni kilimo, ufugaji na uvuvi.

Mwambao wa ziwa hilo katika kata hii unavutia pia uwekezaji katika nyanja za utalii wa mazingira na kufanya eneo la Chamugasa lishamiri kwa ujenzi wa hoteli nzuri za kisasa.

Kalemela ni kata inayofikiwa kwa urahisi kutokana na kupitiwa na barabara kuu ya Mwanza hadi Sirari katika mkoa wa Mara. Hii huifanya iwe kata inayovutia kwa shughuli za biashara.

Kalemela ina shule moja ya sekondari iitwayo Kalemela na katika kila kijiji kuna shule ya msingi.

Marejeo

Makala hii kuhusu maeneo ya Mkoa wa Simiyu bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu eneo hilo kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari. Usitaje majina ya madiwani na viongozi au maafisa wengine wa sasa maana wanabadilika haraka mno.