Anthropolojia ya Kimarekani

Anthropolojia ya Kimarekani ni aina ya anthropolojia inayozingatia hasa wazo la utamaduni ambao ulifafanuliwa kama uwezo wa kiubia wa binadamu wa kuainisha na kusimbika tajiriba zao kiishara na kuwasilisha kiishara tajiriba zilizosimbikwa kijamii.

Anthropolojia ya Kimarekani imepangiliwa katika mawanda manne. Kila mojawapo huchangia sana utafiti wa utamaduni. Mawanda yenyewe ni: anthropolojia ya kibiolojia, isimu, anthropolojia ya kiutamaduni, na akiolojia. Utafiti katika mawanda hayo umewaathiri kwa kiwango fulani wanaathropolojia wanaofanya kazi katika nchi nyingine.

Anthropolojia ya kibiolojia: ukuaji wa utamaduni

Mahusiano ya uainishaji baina ya spishi nne zilizo hai za clade Hominoidea: Hylobatidae, Gorillini, Homo, Pan na Pongo

Majadiliano kuhusu utamaduni miongoni mwa wanaathropolojia wa kibiolojia yanahusu mijadala miwili. Kwanza, je utamaduni ni wa binadamu pekee au unahusisha binadamu pamoja na viumbehai wengine (hususan nyani)? Hili swali ni muhimu, kwa sababu nadharia ya ukuaji wa viumbe inashikilia ya kwamba binadamu anatokana na nasaba ya nyani. Pili, utamaduni miongoni mwa binadamu ulikuwa vipi?

Gerald Weiss alisema kuwa, ingawa ufafanuzi mzuri wa Taylor kuhusu utamaduni ulijikita tu upande wa binadamu, wanaanthropolojia wengi hupuuza ufafanuzi wake kwa kuhusisha utamaduni na tabia yoyote iliyofundishwa au kuigwa. Hili ni tatizo kwa sababu katika miaka iliyotangulia ya primatolojia ya kisasa, baadhi ya wanaprimatolojia walipata mafunzo katika anthropolojia (hao walielewa kuwa utamaduni unamaanisha tabia iliyofundishwa au kuigwa miongoni mwa binadamu) na wengine hawakupata mafunzo hayo. Wataalamu wasiokuwa wanaanthropolojia, kama vile Robert Yerkes na Jane Goodall, walisema sokwe wana utamaduni kwa kuwa wanadhihirisha tabia walizojifunza. Siku hizi wanaprimatolojia wa kianthropolojia wamegawanyika, kiasi kwamba kuna wale wanaodai kuwa binadamu wasiofanana na nasaba ya nyani wana utamaduni ilhali wengine wanadai kuwa hawana.

Mjadala huu wa kisayansi unatatizwa na masuala ya kiadili. Wanaozungumziwa katika primatolojia huwa si binadamu na utamaduni ule ambao wanaweza kuwa nao unatishiwa na shughuli za kibinadamu. Baada ya kupitia utafiti kuhusu utamaduni wa nyani, W. C. McGrew alihitimisha “mawanda ya usomi huhitaji wanaozungumziwa (wanaofanyiwa utafiti) na spishi nyingi za nyani hutishiwa uhai wao na binamu zao binadamu. Hatimaye licha ya uzuri wake, ni lazima primatolojia ya kiutamaduni ijikite upande wa kuendelea kuwepo kwa utamaduni (yaani kuendelea kuwepo kwa tamaduni za nyani).

McGrew anapendekeza ufafanuzi wa utamaduni ambao anauona kuwa wa manufaa kisayansi wakati mtu anaposoma kuhusu utamaduni wa nyani. Anaendelea kusema wanasayansi hawawezi kuyapata kwa urahisi mawazo au maarifa ya binafsi kuhusu nyani. Basi, ikiwa utamaduni unaweza kufafanuliwa katika muktadha wa maarifa, inaonekana wanasayansi wamebanwa katika jitihada zao za kuchunguza utamaduni wa nyani. Badala ya kufafanua utamaduni kama aina ya maarifa, McGrew anapendekeza kuwa tuuangalie utamaduni kama mchakato. Yeye orodhesha hatua sita katika mchakato huo:

1. Mpangilio mpya wa tabia ubuniwe au ule uliopo urekebishwe.
2. Inoveta itume mpangilio huu wa tabia kwa nyingine.
3. Muundo wa mpangilio usibadilike ndani na nje ya vitendaji, hata ikihusisha sifa za kimtindo zinazotambulikana.
4. Yule anayepata mpangilio huu ahifadhi uwezo wa kuutenda baada ya kuupata.
5. Mpangilio usambae kotekote katika makundi ya kijamiii vya watu. Makundi hayo yanaweza kuwa familia,koo,vikosi vya majeshi au bendi.
6. Mpangilio unavuka mipaka ya vizazi.

McGrew anaungama kuwa kigezo hiki cha hatua sita kinaweza kuwa kigumu kutokana na ugumu wa kuchunguza tabia za nyani wakiwa wameghadhabika. Lakini anasisitiza umuhimu wa ufafanuzi wa utamaduni "ulio mpana":

Utamaduni unachukuliwa kuwa tabia ya kikundi fulani mahsusi inayopatikana kutokana na athari za kijamii. Hapa kikundi kinachukuliwa kuwa kipashio halisi cha spishi iwe kikosi cha askari, ukoo, au kijikundi. Prima facia Ushahidi hasa wa utamaduni unatoka ndani ya spishi lakini unaweza kutolewa katika kikundi kizima pale tofauti za kitabia zinapodhihirika kwa mfano ikiwa mpangilio ni uleule katika jumuia moja ya sokwe lakini haupo katika jumuia nyingine au wakati ambapo jumuia tofauti zinapotenda aina tofauti za mpangilio mmoja. Pendekezo la utamaduni katika vitendo lina uzito pale tofauti katika kikundi haziwezi kuelezewa na mambo ya kiekolojia ....

kama anavyoelezea Charles Frederick Voegelin, ikiwa “utamaduni” utajikita tu katika ufafanuzi wa “tabia ambazo mja alijifundisha”, basi wanyama wana utamaduni.

Wataalamu wanakubaliana kwamba spishi zote za nyani hudhihirisha stadi sawa za kufikiria: ufahamu wa kudumu wa vitu, mpangilio wa fikira, uwezo wa kuainisha vitu katika kategoria mbalimbali na ubunifu wa kutatua matatizo. Isitoshe spishi zote za nyani hudhihirisha stadi sawa za kijamii: wanaweza kutambua wanachama wa kikundi chao; wanaunda mahusiano ya moja kwa moja kutegemea viwango vya ukoo na cheo; hutambua mahusiano mengine ya kijamii yaliyo mbali; wanabashiri tabia za usoni na hushirikiana katika utatuzi wa matatizo.

Kiunzi cha Lucy, jamii ya Australopithecus afarensis

Ramani wa uenezi wa viumbe wa jamii ya binadamu.

Hata hivyo istilahi “utamaduni” inaweza kuwahusu wanyama wasio binadamu ikiwa tutafafanua utamaduni kama tabia zote zilizoigwa au kufundishwa. Katika anthropolojia halisi wasomi hudhania ya kwamba ufafanuzi uliobanwa ndio unaofaa. Watafiti hawa wanajihusisha na namna binadamu walivyokuwa na hata kuwa tofauti na spishi zingine. Ufafanuzi wa uhakika kabisa wa utamaduni ambao unapuuza tabia za kijamii ambazo si za kibinadamu utawaruhusu wanaathropolojia kuchunguza jinsi binadamu walivyokuza uwezo wao wa kipekee wa “utamaduni”.

Sokwe (Pan troglodytes na Pan paniscus) wana uhusiano wa karibu sana na binadamu (homo sapiens): wote hao walitokana na babu mmoja aliyeishi miaka ipatayo milioni tano au sita iliyopita. Huu ndio muda ambao farasi na pundamilia, simba na simba marara, na panya walichukua kutoka kwa babu zao. Ukuaji wa binadamu wa kisasa ni wa haraka sana: Australopithicenes walikua miaka milioni nne zilizopita na binadamu mamia kadhaa ya miaka iliyopita. Wakati huu binadamu walikuza sifa tatu bainifu:

• (a) ubunaji na matumizi ya ishara zikiwemo ishara za kiisimu, lugha andishi ilivumbuliwa pamoja na ishara za hisabati, muziki n.k
• (b) ubunaji na matumizi ya vifaa changamano pamoja na teknolojia zilizotumia vifaa
• (c) ubunaji na kushiriki katika mipangilo na asasi changamano.

Kulingana na mwanasaikolojia maendeleo Michael Tomasello ni vigumu sana kuelezea "chimbuko la tabia na stadi" hizi. Maadam binadamu wa sasa na sokwe wanatofautiana sana ikilinganishwa na farasi na pundamilia, au panya. Ukuaji wa tofauti hizi umejiri katika muda mfupi, “ni lazima tutafute tofauti ndogo ambazo zitaleta tofauti kubwa - uasilishaji wa kiwango fulani au viwango vidogo vya uasilishaji, ambavyo vimebadili mchakato wa ukuaji wa kifikira wa nyani kwa njia madhubuti sana." Kulingana na Tomasello, jibu kwa swali hili ni lazima liunde msingi kwa ufafanuzi wa kisayansi wa "utamaduni wa binadamu."

Katika mapitio ya hivi karibuni ya tafiti kubwa juu ya matumizi ya vifaa vya binadamu na nyani, mawasiliano na mbinu za kujifunza; Tomasello anadai kuwa maendeleo makubwa kuhusu nyani (lugha, teknolojia changamano, mipangilio changamano ya kijamii,) yote haya ni matokeo ya binadamu kuweka pamoja rasilimali za akili. Hii inajulikana kama “the ratchet effect” (athari ya ratchet): uvumbuzi unasambaa na kutumika pamoja na kikundi na “kubwiwa na vijana ambao huwawezesha kusalia katika hali yake mpya na bora kikundini hadi mambo bora zaidi yatokee." Hoja muhimu hapa ni kwamba watoto wanazaliwa wakiwa weledi katika aina fulani ya mafunzo ya kijamii, hii huunda mazingira mazuri ya uvumbuzi wa kijamii, ambayo huyafanya yaweze kuhifadhiwa na kupitishwa kwa vizazi vipya kuliko uvumbuzi wa watu binafsi. Kwa mujibu wa Tomasello mafunzo ya kijamii ya binadamu - aina ya mafunzo yanayotofautisha binadamu na nyani na yaliyochangia pakubwa katika ukuaji wa binadamu - unajikita katika elementi mbili: kwanza, kile anachokiita “mafunzo ya kuiga”, (tofauti na mafunzo ya uigaji wa hiari, sifa ya nyani) na pili, kwa kuwa binadamu wanawasilisha tajiriba zao kiishara (na wala siyo kwa njia wazi inayojulikana kama wafanyavyo nyani). Pamoja, elementi hizi huwawezesha binadamu kuwa wabunifu na kuhifadhi uvumbuzi muhimu. Ni mchakato huu unaotoa “the ratchet effect”.

Sokwe mama na mtoto

Sokwe huchimba wadudu

Makaku wa Japani katika chemchemi ya moto ya Jigokudani, Nagano

Aina ya mafunzo ambayo yanapatikana miongoni mwa nyani ni yale ya “mafunzo ya uigaji wa hiari” ambayo hujikita kwa matukio husika ya kimazingira - matokeo au mabadiliko ya hali katika mazingira yaliyosababishana na wala siyo vitendo vilivyosababisha matokeo hayo." Tomasello anasisitiza kwamba mafunzo ya uigaji wa hiari ni mbinu ya hali ya juu ya urekebikaji ya jamii ya nyani kwa sababu inajikita kwenye athari za kitendo. Katika maabara ya majaribio, sokwe walikuwa wameonyeshwa njia mbili tofauti za kutumia kifaa kama reki ili kupata chombo-kilicho-mbali. Wote mbinu walikuwa ufanisi, lakini mara moja ufanisi zaidi kuliko nyingine. Sokwe waliiga njia nzuri zaidi.

Mifano ya mafunzo ya uigaji wa hiari miongoni mwa sokwe imetolewa machapisho mengi. Baadhi ya mifano ni ule wa Kijapani wa uoshaji wa viazi wa macaque, matumizi ya vifaa ya masokwe, na mawasiliano ya ishara ya masokwe. Mnamo mwaka wa 1953 kima wa kike wa umri wa miezi kumi na nane kwa jina Macaque alitazamwa akipeleka vipande vya viazi vitamu vilivyomichiwa mchanga mtoni (kima huyu alipewa viazi hivi na watazamaji) (na baadaye alivipeleka baharini) kuosha mchanga kutoka kwenye viazi hivyo. Baada ya miezi mitatu tabia hii ilidhihirishwa na mama yake pamoja na wenzake waliokuwa wakicheza nao na mama zao. Kwa kipindi cha miaka miwili baadaye kima wengine saba wachanga aina ya macaques walitazamwa wakiviosha viazi vyao na kufikia mwishoni mwa mwaka wa tatu, asilimia 40 ya kikosi cha kima ilikuwa imeiga tabia hiyo. Ingawa kisa hiki kimewasilishwa kwa njia inayoonekana kuwa ya moja kwa moja kama mfano wa mafunzo ya kibinadamu, ushahidi unaoonyesha kuwa sivyo. Kima wengi kwa kawaida huosha mchanga kutoka kwa viazi; hii tabia ilikuwa imeshuhudiwa miongoni mwa kikosi cha kima hawa wa macaque kabla ya kuwatazama wakiosha. Isitoshe, kitendo cha kuwatazama kima wakiosha viazi kilishuhudiwa katika kikundi tofauti cha kima wanne wa aina ya macaque, kumaanisha ya kwamba kima walikuwa wamejifunza kuosha mchanga kutoka kwa viazi. Aina nyingine ya kima waliokuwa wamechukuliwa mateka walijifunza haraka kusafisha chakula chao. Mwisho, kusambaa kwa kusoma miongoni mwa macaques wa Kijapani kulifanyika polepole na kiwango cha kujifunza cha wanachama wapya katika kikosi cha kima hakikuwiana na kukua kwa kikosi hicho. Ikiwa mtindo wa kujifunza ni wa kuiga, kiwango cha kujifunza kingekuwa cha haraka. Kuna uwezekano mkubwa kuwa tabia ya kima ya kuosha inatokana na tabia sawa ya kuosha vyakula na kima hutumia muda wao mwingi karibu na maji wakijifunza kuosha badala ya kupanguza chakula. Hii inaelezea kwa nini kima waliandamana na kima muosha wa kwanza ambaye alishinda karibu na maji, vilevile akifikiria jinsi ya kuosha viazi. Hali kadhalika inaelezea kwa nini kiwango cha kusambaa kwa tabia hii ni cha polepole.

Masokwe hudhihirisha matumizi mbalimbali ya kutumia vifaa: uvuvi wa mchwa, kutovua, kutoogelea, kuvunja kokwa, na kuoga kwa kutumia majani. Sokwe wa Gombe huvua mchwa wakitumia vijiti vidogo lakini sokwe wapatikanao Afrika Magharibi hutumia vijiti vikubwa kutoboa mashimo katika vichuguu kisha wakatumia mikono yao kutoa mchwa. Baadhi ya tofauti hizi zinaweza kuwa zinatokana na maumbile ya kimazingira (kuna mvua nyingi Afrika Magharibi, vichuguu viororo ambavyo huweza kupasuka kwa urahisi ukilinganisha na mbuga ya Gombe huko Afrika ya Mashariki. Hata hivyo sokwe wanaonekana kumudu vizuri mafunzo ya kuiga kwa hiari. Watoto wa sokwe wanafahamu vizuri namna ya kubingirisha mashina ya miti na kula wadudu. Watoto wanapowaona mama zao wakibingirisha mashina ya miti ili kula wadudu walio chini yake, wao vilevile hujifunza kufanya hivyo. Njia hii ya kujifunza huimarisha sana mambo ambayo tayari watoto wanafahamu.

Mama na mtoto

Familia ya Inuit

Wasichana katika Xinjiang, Uchina

Watoto wa Yerusalemu

Watoto nchini Namibia

Aina ya kujifunza mahususi kwa watoto ni ile ya “kujifunza kwa kuiga”: hii inamaanisha kukirudia tena kitendo kilichoeleweka makusudi." Watoto huanza kudhihirisha namna hii ya kujifunza kati ya umri wa miaka tisa na kumi na mbili. Huu huwa wakati ambapo watoto huweka akili yao kwa kifaa fulani huku wakimtazama mtu mzima anavyofanya mambo ili waige." Kuna machapisho mengi kuhusu hali hii na hujulikana kama “mahusiano ya pamoja” au “makini ya pamoja.” Muhimu kwa hali ni ule uwezo wa watoto kuweza kutambua wengine kama “wakala wa makusudi” yaani watu walio na uwezo wa kudhibiti tabia yao inayojiri kimaumbile na wale walio na malengo na wanafanya maamuzi fulani ya kitabia ili waweze kutimiza malengo hayo."

Ukuzaji wa stadi katika makini ya pamoja kufikia mwishoni mwa mwaka wa kwanza wa mtoto hutoa msingi wa ukuzaji wa mafunzo ya kuiga katika mwaka wa pili.

Katika utafiti uliohusu watoto wa miezi kumi na minne watoto hao waliuiga mtindo wa mtu mzima wa kuzima taa hata ingawa wangeweza kutumia njia rahisi kutenda kitendo hicho. Na katika utafiti mwingine uliohusisha watoto wa umri wa miezi 16 waliotangamana na watu wazima na kubadilishabadilisha mkururo changamano wa miendo iliyoonekana kuwa ya maksudi ikilinganishwa na ile iliyojiri kiajali; watoto hawa waliiga ile miendo ilioonekana kuwa ya kiajali. Na katika utafiti uliowahusisha watoto wa umri wa miezi 18 ilionekana kuwa watoto waliiga vitendo ambavyo watu wazima walikusudia kufanya ingawa kwa namna moja walishindwa kufanya.

Tomasello anasisitiza kuwa kujifunza huku kwa kuiga ‘kimsingi kunategemea sana tabia ya watoto ya kujitambulisha na watu wazima na uwezo wao wa kutofautisha malengo ya vitendo vya watu wengine na njia zilizotumika kuyafikia malengo hayo." Anakuita kujifunza kwa aina hii kujifunza kwa kitamaduni kwa sababu mtoto hajifunzi tu kuhusu vitu kutoka kwa watu wengine bali anajifunza kupitia kwao - ni lazima afahamu kitu kuhusu mtazamo wa watu wazima kuhusu hali fulani ili aweze kujifunza matumizi ya tendo lilokusudiwa." Anahitimisha kwamba sifa kuu ya kujifunza kwa kitamaduni ni kuwa hufanyika tu wakati ambapo mtu anapowaelewa watu wengine kama mawakala wa makusudi kama wana mtazamo fulani kuhusu ulimwengu unaoweza kufuatwa, kuelekezwa na wa pamoja.

Kujifunza kwa kuiga kwa hiari na kule kujifunza kwa kuiga tu ni uasilisho wa aina mbili tofauti ambao unaweza kupimwa katika mazingira yake mapana na katika mikitadha ya ukuaji. Katika jaribio moja sokwe na watoto wa miaka miwili walitengwa na kukabidhiwa kifaa kilichofanana na reki na kitu kilichokuwa hakifikiki kimasafa. Watu wazima wawili tofauti wakaonyesha njia mbili tofauti za kutumia kifaa hicho, njia moja ni ya kukitumia kifaa hicho vizuri na nyingine, kutokitumia vizuri sana. Sokwe waliweza kukitumia vizuri wakifuata njia zote mbili. Watoto wengi wa binadamu waliiga njia moja tu ambayo ilitumiwa na watu wazima. Kama ulinganishaji ungetumiwa kwa mujibu wa matokeo haya ingehitimishwa kwamba sokwe ni werevu zaidi ya binadmu. Ukizingatia mtazamo wa ukuaji, wote ni werevu na wana aina tofauti za werevu ulioasilishwa katika mazingira tofauti. Mbinu za kujifunza za sokwe zinafaa zaidi katika mazingira thabiti yasiyohitaji sana ushirikiano wa kijamii (ukilinganisha na binadamu). Mbinu za kujifunza kwa binadamu zinafaa zaidi katika mazingira changamano ya kijamii ambamo kuelewa nia za watu wengine huenda kukawa muhimu zaidi kuliko kutimiza majukumu fulani. Tomasello anasema kuwa mkakati huu imefanya inawezekana "ratchet athari" kwamba enabled binadamu na kufuka tata mifumo ya kijamii ambayo enabled binadamu kukabiliana na mazingira karibu kila kimwili juu ya uso wa dunia.

Tomasello anadai zaidi ya kwamba mafunzo ya kitamaduni ni muhimu kwa kujifunza lugha. Watoto wengi katika jamii na wote katika jamii zingine hawajifunzi maneno yote kupitia kwa juhudi za watu wazima. "Kwa jumla watoto hujifunza maneno mengi kupitia kwa mitagusano ya kijamii na wakati mwingine kupitia kwa maongezi ambayo hayaelekezwi kwao." Matokeo haya yamethibitishwa kupitia kwa majaribio mengi ambapo watoto walijifunza maneno mengi hata kama kile kilichokuwa kikirejelewa hakikuwepo, virejelewa vingi viliwezekana na watu wazima hawakuwa wanajaribu kuwafunza watoto maneno moja kwa moja. Tomasello anahitimisha kuwa ishara ya lugha ni kitambulishi cha kumsaidia mtu kuelewa hali ya pamoja.

Mapitio ya utafiti wa mwaka wa 1999 yanayolinganisha mbinu za kujifundisha baina ya binadamu na zile za nyani zinathibitisha madai ya Ralph Holloway ya anthropolojia ya kibayolojia ya mwaka wa 1969 yanadai kuwa aina Fulani ya ujamaa yanayohusishwa sana na uelewaji wa kiishara ndilo wazo kuu katika ukuaji wa kibinadamu. Na ndiyo huunda hali halisi ya “utamaduni”ni vile binadamu hupangilia tajiriba yake ya maisha." Utamaduni ni "kule kulazimishia hali fulani isiyo na sababu yeyote kwa mazingira." Jambo hili, Holloway anadai kuwa ndilo msingi wa kuelewa mbinu za kujifunza kwa binadamu, matumizi ya vifaa na lugha. Utengenezaji wa vifaa wa binadamu na lugha huelezea michakato sawa ya fikira na hutoa ushahidi muhimu wa namna binadamu alivyokua.

Kwa maneno mengine, ingawa McGrew anadai kuwa wanaathropolojia lazima wajikite kwa tabia kama vile mawasiliano na matumizi ya vifaa kwa sababu hawawezi kufikia kwenye akili, Holloway kwa upande wake anadai kuwa lugha ya binadamu na matumizi ya vifaa, vikiwemo vifaa vya awali kabisa vya mawe vinaonyesha tofauti za kiakili baina ya binadamu na viumbe wengine. Tofauti hizi za kiakili ndizo huelezea ukuaji wa binadamu. Kulingana na Holloway, suala siyo kama nyani huwasiliana, hujifunza, au hutengeneza vifaa, lakini muhimu ni namna wanavyofanya vitu hivyo. "Kuosha viazi baharini…kutoa majani kwenye miti kutafuta mchwa na mifano mingine ya nyani kutumia vifaa na kujifunza ni viwakilishi na havina thibitisho kutoka katika mazingira kwa mnyama." Vifaa vya binadamu hata hivyo huelezea kujisimamia kutoka kwa hali halisi inayodhihirisha fikira za kiishara. "Katika maadalizi ya kijiti kwa ajili ya kula mchwa, tofauti baina ya bidhaa na malighafi ni viwakilishi tu. Katika kutengeneza vifaa vya mawe ukilinganisha, hakuna uhusiano baina ya bidhaa ya mwisho na malighafi asilia.

Katika mtazamo wa Holloway mababu wa viumbe wasio binadamu kama vile sokwe na nyani, wengine walikuwa na stadi sawa za fahiwa, kutaka kujua, kumbukizi na werevu. "Tofauti labda huwa katika viwango. “Ni wakati sifa zinapowekwa pamoja na ishara, pamoja na hali ya kulazimishiwa ndipo utamaduni wa binadamu hudhihirka.”

Nimependekeza hapo juu kuwa uwe utamaduni wowote uwao, “unahusisha kuwekelewa hali fulani ambazo hazina sababu kwa mazingira." Usemi huu una vyambajengo viwili. Kwanza ni kutambua kwamba uhusiano uliopo baina ya mchakato wa kusimba na kinachosimbwa (iwe ni kifaa, mtandao wa kijamii au dhana dhahania) siyo tanakali. Nyingine ni wazo kwamba binadamu ni kiumbe anayeweza kufanya mifumo isiyo ya kweli ifanye kazi - Ni yule anayelazimishia mambo yake ya kifantasia, mawazo yasiyo ya kitanakali kwa mazingira. Mazingira yaliyobadilika hubadilisha mitazamo yake na haya tena yanalazimishiwa kwa mazingira na kujumulishwa tena katika mazingira hayo na kung’ang’ania zaidi uasilisho.

Hii inaweza kulinganishwa na kipengele cha “ratcheting” alichopendekeza Tomasello na wengine kilichowezesha ukuaji wa binadamu kwenda kwa haraka. Holloway anahitimisha kuwa mfano wa kwanza wa mawazo kiishara miongoni mwa binadamu ulitoa mwanzo kwa ukuaji wa akili, uchangamano wa vifaa, muundo wa kijamii, na lugha na matokeo yake kuonekana. "Huu mtagusano baina ya hali ya kubadili mazingira bila mpangilio na kupata hakikisho kutoka kwa mazingira yenyewe hadi kwa kiumbe ni mchakato unaoibuka, mchakato tofauti wa aina yake kutokea hapo kabla."

Arbitrariness

Vifaa vya kale vya mawe

Wikipedia-makali Chopper

Kifaa cha kuchonga

Unretouched biface

Wanaisimu Charles Hockett na R. Ascher wametambua sifa kumi na tatu zizoundwa za lugha, baadhi zinatumiwa pamoja na hali nyingine za mawasiliano ya wanyama. Sifa moja ambayo inatofautisha lugha ya binadamu ni hali yake ya juu ya uzalishi; kwa maneno mengine, wasemaji walio na umilisi mzuri wa lugha wana uwezo kutoa matamko asilia yasiyohesabika. Uzalishaji huu inaelekea unawezekana kupitia sifa chache muhimu sana ambazo hubainika tu katika lugha ya binadamu. Moja ni “uwili wa mabombwe”,hii ni kumaanisha ya kwamba huhusisha utamkaji wa michakato mingi bayana, kila mchakato huwa na sheria zake: kuunganisha fonimu kuunda mofimu, kuunganisha mofimu kuunda maneno na kuunganisha maneno kuunda sentensi. Hii ni kumaanisha ya kwamba mtu anaweza kubwiya ishara na sheria chache kuunda vipashio vingi vya lugha. Elementi nyingine muhimu ni kuwa lugha ya binadamu hutumia ishara: sauti za maneno (au maumbo yao, zinapoandikwa) hazina uhusiano wowote na kile yanacho kiwakilisha. Kwamba maneno yana maana ni suala la ukubalifu. Kwa kuwa maana ya maneno ni ile ambayo haijapangwa. Neno lolote linaweza kuwa na maana nyingi, na kitu fulani kinaweza kurejelewa kwa kutumia maneno mbalimbali. Neno lenyewe linalotumiwa kuelezea kitu hutegemea muktadha, lengo la msemaji, na uwezo wa msikilizaji wa kupima haya kikamilifu. Kama aelezavyo Tomasello,

Mtumizi wa lugha moja huutazama mti kabla ya kutaka makini ya mzungumziwa kuhusu huo mti. Ni lazima aamue kutegemea alivyoyapima maarifa na matarajio ya mzungumziwa, kama atasema “mti ule pale” “huo”, “ni wa aina ya oak”, “mti huo una miaka mia moja”, “mti wa bagswing”, “hicho kitu kilicho mbele”, “pambo”, “fedheha”, au idadi yoyote ya matamko... Na maamuzi haya hayafanywi kwa mujibu wa lengo la msemaji la moja kwa moja kuhusiana na kitu au shughuli husika bali yanafanywa kwa mujibu wa lengo lake kuhusiana na mapendeleo ya msikilizaji kuhusu kitu au shughuli.

Hii ndiyo maana uelewaji wa kiishara na mawasiliano pamoja na kujifunza kwa kuiga unaendana.

Holloway anadai kuwa vifaa vya mawe vinavyohusishwa na homo vina sifa sawa na lugha ya binadamu:

Nikirejea tena kwenye masuala ya sintaksi, sheria na shughuli zilizotajwa hapo juu, takribani kila ruwaza inayoelezea mchakato wa lugha inaweza pia kutumiwa kuelezea kutengeneza vifaa. Hili si jambo la kushangaza. Shughuli zote zilizojumuishwa pamoja zina sheria thabiti kupangilia shughuli za vipashio vyake (sarufi, sintaksi) yote ni mifumo iliyo na mpangilio kuanzia kipashio kikubwa hadi kidogo (kama ilivyo katika shughuli za mwendo). Zote hutoa mipangilio inayozuka kinasibu ambayo huwa sehemu ya mazigira ama kwa muda mufupi au hudumu.

Shughuli zote zilizojumuishwa pamoja zina sheria thabiti kupangilia shughuli za vipashio vyake (sarufi, sintaksi) yote ni mifumo iliyo na mpangilio kuanzia kipashio kikubwa hadi kidogo (kama ilivyo katika shughuli za mwendo). Zote hutoa mipangilio inayozuka kinasibu ambayo huwa sehemu ya mazigira ama kwa muda mufupi au hudumu. Elementi za “msamiati” wa kimsingi wa operesheni za mwendo-vibanzi vilivyomomonyoka mahali, kujitenganisha, mzunguko, maandalizi ya jukwaa linalopendeza na matumizi mengine tofauti. . . . Ukichukua tendo lolote la mwendo kivyake; hakuna kitendo kimoja ambacho kimekamilika; kila kitendo kinategemea kilichotangulia na kinahitaji kitendo kingine zaidi na kila kimojawapo kinategemea sana mpango asilia. Kwa maneno mengine katika kila hatua ya kitendo isipokuwa ya mwisho, kazi yote si ya “kuridhisha” katika muundo. Kila kitendo cha kipashio hakina maana kivyake kwa mujibu wa matumizi ya kifaa; kina maana tu katika muktadha wa katika seti yote iliyokamilika ya matukio ambayo hatimaye huwa bidhaa ya mwisho. Hali hii ni sawa kabisa na ile ya lugha.

Kama Tomasello alivyodhihirisha, fikira za kiishara zinaweza kutukia tu katika mazingira mahusi ya kijamii:

Ishara ambazo hazina mpangilio hushindilia makubaliano ya mitazamo, ambazo haziwaruhusu tu wanachama kuwasiliana kuhusu vitu vilevile kulingana na mahali na wakati (kama vile wakati wa kuwinda) lakini vilevile inawezesha mahusiano ya kijamii kusawazishwa na kurekebishwa kupitia kwa ishara. Inamaanisha kuwa tofauti zinazozuka huweza kushughulikiwa. Na kwa kushindilia mtazamo usiobadilika, ishara hushindilia tabia za kijamii ambazo hazibadiliki, na kuwa kushindilia tabia za kijamii ambazo hazibadiliki ni sharti la kutofautisha dhima katika vikundi vya kijamii ambavyo havijiasilishi tu katika mazingira ya nje lakini hata kwa wanachama wake.

Mwanaanthropolojia wa kibiolojia Terrence Deacon katika mkusanyiko wake wa miaka ishirini ya utafiti kuhusu ukuaji wa binadamu, nurolojia ya kibinadamu, na primatolojia anaelezea hii athari ya ratchet kama namna ya ‘ukuaji wa Kibaldwin.” ambao umepata jina kutoka kwa mwanasakolojia, James Baldwin. Hii huelezea hali ambamo tabia ya mnyama inaweza kuwa na matokea ya kiukuaji mnyama anapobadilisha mazingira yake halisi na hivyo nguvu fulani zinazoathiri mnyama huyo.

Pale tabia fulani muhimu zinaposambaa katika kikundi na kuwa muhimu kwa matumizi, itasababisha shinikizo kwa tabia za urithi wa uzazi ambazo huchangia sana katika usambazaji wake ... vifaa vya mawe na taimboliki ambavyo mwanzoni vilipatikana kupitia kwa uwezo mwepesi wa nyani kujifunza. Hii iliwalazimisha watumizi kwa mtindo huo mpya wa teknolojia. Mbali na kuwa mbinu mpya, hizi tabia za kutafuta chakula na mpangilio wa jamii zimekuwa elementi za uasilisho mpya changamano. Usuli wa “ubinadamu” unaweza kufafanuliwa kama hatua katika ukuaji wetu ambapo vifaa hivi vilikuwa chanzo kikuu katika uteuzi wa mili na bongo zetu. Hii ndiyo kuelezea hali ya homo symbolicus.

Kulingana na Deacon, hii ilijiri kati ya miaka milioni 2 na 2.5 iliyopita wakati tulipokuwa na ushahidi wa fosili ya kwanza ya matumizi ya vifaa vya mawe na mwanzo wa kuongezeka katika kimo cha akili. Lakini ni ukuaji wa lugha ya kiishara ambao ni kisababishi - na matokeo - cha mtindo huu. Hakika Deacon anapendekeza kuwa Australopithecines, kama walivyo nyani wa sasa walitumia vifaa; inawezekana kuwa zaidi ya mamilioni ya miaka ya historia ya Australopithecine vikosi kadhaa vilikuza mifumo ya mawasiliano ya kiishara. Kilichokuwa muhimu, mojawapo ya vikundi hivi kilibadilisha mazingira yake hivi kwamba kilianzisha uteuzi wa uwezo tofauti kabisa wa kujifunza kuliko ilivyoathiri spishi zilizotangulia." Kikosi au kikundi hiki kilianzisha mchakato wa Baldwin (athari ya ratchet) uliosababisha ukuaji wake kwa jenasi iitwayo Homo.

Swali analolishughulikia Deacon ni, ni tabia na mabadiliko yepi ya kitabia katika mazigira ambayo yamechangia katika kuasilishwa kwa kufikiria kiishara? Hapa anatilia mkazo umuhimu wa kutofautisha binadamu na spishi zingine siyo kwa lengo la kuweka juu werevu wa binadamu bali ni kuonyesha palipo na tatizo. Madaam ukuaji wa H. sapiens ulianza na mababu ambao hawakuwa na “utamaduni”, kile kilichowapelekea kuachana na kujifunza kwa kufikiria, mawasiliano, na njia za kutengeneza vifaa ambazo zilikuwepo na zikaendelea kuasilishwa kwa nyani wengi (na wengine wamependekeza, spishi za wanyama)? Mifumo ya ishara ya kujifunzia inachukua muda mwingi kuliko njia zingine za mawasiliano, kwa hivyo mawazo ya kiishara yaliwezesha kuzuka kwa mbinu tofauti ya mawasiliano lakini haikuwa bora zaidi kuliko ya nyani. Hata hivyo iliisaidia sana H. sapiens kukua. Deacons anaanza kwa kuangalia mambo mawili makuu katika historia ya ukuaji: kutafuta chakula na mahusiano ya kingono. Anavyotambua, ushindani kwa kupata ngono hubana uwezekano wa kuwepo kwa ushirikiano wa kijamii katika spishi nyingi. Hata hivyo, kulingana na Deacon, kuna mabombwe matatu yanayojitokeza katika uzalishaji wa binadamu ambayo huwatofautisha na spishi zingine:

1. Dume na jike aghalabu huchangia juhudi katika malezi ya watoto ingawa katika viwango na njia tofauti.
2. Katika jamii zote, wingi wa wanaume na wanawake wazima hufungamanishwa pamoja kwa muda mrefu na haki na vikwazo vya kujihusisha katika ngono.
3. Hudumisha mahusiano haya ya kingono wanapoishi katika makundi wastani, makubwa, ya kirafiki, ya kijamii, ya kike na kiume.

Isitoshe, kuna sifa moja ambayo inadhihirka kwa jamii maarufu za binadamu zinazotafuta chakula (binadamu wote kabla ya ya miaka elfu kumi na elfu kumi na tano) na ambazo huwa tofauti na nyani: “matumizi ya nyama. . . . kuonekana kwa vifaa vya kwanza vya mawe vipatavyo miaka milioni 2.5 iliyopita karibu inahusiana na kubadilika kwa ghafla katika tabia ya kutafuta chakula ili kupata nyama." Deacon haamini kuwa fikira ya kiishara ilikuwa muhimu kwa kuwinda au kwa kutengeneza vifaa (ingawa utengenezaji wa vifaa unaweza kuwa kipimo cha kutegemewa fikira kiishara), ilikuwa muhimu kwa ufanisi wa mahusiano bainifu ya kijamii.

Muhimu zaidi ni kwa kuwa wanaume na wanawake wote ni bora katika kutafuta chakula, mama wanaobeba watoto wategemezi huwa si wawindaji wazuri. Ni lazima kwa hivyo wawategemee wanaume. Hii hupendelea mfumo ambapo wanaume wanaweza kujihusisha katika ngono wakati wowote na wanawake na wanawake wanaweza kubashiri wenzao watawatafutia chakula na watoto wao. Katika spishi nyingi za mamalia, matokeo huwa mfumo wa kuorodhesha au ushindani wa kingono ambao huchangia kuwepo kwa kuoa wake wengi au kuwepo kwa mahusiano ya muda mrefu baina ya watu wanaoishi kivyao. Katika mifano yote miwili ukakamavu wa mwanaume ndiwo huchangia sana kudumishwa kwa mahusiano ya kingono. Ni upekee upi unajitokeza miongoni mwa binadamu?

Hali ya binadamu kutegemea sana rasilimali ambazo hazipatikani kwa wanawake walio na watoto, haiamui tu ushirikiano baina ya mtoto na baba bali pia ushirikiano wa jamaa na marafiki wakiwemo wakongwe na vijana, ambao wanaweza kutegemewa kutoa msaada. Shuruti muhimu za kutafuta nyama na kulea watoto katika ukuaji wetu kwa pamoja huchangia sana katika sifa ya tatu ya uzalishaji wa kibinadamu: kuishi kwa ushirikiano kama kikundi.

Upekee ambao unadhihirika kuhusu jamii za binadamu ni kile kilichohitaji fikira za kiishara ambacho husababisha ukuaji wa utamaduni: “vikundi vya kijamii vyenye ushirikiano na jinsia za mseto ambavyo vina wanaume walezi na wanawalisha watoto na yenye mabombwe ya kujitegemea ya uzalishaji.” Mseto huu ni nadra katika spishi zingine, mfumo wao unaweza “kusambaratika kwa urahisi.” Lugha na utamaduni ndiyo huushikanisha pamoja.

Sokwe vilevile mara mojamoja hivi hutafuta nyama. Mara nyingi dume huila nyama hiyo mara moja na mara mojamoja hugawana na jike ambao huwa karibu. Miongoni mwa sokwe uwindaji wa nyama huongezeka vyakula vingine vinapokosekana lakini katika hali hii kugawana chakula hupungua. Namna za mwanzo za kufikiria kiishara ziliwezesha utengenezaji vifaa. Hii ilichangia sana kwanza, uwindaji wa nyama kuwa njia ya kutegemewa sana ya kutafuta riziki ya mababu wetu wasio binadamu na wakati huohuo kuwezesha njia za mawasiliano ya kijamii ambazo ziliwezesha ugawanaji baina ya wanaume na wanawake na hivyo kudidimiza ushindani wa kingono:

Kwa hivyo tatizo la kijamii kiekolojia linasababishwa na mtindo wa kuongezea nyama katika ulaji. Mtindo hauwezi kutumika bila ya muundo wa kijamii ambao unahakikisha kujamiana bila tatizo lolote na vilevile unazigatia usawa ili kudumisha ushirikiano kupitia kwa matakwa sawa au badala za uzalishaji. Tatizo hili linaweza kusuluhishwa kiishara.

Ishara na kufikiri kiishara inakuwa sifa ya kimsingi ya mahusiano ya kijamii miongoni mwa binadamu: kulipiza wema kwa wema. Wanasayansi ya ukuaji wamebuni ruwazakuelezea hali ya kulipiza wemakwa wema bila choyo miongoni mwa watu walio na uhusiano. Mfano walidhani hufanya iwezekanavyo distantly kuhusiana usawa kati ya watu binafsi.

Mielekeo ya kiakiolojia: malighafi na maana

Makazi yaliyochimbuliwa huko Skara Brae, kijiji enzi ya Kinioliti, Ulaya

Uundaji wa Levallois Point

Chimbo la kiakiolojia la Monte Alban

Machimbo katika eneo la kusini mwa Catal Hoyuk

Michoro ya ukutani ya kifahali, mnyama aina ya paa na binadamu kutoka Catalhoyuk, milenia ya sita KK(Kabla ya Kristo);Museum of Anatolian Civilisations,Ankara,Turkey

Katika akiolojia ya karne ya 19 kulikuwa na nyongeza ya historia na lengo la wanaakiolojia lilikuwa kutambua mabaki kulingana na aina zake pamoja na muundo wa miamba, hivyo kuweza kuwekea alama zinapopatikana na wakati. Franz Boaz alipata akiolojia iwe mojawapo ya mawanda manne ya anthropolojia ya Kimarekani na mijadala miongoni mwa wanaakiolojia mara nyingi imelingana na mijadala miongoni mwa wanaanthropolojia wa kitamaduni. Katika miaka ya 1920 na 1930, mwanaakiolojia wa Kiaustralia-Uingereza V. Gordon Childe na mwanaakiolojia wa Kimarekani W. C. McKern kivyao waliacha mtindo wa kuuliza maswali kuhusu tarehe ya mabaki, watu waliotoa tarehe hiyo - wanaakiolojia hufanya kazi bega kwa bega na wanahistoria, kazi za kihistoria husaidia kujibu maswali haya, lakini pale kazi za kihistoria zinapokosekana, wanaakiolojia hubuni mbinu mpya. Childe na McKern walijikita kupangilia mahusiano miongoni mwa vitu vilivyopatikana kwa pamoja, kazi yao iliweka msingi wa ruwaza iliyo na sura tatu:

1. Kila baki ambalo lina sura, umbo na sifa za kiteknolojia (k.m kishale)
2. Kijenzi kilicho na mabaki yanayopatikana na kuna uwezekano yaliwahi kutumiwa, pamoja (kishale, uta, na kisu)
3. Kijenzi cha vijenzi vingine vidogo ambavyo kwa pamoja vinaunda chimbo la kiakiolojia (k.m kishale, uta, na kisu; mtungi pamoja na mabaki ya jiko; makazi)

Childe alidai kuwa “kujirudiarudia kwa vijenzi vya mabaki” ni “utamaduni wa kiakiolojia." Childe na wengine waliuona “kila utamaduni wa kiakiolojia kama onyesho la vitu vilivyomilikiwa na kundi maalumu la watu ."

Mnamo 1948 Walter Taylor alipangilia mbinu na dhana ambazo wanaakiolojia walikuwa wamebuni akapendekeza ruwaza ya jumla ya mchango wa akiolojia kwa maarifa ya tamaduni. Alianza kwa kuelewa kama zao la shughuli ya fikira ya binadamu na msisitizo wa Boaz kuhusu maana ya kibinafsi ya vitu kwa kutegemea mikitadha yao ya kitamaduni. Alifafanua utamaduni kama “tukio la kiakili, linalohusisha yaliyomo akilini, siyo vitu au tabia inayoweza kuonekana.” Hatimaye aliweza kuunda ruwaza ya sura tatu inayounganisha anthropolojia na akiolojia ambayo aliita conjunctive archeology (akiolojia unganishi):

1. Utamaduni ambao hauonekani na usio wa vifaa
2. Tabia ambazo zinatokana na utamaduni uisioonekana wala siyo wa vifaa
3. Vifaa kama vile mabaki na ramani za nyumba ambazo ni matokeo ya tabia na vifaa

Vifaa vya mabaki vilikuwa ni masalio ya utamaduni na wala siyo utamaduni wenyewe.

Hoja ya Taylor ilikuwa kwamba rekodi za ramani za nyumba zinaweza kuchangia kwa maarifa ya kiaanthropolojia lakini ikiwa wanaakiolojia watabadilisha kazi upya siyo kwa kuchimbua mabaki na kurekodi mahali na wakati zinapopatikana bali kama hitimisho kutoka tabia za mabaki ya vifaa kupitia kwa namna zilivyotolewa na kutumiwa na kuhitimisha kutoka kwa tabia hizi shughuli za kiakili za watu. Ingawa wanaanthropolojia wengi waliungama kuwa utafiti wao ulikwa sehemu ya anthropolojia, mpango wa Taylor haukutekelezwa kikamilifu. Sababu moja ni kwamba ruwaza yake ya sura tatu ya mahitimisho ilihitaji utafiti mwingi wa nyanjani na uchanganuzi wa maabara ndipo iweze kufanya kazi. Isitoshe, maoni yake kuwa mabaki ya vifaa siyo utamaduni; na mara mbili hivi yalitolewa kutoka kwa utamaduni, kuliiifanya akiolojia kuwa mbali na anthropolojia ya utamaduni.

Mwaka 1962 Lewis Bindford, mwanafunzi wa zamani wa Leslie White alipendekeza ruwaza mpya ya akiolojia ya kiaathropolojia ambayo aliita “Akiolojia Mpya” au “Akiolojia ya Mchakato’, hii aliikita kwa ufafanuzi wa White wa utamaduni kama “njia zaidi za mwili na wala siyo akili za kujisilisha kwa kiumbe.” Ufafanuzi huu ulimwezesha Bindford kutambua akiolojia kama uwanda muhimu wa kufuatilia njia ya utafiti iliyotumiwa na Julian Steward katika ekolojia ya utamaduni:

Utafiti wa kiulinganishi wa mifumo ya utamaduni na teknolojia tofauti katika masafa sawa ya mazingira au teknolojia sawa katika mazingira tofautitofauti ni njia kubwa ya utafiti ambayo Steward (1955:36-42) aliita “ekolojia ya utamaduni” na bila shaka ni njia muhimu sana ya kuongezea uelewaji wetu wa mchakato wa utamaduni. Njia kama hii ni muhimu katika kuelezea mahusiano ya kimuundo baina ya mifumo midogo ya kitamaduni kama vile ya kijamii na kinadharia.

Kwa maneno mengine Binford alipendekeza akiolojia ambayo ingekuwa msingi wa mradi mkubwa wa wanaanthropolojia wa wakati huo (utamaduni kama uasilisho kwa mazingira usio wa kijenetiki); “akiolojia mpya” ilikuwa anthropolojia ya kitamaduni (katika mtindo wa ekolojia ya kitamaduni au anthropolojia ya kiakolojia) ya kale.

Katika miaka ya 1980 kulikuwa na muungano Uingereza na Ulaya uliopinga mawazo ya akiolojia kama tawi la anthropolojia, ukiunga mkono Radcliffe-Brown ambaye hapo nyuma alikuwa amepinga anthropolojia ya kitamaduni. Ni wakati huu mwanaakiolojia kutoka Cambridge Ian Hodder alibuni “mchakato wa baadaye wa akiolojia” kama njia badala. Kama Binford (na tofauti na Taylor) Hodder anayaona mabaki siyo kama vifaa vya utamaduni bali utamaduni wenyewe. Tofauti na Binford, Hodder hauoni utamaduni kama uasilisho wa kimazingira. Badala yake anajikita kwa wazo la mtiririko mzuri wa kiishara wa utamaduni wa kijadi ambamo vifaa, mabaki, yanashiriki kikamilifu katika uumbaji, uhawilisho, mabadiliko na kufifia kwa ishara changamano." Kitabu chake cha mwaka wa 1982, Symbols katika Action, kinatukumbusha kuhusu anthropolojia ya kiishara ya Geertz, Schneider na msisitizo wao juu ya maana inayotegemea muktadha na vifaa vya utamaduni kama njia badala za wazo la White na Steward kuhusu utamaduni wa vifaa. Katika kitabu chake cha mwaka wa 1991, Reading the past: Current Approaches to interpretation in Archeology Hodder anadai kwamba akiolojia ina uhusiano wa karibu na historia kuliko anthropolojia.

Lugha na utamaduni

Mwingiliano baina ya utamaduni na lugha umetambuliwa tokea enzi za urasimu na hata kabla ya hapo. Wagiriki wa kale kwa mfano walitofautisha watu waliostaarabika na barbaros “wanaobwabwaja” yaani wale ambao hawasemi lugha inayoeleweka. Kwa kuwa watu wanasema lugha ambazo hazieleweki ni ushahidi kwamba kuna tofauti za kitamaduni kuliko tabia za kitamaduni.

Walimbwende wa Kijerumani wa karne ya 19 kama vile Herder, Wundt na Humbolt aghalabu waliiona lugha si kama mojawapo ya tabia za kitamaduni miongoni mwa nyingi bali tukio la moja kwa moja la tabia za kitaifa za watu, yaani utamaduni kwa njia iliyokolezwa. Herder kwa mfano anapendekeza “Denn jades volk ist volk; es hat seine National Bildung wie seine Sprache” (kwa kuwa kila watu ni watu, wana utamaduni wao wa kitaifa unaoelezewa kupitia lugha yake).

Franz Boaz, mwasisi wa anthropolojia ya Kimarekani, kama wenzake Wajerumani waliomtangulia, alishikilia kuwa lugha inayotumiwa na watu wote katika jumuia ndiyo hasa hubeba utamaduni wa watu hao. Boaz ndiye aliyekuwa mwanaanthropolojia wa kwanza aliyeona ya kwamba ilikuwa haiyumkiniki kuutafiti utamaduni wa kigeni bila ya kuijua lugha yake. Kulingana na Boaz, kwa kuwa utamaduni wa kiusomi wa watu ulijengeka, kutumiwa pamoja na kudumishwa kupitia lugha, ilimaanisha kuwa kuelewa lugha ya kikundi fulani cha watu lilikuwa jambo muhimu katika kuelewa utamaduni wa kikundi hicho. Wakati huo, Boaz na wanafunzi wake walifahamu kuwa utamaduni na lugha hazitegemeani moja kwa moja. Hivi ni kusema ya kwamba, vikundi vilivyo na utamaduni tofauti vinaweza kuwa na lugha moja, na wasemaji wa lugha ambazo hazifanani wanaweza kuwa na utamaduni amabao unafanana. Wasomi wengi wanapendekeza kuwa kila aina ya lugha huamua aina fulani za utamaduni. Hii ni sawa na dhana ya Isimu amuzi ambayo husema ya kwamba aina ya lugha huamua mawazo ya kibinafsi. Maadamu Boaz alikataa kuwepo kwa kiunganishi sababishi baina ya lugha na utamaduni, wasomi wenzake waliomtangulia walishikilia kuwa wazo la mitindo ya kuzungumza na kufikiria katika lugha fulani inaweza kuathiri utamaduni wa kikundi fulani cha lugha. Imani kama hiyo ina uhusiano na nadharia ya taathira lugha. Boaz kama wafanyavyo wanaanthropolojia wa sasa, hata hivyo, alitaka kuonyesha uhusiano baina ya utamaduni na lugha kwa kuwa chambacho B.L.Whorf, “zote hizi zimekuwa pamoja”.

Waama kwa kweli usuli wa lugha, inavyoeleweka kama uwezo wa kibinadamu wa mawasiliano changamano ya ishara, na usuli wa utamaduni changamano unafikirika kutoka kwa mchakato wa mabadiliko katika binadamu wa kwanza. Wanaisimu na Wanaanthropolojia mabadiliko wanadhani kuwa lugha ilizaliwa wakati binadamu wa kwanza walipoanza kuishi katika jumuia kubwa ambazo zilihitaji matumizi ya mawasiliano changamano kudumisha mshikamano wa kijamii. Lugha na utamaduni kwa hivyo zote ziliibuka kama njia ya kutumia ishara kujenga utambulisho wa kijamii na kudumisha mshikamano katika kikundi kikubwa cha kijamii ambacho hakiwezi kutegemea njia za kujenga jumuia zilizotumika kabla ya binadamu, kwa mfano zile za kukuza. Kwa kuwa lugha na utamaduni zote kimsingi ni mifumo ya kutumia ishara, wananadharia wa karne ya ishirini wametumia njia za kuchanganua lugha zilizobuniwa katika sayansi ya lugha kuchanganua utamaduni. Hasa nadharia ya umuundo ya Ferdinand de Saussure ambayo huiona lugha kama mfumo wa ishara ambao unahusisha ishara (yaani kule kulinganisha umbo fulani na maani fulani).Nadharia hii imetumiwa sana katika kutafiti juu ya utamaduni. Vilevile nadharia za baadaye za umuundo bado zingali zinategemea uhusiano baina ya lugha na utamaduni kama mifumo ya mawasiliano ya kiishara, ambayo yametumiwa katika mawanda ya semiotiki.

Uhusiano baina ya lugha na utamaduni yanaweza kueleweka kama kimuundo ni sawa na uhusiano baina ya ishara lugha, inayohusisha kwa mfano sauti [kau] na maana ya “cow”(ng’ombe), na ishara ya kitamaduni inayohusisha kwa mfano namna moja ya utamaduni ya “kuvaa taji” na maana ya kitamaduni ya “kuwa mfalme”. Katika njia hii inaweza ikasemwa kuwa utamaduni ni aina ya lugha. Kufanana kwingine baina ya utamaduni na mifumo ya lugha ni kwamba yote ni mifumo ya mazoezi, yaani zote ni njia spesheli za kufanya mambo ambazo zimejengeka na kuendelezwa kupitia kwa mitagusano ya kijamii. Watoto kwa mfano hujifunza lugha namna sawa wanavyojifunza mambo ya kimsingi kuhusu kaida za kitamaduni za jamii ambamo wamekulia - kupitia kwa mitagusano na wenzao wa umri mpevu katika kikundi cha kitamaduni.

Hata hivyo, lugha, zinavyoeleweka siku hizi kama seti za kaida za lugha za jumuia fulani, vilevile ni sehemu ya utamaduni mpana wa jumuia inayosema lugha hizo. Binadamu hutumia lugha kama njia ya kuonyesha utambulisho na kikundi kimoja cha utamaduni na tofauti na vingine. Hata miongono mwa wazungumzaji wa lugha moja kuna njia nyingi za kuitumia lugha hiyo na njia hizo hutumiwa kuashiria uhusiano na kikundi fulani kidogo katika utamaduni mpana. Katika isimu, namna mbalimbali za kuitumia lugha moja huitwa “vilugha”. Kwa mfano Kingereza kinazungumzwa tofauti Marekani, Uingereza, na Australia na katika hizo nchi zinazozungumza Kingereza kuna mamia ya lahaja za Kingereza na kila lahaja hutumiwa katika eneo fulani au huwakilisha utamaduni fulani wa utamaduni mpana. Kwa mfano katika Uingereza, lahaja ya cockney huashiria kuwa wasemaji wake hutoka katika tabaka la chini la wafanyakazi wa mashariki mwa London. Tofauti katika vilugha vya lugha moja hudhihirika katika matamshi na msamiati na wakati mwingine katika mifumo ya sarufi na aghalabu katika matumizi ya mitindo mbalimbali (kwa mfano msimu wa cockney wa Rhyming au sajili ya wanasheria). Wanaisimu na Wanaanthropolojia, hasa wanaisimujamii, wanaisimuethnolojia, na wanaisimuanthropolojia wameijkita katika utafiti wa namna usemaji hutofautiana katika jamii tumizi lugha fulani.

Namna mbalimbali za jumuia kuzungumza au kutumia ishara ni sehemu ya utamaduni wa jumuia kama ilivyo mienendo mingine katika jamii. Matumizi ya lugha ni njia ya kuweka na kuonyesha utambulisho wa kikundi fulani. Namna za kuzungumza zina uamilifu siyo tu wa kufanikisha mawasiliano bali wa kutambua hadhi au tabaka la msemaji. Wanaisimu huita namna mbalimbali za kuzungumza “vilugha”, dhana inayohusisha lahaja za kijiografia na kijamii, sajili au mitindo mbalimbali ya utamaduni mdogo. Wanaisimuanthropolojia na wanasosholojia wa lugha hufafanua mtindo wa mawasiliano kama namna ambavyo lugha hutumiwa na kueleweka katika utamaduni fulani.

Tofauti baina ya lugha hazihusishi tofauti katika matamshi, msamiati au sarufi, lakini vilevile katika “tamaduni tofauti za usemaji”. Tamaduni zingine kwa mfano zina mifumo mipana ya “usonde wa kijamii”, mifumo ya kuashiria masafa ya kijamii katika njia za kiisimu. Katika Kingereza, usonde wa kijamii aghalabu huonyeshwa kupitia kwa kutofautisha baina ya kuwaita watu kwa kutumia jina la kwanza na kupitia kuwaita kwa kutumia jina la pili au hata kwa kutumia majina kama vile “Bi”, “kijana”, “Daktari”, “mheshimiwa”. Katika lugha zingine mifumo kama hiyo inaweza kuwa changamano sana na iliyosimbikwa katika sarufi nzima na msamiati wa lugha. Katika lugha nyingi za Asia mashariki, kwa mfano, Thai, Burmese na Javanese, maneno tofauti yanatumiwa kulingana na kama msemaji anazungumza na mtu wa cheo cha juu au cha chini ikilinganishwa na chake katika mfumo wa kuorodhesha. Katika mfumo huu wanyama na watoto huorodheshwa chini na miungu pamoja na jamii ya watawala kuorodheshwa juu. Lugha zingine huweza kutumia njia tofauti za kuzungumza ikiwa unazungumza na watu wa jinsia tofauti au wakwe na kwa upande mwingine lugha nyingi zina namna spesheli za kuzungumza na watoto. Miongoni mwa vikundi vingine, utamaduni wa kuzungumza unaweza kuhusisha kutozungumza na watu mahsusi, kwa mfano tamaduni nyingi za kienyeji za Australia zina mwiko wa kutozungumza na wakwe, na katika tamaduni zingine uzungumzi hauelekezewi watoto moja kwa moja. Lugha zingine huhitaji njia tofauti za kuzungumzia matabaka tofauti ya wasemaji na mfumo kama huo hujiegemeza kwa tofauti za kijinsia, mfanao ni Kijapani na Kikoasati.

Anthropolojia ya Kitamaduni

1899-1946: Ubia ukilinganishwa utamaduni binafsi

Franz Boaz ndiye aliyeanzisha anthropolojia ya sasa ya Kimarekani kama somo la jumla ya matukio/vitendo vya binadamu.

Ruth Benedict alikuwa katika msitari wa mbele wa kuanzisha fikira ya kisasa ya tamaduni bainifu kama bombwe.

Uelewaji wa kisasa wa utamaduni wa kiaanthropolojia una usuli wake katika karne ya 19 na na nadharia ya mwanaathropolojia wa Kijerumani Adolf Bastian ya “umoja wa fikira ya binadamu” (psychic unity of mankind) ambayo, akiathiriwa na Herder na von Humboldt, alipinga kutambulishwa kwa “utamaduni” na hali ya maisha ya wasomi wa Ulaya. Aidha alipinga jaribio la mwanaanthropolojia wa Kiingereza Edward Taylor la kufafanua utamaduni kama dhana jumlishi. Taylor, mnamo mwaka wa 1874 alielezea utamaduni katika njia ifuatayo: “Utamaduni au ustaarabu ukichukuliwa kwa upana katika misingi ya kiethinografia ni mfumo mzima unaohusisha kujua, imani, sanaa, sheria, mila na mawezekano mengine pamoja na tabia zingine ambazo amejifunza binadamu kama mwanachama wa jamii’. Ingawa Taylor hakuwa analenga kupendekeza nadharia ya kijumla (alielezea kuelewa kwake kwa utamaduni katika kozi pana ya mjadala kuhusu hali ya dini), wanaanthropolojia wa Kimarekani kwa jumla wamewasilisha fafanuzi zao mbalimbali za utamaduni kama viboresho vya Taylor. Mwanafunzi wa Franz Boas, Alfred Kroeber(1876-1970) aliutambulisha utamaduni na “supaoganiki”, yaani eneo lenye mpanglio wa sheria ambazo hazingeweza kuelezewa au kuhusishwa na bayolojia. Mnamo mwaka wa 1973, Gerald Weiss alipitia fafanuzi kadhaa za utamaduni na mijadala kulingana na uzito wake na akapendekeza ufafanuzi ufuatao wa kisayansi wa "utamaduni":"ni dhana ya kijumla ya vitendo vya binadamu visivyo vya kijenetiki au vitendo vya binadamu ambavyo ni vya kimetabayolojia’" (italiki ni katika hali yake halisi).

Franz Boas alianzisha anthropolojia ya kisasa ya Kimarekani pale ilipoanzishwa programu ya kwanza katika anthropolojia chuo kikuu cha Columbia mnamo mwaka wa 1896. Wakati huo nadharia kubwa ya utamaduni ilikuwa ile ya utamaduni ukuaji, ambayo ilielezea kuwa jamii za kibinadamu ziliendelea kupitia hatua za ujahili, ushenzi hadi ustaarabu, hivyo jamii ambazo kwa mfano zimejikita katika kilimo cha mboga na matunda na mfumo wa ujamaa wa froquois ni jamii ambazo hazijakua sana ikilinganishwa na zile zilizojikita katika kilimo na mfumo wa ujamaa wa Eskin. Mojawapo ya ufanisi wa Boaz ni kuonyesha kwa njia ya kuridhisha kuwa nadharia hii kimsingi ina hitilafu, kiujarabati, kaika njia za utafiti na kinadharia. Isitoshe, alidhani ya kwamba ufahamu wetu wa tamaduni tofauti ulikuwa haujakamilika na hujikita kwa utafiti usio na mpangilio wala siyo wa kisayansi. Alisema kwamba ilikuwa muhali kubuni kisayansi nadharia ya kijumla ya tamaduni za binadamu. Badala yake alibuni wazo la utamaduni mabadiliko (cultural relativism) na akawapa wanafunzi wake mafunzo kufanya utafiti husishi wa nyanjani katika jamii tofautitofauti. Boas alielewa uwezo wa utamaduni kuhusisha mawazo kiishara na kujifunza kijamii na alizingatia ukuaji wa uwezo wa utamaduni kwenda sambamba na ukuaji wa nyanja zingine kama bayolojia, sifa zinazoelezea genus Homo. Hata hivyo, alielezea kuwa utamaduni hauwezi kulinganishwa na bayolojia au matamshi mengine ya mawazo ya kiishara kama lugha. Boas na wanafunzi wake walielewa utamaduni kijumlishi na walipinga kubuni ufafanuzi wa kijumla wa utamaduni. Hakika, walipinga kutambulisha utamaduni kama kitu, badala yake utumiwe kama kivumishi badala ya nomino. Boas alielezea kuwa aina au namna za utamaduni huwa katika hali ya kubadilikabadilika. Mwanafunzi wake Alfred Kroeber alielezea kuwa upokezi huria na usimilisho wa utamaduni ulifanya muhali kufikiria tamaduni kama vitu vya kisiri.

Wovoka, Paiute kiongozi wa kiroho wa the Ghost Dance

Msichana wa kizuni akiwa na gudulia, 1903

Edward Curtis, picha ya sherehe ya Kwakwaka’wakw

Tu'i Manu'a Elisala

Msukaji wa vikapu wa Hopi

Wanafunzi wa Boas walitawala anthropolojia ya kitamaduni kwa kipindi chote cha vita vya II vya dunia na kuendelea kuwa na ushawishi mkubwa miaka ya 1960. Walikuwa na haja sana na mambo mawili: namna mbalimbali utamaduni umepitia duniani, , na njia ambazo watu wameathiriwa na kutenda kiubunifu jinsi inavyojitokeza katika tamaduni zao. Hii iliwapelekea wanafunzi kujikita zaidi kwenye historia ya tabia za kitamaduni: namna zinavyosambaa kutoka katika jamii moja hadi nyingine na vile maana zinavyobadilika muda unavyoenda na maisha ya watu kutoka kwa jamii zingine. Wengine kama vile Ruth Benedict (1887-1948) na Margaret Mead (1901-1978), walitoa kazi za kiusomi na tafiti linganishi zinazochanganua kazi za ubunifu ambazo zilikuwa zinalenga watu fulani katika miktadha mahsusi ya kitamaduni. Muhimu kwa utafiti wao ilikuwa dhana ya “muktadha”: utamaduni ulitoa muktadha ambao ulifanya tabia za binadamu kueleweka; jiografia na historia zilitoa muktadha wa kuelewa tofauti baina ya tamaduni. Ingawa wafuasi wa Boas walikuwa wamejikita sana katika imani, umoja wa mawazo ya binadamu na ubia wa utamaduni, mkazo wao kwa miktadha ya kienyeji na tofauti za tamaduni ziliwaweka mbali na kupendekeza tamaduni za kiubia au nadharia za kiubia za utamaduni.

Kuna sintofahamu katika anthropolojia ya kitamaduni baina ya madai kuwa utamaduni kama kitu chenye ubia (kuwa jamii zote zina utamaduni) na kuwa utamaduni hulenga vitu mahsusi (utamaduni hujitokeza katika namna mbalimbali kote duniani). Baada ya Boas, mijadala miwili imetawala utamaduni wa kianthropolojia. Mjadala wa kwanza ni ule unaohusu njia za kuunda tamaduni fulani. Kumekuwa na mjadala baina ya wanaanthropolojia kama utamaduni unaweza kuelezewa kama mkusanyiko au husishi au vitu vilivyowekwa pamoja au kama sifa ya mkusanyiko wa vitu tofauti, idadi na maana ambavyo hubadilikabadilika. . Mwanafunzi wa Boaz, Ruth Benedict alipendekeza kuwa katika jamii yeyote ile sifa za kitamaduni zinaweza kuwa zaidi au kasoro ya zile ambazo zimewekwa pamoja yaani zile zinazohusisha mpangilio wa vitendo na mawazo ambayo maisha ya binadamu maana na vilevile huwapa msingi wa kutathmini vitendo vipya na mawazo.Ingawa alimaanisha kuwa kuna viwango mbalimbali vya mshikamano.Hata hivyo kuna tamaduni ambazo haziwezi kushikamanishwa. Boas aliendelea kusema kuwa mshikamano kabisa wa tamaduni ni nadra. Tamaduni fulani huonekana kushikamana kwa sababu ya mtazamaji mwenyewe.

Mjadala wa kwanza ulitupiliwa mbali mnamo mwaka wa 1934 wakati Ruth Benedict alipochapisha Patterns of Culture, kazi ambayo imekuwa kwenye matibaa tokea wakati huo. Ingawa kazi hii imekuwa maarufu kwa kusambaza wazo la Boas la Utamaduni rejeshi, lakini miongoni mwa wanaanthropolojia wazo hili lilikuwa muhtasari muhimu wa uvumbuzi wa Boas na vilevile kujitenga na mkazo Boas alitilia kwenye kusambaa kwa tabia mbalimbali za kitamaduni. "Kazi za kiaanthropolojia zimejikita sana kwa uchanganuzi wa tabia za utamaduni”, aliandika Ruth’na wala siyo utafiti wa tamaduni kama zinavyoelezewa kwa ujumla." Akiwa ameathiriwa na mwanaanthropolojia wakijamii kutoka Uingereza lakini mwenye asili ya Poland, Bronislaw Malinowski, Ruth alielezea kuwa, “kitu cha kwanza muhimu, inavyoonekana siku hizi, ni kutafiti utamaduni hai ili kujua tabia zake za mawazo na uamilifu wa asasi zake na njia ya pekee ya kujua kwa undani umuhimu wa tabia teule ni kinyume cha msingi wa matakwa na hisia na maadili ambayo yamekubaliwa na utamaduni huo. Akiwa ameathiriwa na wanahistoria wa kijerumani Wilhelm Dilthey na Oswald Spengler na vilevile saikolojia ya gestalt, alielezea “Kitu jumla ndicho huamua sehemu zake, siyo tu mahusiano yake bali hali yake halisi na vilevile," utamaduni ni zaidi ya ni jumla ya tabia zake. Namna ambavyo lugha zinavyoteua kutoka sauti zitokazo kinywani mwa binadamu (mradi hakina kasoro), alihitimisha kuwa watu wa jamii Fulani kila wakati uendapo na kupitia kwa michakato razini na isiyo razini, ilichagua tabia Fulani za kitamaduni kutoka seti ya tabia lukuki za kitamaduni ambazo huunganishwa na kuunda bombwe la kipekee.

Umuhimu wa tabia za kitamaduni hauishi wakati ambapo tumeelewa tabia za kienyeji na zile ambazo zimeundwa na zile zinazotofautiana. Utamaduni huwa jumlishi. Utamaduni kama alivyo mtu huwa ni mfumo fulani wa mawazo na vitendo. Ndani ya kila utamaduni huwa kuna sifa na malengo ambayo hayapatikani katika jamii nyingine. Na kwa kushikilia malengo yao, watu hawa huziimarisha tajiriba zao na kwa kulinganisha na dharura ya misukumo yao ambayo huumbika zaidi. Ikichukuliwa na utamaduni ulioimarika zaidi, vitendo ambavyo havijapangiliwa vizuri zaidi huwa vinalengwa na utamaduni huo kupitia kwa mabadiliko ambayo hayajatarajiwa.

Ingawa Benedict alihisi kuwa takribani tamaduni zote zina mpangilio alielezea kuwa mipangilio hii hubadilika na wakati kufuatia ubunifu wa binadamu na kwa hivyo jamii tofauti kote duniani zina tabia tofauti. Patterns of Culture hulinganisha tamaduni za Zuni, Dobu na Kwakiutl kama njia ya kuonyesha namna mbalimbali za kuwa binadamu. Benedict aliona kwamba wakazi wa Magharibi walihisi ya kwamba mtazamo huu uliwalazimisha kutupilia mbali “ndoto ya kudumu na njozi pamoja na ndoto za binadamu za kujitegemea”na kwa wengi hili lilifanya uhai kuwa “mtupu." Alielezea ya kwamba baada ya watu kukubali matokeo ya utafiti wa kisayansi,watu watakuwa na imani halisia,wakikubali kama msingi wa matumaini na kama msingi mpya wa kuvumiliana na kuishi pamoja na mipangilio halali ya maisha ambao binadamu wameumba kutoka kwa malighafi ya kuishi.

Wazo hili la utamaduni limekuwa na athari kubwa nje ya anthropolojia na limetawala anthropolojia ya Kimarekani hadi wakati wa Vita Baridi,wakati wanaanthropolojia kama vile Sidney Mintz na Eric Wolf walipopinga uhalali na thamani ya kuangalia kila utamaduni kama “ulimwengu kivyake” na ulio na uthabiti fulani.". Walihisi kuwa mwelekeo huu ulipuuza athari ya Ubepari, ukoloni, na uchumi wa kibepari wa ulimwengu kwa watu ambao Benedict na wafuasi walitafiti (na hii ilianzisha tena mjadala juu ya uhusiano ya ubia na utamaduni mahususi,kwa njia ya uhusiano baina ya ulimwengu na eneo la kienyeji). Ni wakati huo mabadiliko haya yaliathiri sana umuundo wa Kifaransa na kuwafanya wanaathropolojia wa Kimarekani kuukubali Umuundo-Uamilifu wa Kiingereza.

Muundo wa ukoo wa Iroqois

Pembetatu ya mfumo wa upishi

Mjadala wa pili umehusu uwezo wa kutoa madai ya kiubia kuhusu tamaduni zote. Ingawa Boas alidai kuwa wanaanthropolojia walikuwa hawajakusanya ushahidi wa kutosha kutoka sampuli mbalimbali za jamii madai ya kweli ya jumla au ya kiubia kuhusu utamaduni, lakini kufikia miaka ya 1940 wengine walihisi kuwa walikuwa tayari. Ingawa Kroeber na Benedict walikuwa wamedai kuwa “utamaduni”---ambao ungerejelea maeneo ya kienyeji.kikanda au maeneo yaliyopita kanda---ilikuwa kwa namna fulani imepangiliwa, sasa wanaanthropolojia wengine walihisi kulikuwa na data ya kutosha iliyokusanywa kuthibitisha kuwa utamaduni ulipangika katika miundo fulani. Swali ambalo hawa wanaanthropolojia hawa walijadili lilikuwa, je hizi zilikuwa tarakimu za miundo ya mabakikale au je yalikuwa maonyesho ya ruwaza za kiakili? Mjadala huu ulijitokeza zaidi mwaka wa 1948 kufuatia chapisho la George Murdock la Social Structure, na Claude Levi-Strauss Les Structures Elementaires de la Parente .

Akimpinga Boas, mwanaanthropolojia wa Yale George Murdock, ambaye alikusanya majalada ya maeneo ya mahusiano ya binadamu. Majalada haya yalisimbika tamaduni mbalimbali zinazopatikana katika jamii tofautitofuti hivyo wananthropolojia wanaweza kutumia njia za kitarakimu kutafiti uhusiano uliopo miongoni mwa mabadiliko hayo ya kitamaduni. Lengo hatimaye la mradi huu lilikuwa kukuza habari jumlishi kuhusu ambazo zinahusu kuongezeka kwa tamaduni binafsi. Baadaye Murdock na Douglas R.White walibuni sampuli ya kistanda inayohusisha tamaduni mbalimbali kama njia ya kuboresha njia hii.

Anthropolojia umuundo ya mwanaanthropolojia wa kifaransa iliyaweka pamoja mawazo ya Boas (hasa imani ya Boas kuhusu kugawanyika kwa namna za utamaduni,na imani ya Bastian ya umoja wa kiakili wa binadamu) na mtazamo wa mwanasosholojia wa kifaransa Emile Durkheim juu ya miundo ya kijamii (mahusiano yaliyokubalika miongoni mwa watu na vikundi vya watu). Badala ya kutoa madai ya kijumla yaliyolenga idadi kubwa ya jamii, Levi-Strauss aliamua kuanzia mifano madhubuti kwa kuongeza ruwaza dhahania za hali ya binadamu. Njia yake huanza na kisio kuwa utamaduni hudhihirika kwa njia mbili tofauti:miundo mingi bainifu ambayo ingehitimishwa kutoka kwa kutazama wanajamii wa jamii moja wanavyoingiliana (na ambayo wanajamii hao wenyewe wanafahamu) na miundo dhahania iliyobuniwa kwa kuchanganua mienendo ya pamoja ya watu (kama vile visasili na miviga) wanajamii huwakilisha maisha yao ya kijamii (ambayo wanajamii hao hawafahamu na ambayo hupinga na hufutilia mbali miundo ya kijamii ambayo watu wanaifahamu). Na akatafuta kubuni muundo mmoja wa kiakili wa kiubia ambao ungehitimishwa kupitia kwa kulinganisha miundo Fulani ya kijamii na kitamaduni. Alidai ya kwamba kwa kuwa kuna sheria ambazo zinaweza kuwezesha kuweke pamoja idadi ndogo iliyodhahiri ya elementi za kikemikali ili kuunda vitu kadhaa ambavyo idadi yake haijulikani.Kuna idadi ndogo dhahiri ya elementi za kitamaduni ambazo watu wanaweza kutumia kuunda tamaduni nyingi ambazo wanaanthropolojia wameziangalia. Mlinganisho huu utamwezesha mwanaathropolojia kuunda jedwali la elementi za kitamaduni.Na baada ya jedwali hili kukamilika litamuwezesha mwanaanthropolojia kuchanganua tamaduni Fulani na kuibua ukweli ambao hata wenye tamaduni hizo hawakuwa wanafahamu. Umuundo ulitawala anthropolojia ya kifaransa na katika miaka ya 1960 na 1970 iliathiri sana anthropolojia ya kimarekani na kiingereza.

Nadharia ya HRAF ya Murdock na ile ya umuundo ya Levi-Strauss zilitoa njia za kutafuta ubia katika utamaduni Fulani na mielekeo yote inaendelea kuwavutia wanaanthropolojia mbalimbali. Hata hivyo zinadhihirisha muvutano uliorithiwa baina ya Taylor na Bastian. Je utamaduni unaweza kupatikana katika tabia ambazo zinachunguzwa kisayansi ambazo zinaweza kuunda msingi wa ujumlishaji? Au huhusisha mchakato wa kiubia wa kiakili ambao lazima uhitimishwe kiakili kutokana tabia zilizochunguzwa? Swali hili limezua mijadala miongoni mwa wanaanthropolojia wa kibayolojia na vilevile wanaakiolojia.

Changamoto za umuundo-uamilifu: Jamii ikilinganishwa na utamaduni

Katika miaka ya 1940 uelewaji wa utamaduni wa Boas ulipingwa na nadharia mpya ya utafiti wa kianthropolojia na sayansi jamii iitwayo Umuundo-uamilifu. Nadharia hii ilikua kivyake lakini sambamba Uingereza na Marekani( na katika mifano yote ni sui generic :haina uhusiano wowote na “umuundo”isipokuwa umuundo wa kifaransa na umuundo-uamilifu wa kiingereza na kimarekani zote hizi ziliathiriwa na Durkheim. Zinafanana ingawa hazihusiani na aina nyingine za “umuundo"). Ingawa Boas alichukulia anthropolojia kama sayansi ya kimaumbile inayojikita kwa utafiti wa binadamu,wanamuundo-uamilifu wanachukulia anthropolojia kama mojawapo ya sayansi jamii ambazo zimejikita katika utafiti wa sura moja Fulani ya binadamu. Hii ilipelekea wanamuundo-uamilifu kufafanua tena na kupunguza upeo wa “utamaduni."

Nchini Uingereza kubuniwa kwa umuundo-uamilifu kulitazamiwa na Raymond Firth(1901-2002) katika kazi yake ya We the Tikopia, iliyochapishwa mwaka wa 1936 na kutambuliwa na chapisho la African Political Systems , lililoharirwa na Meyer Fortes (1906-1983) na E.E.Evans-Pritchard (1902-1973) na mnamo mwaka wa 1940. Katika kazi hizi wanaanthropolojia walipendekeza mawazo yaliyojumlishwa ya baba mwanzilishi wao,Bronislaw Malinowski (1884-1942) na mpinzani wake,A.R.Radcliffe-Brown(1881-1955). Wote hawa,Malinowski na Radcliffe-Brown walichukulia anthropolojia-kama wanavyoita anthropolojia ya kijamii—kama tawi la sosholojia linalotafiti zile jamii shenzi. .Kulingana na nadharia ya Malinowsky ya uamilifu,binadamu wote wana mahitaji Fulani ya kibayolojia,kama vile mahitaji ya chakula na makazi na mahitaji ya kuzaana. Kila jamii hubuni asasi zake ambazo huwa na uamilifu wa kutekeleza mahitaji haya. Ili asasi hizi ziweze kufanya kazi ipasavyo ni muhimu kwa watu kuchukua majukumu Fulani ya kijamii ambayo hudhibiti namna wanavyotenda na kuingiliana. Ingawa wanajamii wa jamii Fulani huenda hawataelewa uamilifu wa majukumu yao na asasi zao,mwanaethnografia anaweza ruwaza ya uamilifu huu kupitia kwa uchunguzi wa makini wa maisha ya kijamii. Radcliffe-Brown alikataa dhana ya Malinowski ya uamilifu na aliamini kuwa nadharia ya jumla ya maisha ya kishenzi ya kijamii yanaweza kujengeka kupitia kwa ulinganishi wa makini wa jamii tofautitofauti. Akiwa ameathiriwa na kazi ya mwanasosholojia wa kifaransa Emile Durkheim (1858-1917),ambaye alidai kuwa jamii shenzi na za kisasa zinatofautishwa na miundo bainifu ya kijamii,Radlicliffe-Brown kwa upande mwingine alidai kuwa wanaanthropolojia kwanza watafute miundo ya kijamii ya jamii yeyote ile kabla ya kulinganisha jamii tofautitofauti. Firth,Fortes na Evans-Pritchard waliona ilikuwa rahisi kuweka pamoja mtazamo wa Malinowski wa majukumu ya kijamii na asasi pamoja na miundo ya kijamii ya Radcliffe-Brown. Walitofautisha baina ya` mpangilio wa kijamii’(mitagusano ya kijamii inayoonekana) pamoja na` muundo wa kijamii’(mienendo ya mpangilio wa kijamii inayoendeshwa na sheria Fulani.) na wakahamisha mtazamo wao kutoka kwa uamilifu wa kibayolojia hadi kwa uamilifu wa kijamii(kwa mfano ,namna asasi tofautitofauti zilivyowekwa pamoja kiuamilifu na kwa kiwango kipi asasi hizi zinavyofanya kazi ili kuleta umoja wa kijamii na uthabiti. Kwa ufupi badala ya utamaduni (inavyoeleweka kama matukio yasiyo ya kijenetiki ya jamii) waliunda “ujamaa”(mtagusano na mahusiano miongono mwa watu au makundi ya watu) kama lengo lao kuu la utafiti. (Hakika Radcliffe-Brown aliandika wakati mmoja “ningependa kutangaza mwiko kwa neno utamaduni.")

Wakati huohuo ,mnamo mwaka wa 1946 mwanasosholojia Talcott Parsons(1902-1979) alianzisha idara ya mahusiano ya kijamii katika chuo kikuu cha Harvard. Akiwa ameathiriwa na wanasosholojia wa Ulaya kama Emile Durkheim,na Marx Weber,Parsons alibuni nadharia ya vitendo vya kijamii ambayo ilikaribiana sana na nadharia ya anthropolojia ya kijamii ya Uingereza kuliko Anthropolojia ya Kimarekani ya Boas na ambayo aliita “umuundo-uamilifu." Lengo la Parson lilikuwa kubuni nadharia jumlishi ya vitendo vya kijamii( kwa nini watu hutenda wanavyotenda na kuunda katika chuo kikuu cha Harvard programu inayohusisha masomo mbalimbali na ambayo ingeelekeza utafiti wa moja kwa moja kwa mujibu wa nadharia. Hii ruwaza ilielezea vitendo vya kibinadamu kwa sababu ya mifumo mine:

1. "mfumo wa kitabia" wa mahitaji ya kibayolojia
2. "mfumo wa kinafsi" wa sifa za mtu ambazo huathiri utendakazi wao katika ulimwengu wa kijamii
3. "mfumo wa kijamii" wa tabia za mitagusano ya kijamii,hasa hadhi ya kijamii na jukumu
4. "mfumo wa kitamaduni" wa tabia na maadili ambayo huendesha vitendo vya kijamii kiishara

Kulingana na nadharia hii,mfumo wa pili ndiyo ulioangaziwa zaidi na wanasaikolojia;mfumo wa tatu uliangaziwa na wanasosholojia na mfumo wa nne uliangaziwa na wanaanthropolojia wa kitamaduni. Ingawa Boas alichukulia kuwa mifumo hii yote ililengwa kutafitiwa na wanaathropolojia na nafsi,hadhi na tabia na maadili,Parson alioona kama dhima finyu kwa anthropolojia na ufafanuzi finyu wa utamaduni.

Ingawa wafuasi wa Boas wa anthropolojia ya kitamaduni walivutiwa sana na tabia na maadili miongoni mwa mambo mengine,ni pale ambapo kuzuka kwa umuundo uamilifu watu walianza kuhusisha utamaduni "na tabia na maadili." Wanaanthropolojia wa kimarekani walikataa mtazamo huu wa utamaduni( na kwa kiwango Fulani anthropolojia). Mnamo mwaka wa 1980.mwanaathropolojia Eric Wolfe aliandika,

Vile sayansi jamii zilivyojibadilisha na kuwa sayansi ya tabia,maelezo kuhusu tabia yakasita kuhusishwa na utamaduni:tabia ingeeleweka katika muktadha wa matukio ya kisaikolojia,njia za uteuzi wa kiuchumi,kushindania ushindi katika kinyang’anyiro cha madaraka. Utamaduni wakati Fulani ulihusisha vitendo na mawazo yaliyotumiwa katika maisha ya kijamii lakini sasa ulitumiwa tu kurejelea "mwonouliwengu" au "maadili."

Hata hivyo wanafunzi kadhaa wa Talcott Parsons waliibuka na kuwa wanaanthropolojia maarufu wa kimarekani. Wakati huo wanaanthropolojia wengi wa kimarekani waliheshimu sana utafiti uliofanywa na wanaanthropolojia wa kijamii baina ya miaka ya 1940 na 1950 na walipata kuwa umuundo-uamilifu ulikuwa ruwaza muhimu kwa utafiti wa kiethnografia.

Muungano wa mbinu za utafiti za nadharia za anthropolojia ya kitamaduni ya kimarekani na anthropolojia ya kijamii ya Uingereza umesababisha sintofahamu baina ya dhana za "jamii" na "utamaduni." Kwa mujibu wa wanaanthropolojia wengi dhana hizi ni bainifu. Jamii hurejelea kikundi cha watu;jamii hurejelea uwezo mkubwa wa kinadamu na ujumla wa matukio ya kijenetiki yasiyo ya kibinadamu. Jamii kwa kawaida huwa na mshikamano;tabia za kitamaduni huwa tamba na mipaka ya kitamaduni jinsi ilivyo huvuja na hujitokeza kwa wingi. Katika miaka ya 1950-1960 wanaanthropolojia mara nyingi walifanya kazi mahali mipaka ya kijamii na kitamaduni ilitokea kwa sadfa hivyo kuficha mbainisho. Wakati mapengo baina ya mipaka hii yalipokuwa dhahiri,kwa mfano wakati wa vita dhidi ya ukoloni wa ulaya barani Afrika miaka ya 1960 na 1970 au wakati wa utandawazi na muungano wa asasi za Bretton Woods.Hata hivyo,tofauti huwa msingi wa mijadala ya kianthropolojia.

1946-1968:ishara ikilinganishwa na kurekebu

Ukoo wa Kimarekani

Vita vya majogoo nchini India

Huli Wigman kutoka milima ya kusini

Jinsi Cleverly anavyomuonyesha Kapteni Cook

Vietcong,wanajeshi wanapigwa picha wakiwa na bunduki aina ya AK

Wanafunzi wa Parson Clifford Geertz na David M.Schneider na mwanafunzi wa Schneider Roy Wagner walijitokeza kama wanaathropolojia maarufu na wakaanzisha shule ndani ya anthropolojia ya kitamaduni Kimarekani iliyoitwa “anthropolojia ya kiishara”,uchunguzi wa uundaji wa kijamii na athari za kijamii za ishara. Kwa kuwa anthropolojia ya ishara ilichangia sana katika uchunguzi wa wanaanthrpolojia wa kijamii kuhusu maisha ya kijamii na miundo ya kijamii,wanamindo-uamilifu wengi wa kiingereza(ambao walipinga au hawakuwa na haja na anthropolojia ya kitamaduni ya Boas) walikubali ufafanuzi wa Parson wa “utamaduni” na “anthropolojia ya kitamaduni." Mwanaanthropolojia wa kiingereza Victor Turner(ambaye baadaye alihama kutoka Uingereza hadi Marekani kwa minajili ya kufundisha) alikuwa kiungo/daraja muhimu baina ya anthropolojia ishara ya Marekani na Uingereza.

Makini kwa ishara, maana ambayo ilitegemea sana mikitadha ya kihistoria na kijamii,ilianza kuwavutia sana wakereketwa wa Boas. Leslie White aliuliza kuhusu vitu vya kitamaduni, "Hivyo ni vitu vya aina gani? ni vitu halisi? ni vitu vya kiakili? Vyote kwa pamoja? Stiari? Ishara? ni dhahania-halisi?" Katika Science of Culture (1949), alihitimisha kuwa ni vitu/vifaa “sui generic”;yaani vya aina yake. Katika kufafanua aina hiyo alijigonga kwa hali ambayo haikuwa imegunduliwa hapo awali ambayo aliita “symbolate”—kitu kilichoundwa kutokana na kitendo cha ishara. Kwa hivyo alifafanua utamaduni kama symbolates ambazo zinaweza kueleweka katika muktadha wa mwili na wala siyo akili."

Hata hivyo kufikia miaka ya 1930 White alianza kutupilia mbali mwelekeo wa Boas. Aliandika,

Ili kuishi binadamu,kama zilivyo spishi zingine lazima wakabiliane ana kwa ana na ulimwengu wa nje.... binadamu hutumia viungo vyake vya fahiwa,neva,mifuko maalumu,na musuli katika kujiweka sawa katika ulimwengu wa nje. Mbali na haya ana njia nyingine ya kujiweka sawasawa na kujidhibiti.... njia ni utamaduni.

Ingawa mawazo haya yanaunga mkono yale ya Malinowski.dhana kuu kwa White haikuwa “uamilifu” bali “urekebikaji." Ingawa wakereketwa wa Boas walijishughulisha sana na historia ya tabia Fulani,White alijishughulisha sana na historia ya kitamaduni ya spishi za binadamu,ambayo alihisi lazima itafitiwe kutokana na mtazamo wa ukuaji. Kwa hivyo jukumu la anthropolojia kwa hivyo ni kuchunguza siyo tu namna utamaduni unavyokuwa bali kwa nini vilevile.... na katika hali inayomhusu binadamu..uwezo wa kuvumbua na kugundua,uwezo wa kuteua na kutumia vizuri mojawapo ya vifaa,au njia za kufanya kitu-.haya ni mambo ya ukuaji wa utamaduni. Tofauti na wanaukuaji wa karne ya 19 ambao walijikita na jinsi jamii zilizostaarabika zilivyovuka mipaka ya jamii shenzi,White alijishughulisha na kuandika namna baada ya mpito wa wakati,namna binadamu alivyogundua njia nyingi za kuunda nishati kutoka kwa mazingira kupitia kwa utamaduni,na wakati huo akabadilisha utamaduni.

Wakati huo White alikuwa akibuni nadharia yake ya ukuaji wa utamaduni,mwanafunzi wa Kroeber,Julian Steward alikuwa akibuni nadharia yake ya ekolojia ya utamaduni. Mnamo mwaka wa 1938 alichapisha Basin-Plateau Aboriginal Groups ambamo alielezea kuwa jamii tofautitofauti—kwa mfano wenyeji asilia wa Shoshone au wakulima weupe kwenye nyika kuu—hawakuwa wamekua zaidi au punguf;ila walikuwa wamerekebu katika mazigira tofauti. Ingawa Leslie White alikuwa na haja ya utamaduni unavyoeleweka kijumla kama kama mali ya spishi za binadamu,Julian Steward kwa upande mwingine alikuwa na haja ya utamaduni kama mali ya jamii bainifu. Kama White yeye vilevile aliuona utamaduni kama njia ya kurekebu katika mazingira,lakini alishambulia nadharia ya White ya “unilineal”(ukuaji kwa hatua baada ya hatua).( upande mmoja) ya ukuaji wa utamaduni na badala yake akapendekeza ruwaza ya ukuaji wa pande nyingi ambamo(katika mtindo wa Boas) kila jamii ina historia yake ya utamaduni.

Wakati Julian Steward alipoacha kazi ya kufundisha katika chuo kikuu cha Michigan ili kufanya kazi katika eneo la Utah mnamo mwaka wa 1930, Leslie White alichukua mahali pake; na mnamo mwaka wa 1946 Julian Steward alifanywa mwenyekiti wa idara ya anthropolojia ya chuo kikuu cha Columbia. Na katika miaka ya 1940 na 1950 wanafunzi wao hasa Marvin Harris,Sidney Mintz,Robert Murphy,Roy Rapport,Marshalls Sahlins,Elman Service,Andrew P.Vayda na Eric Wolf walitawala anthropolojia ya Marekani. Wengi wao walikuza uelewaji wa utamaduni wa vifaa wakipinga mielekeo ya kiishara ya Geertz na Schneider. Harris,Rappart na Vayda walikuwa muhimu kwa michango yao kwa uyakinifu wa kitamaduni na anthropolojia ya kiekolojia,wote hawa walidai kuwa utamaduni ulihusisha njia za mwili(au zile ambazo si za kibayolojia) kupitia kwazo binadamu hujirekebu kwa maisha katika mazingira tofautitafauti halisi.

Mjadala baina ya mielekeo ya kiishara na vifaa kuhusu utamaduni ilitawala anthropolojia ya kimarekani miaka ya 1960 na 1970. Vita vya Vietnam na kuchapishwa kwa kazi ya Dell Hymes 'Reinventing Anthropology, ilionyesha hali ya kutoridhika kuhusu mielekeo iliyotawala kuhusu utamaduni. Hymes alielezea kuwa elementi za kimsingi katika mradi wa Boas kama vile ujumla na haja katika utofauti zingali muhimu kufuatiliwa: “ kujishughulisha na watu wengine na namna wanavyoendesha maisha yao na haja ya kuelezea katika misingi ya urejeleo unaohusu wetu." Hata hivyo alielezea kuwa wanaanthropolojia wa kitamaduni wamejihami sawasawa kuongoza utafiti huu(wakiwashambulia wanasosholojia kama vile Parson ambao walitaka kuhusisha anthropolojia katika miradi yao):

Katika kutenda huwa kuna mahali pa asilia kwa uangavu kwa matukio katika njia ambazo hazijashughulikiwa na nadharia au muundo-umakini kwa matukio changamano,kwa matukio ya haja,kwa ajili yao,kwa hisia na vilevile kwa kiakili,vipengee vya somo. Hii mitazamo ya kiulinganishi na kiutendaji,ingawa siyo ya kipekee kwa anthropolojia rasmi,huwa hasa inaunganishwa hapo na inaweza kulemazwa ikiwa utafiti kuhusu binadamu ungeunganishwa chini ya uongozi wa wengine ambao kwa muda mrefu hawajatumia njia hizo za utafiti,ambao husahau matokeo ya maarifa ya kijamii katika kufafanua njia zake au bila kujua hawajishughulishi na utamaduni..

Katika elementi hizi Hymes alitoa maelezo ambayo yanahalalisha “uchunguzi wa jumla wa binadamu".

Wakati huu wanaanthropolojia watajika kama vile Mintz,Murphy,Sahlins na Wolf hatimaye walijitenga,wakifanya majaribio na mielekeo ya uasilia na umarx waliendelea kukuza anthropolojia ya kitamaduni badala ya umuundo uamilifu.

1940—Hadi sasa. Utamaduni wa kienyeji ukilinganishwa na Kilimwengu

Mti Mkubwa,chifu wa kiowa na mpiganaji

Mlima wa Tepozteco unatawala maoni kutoka Tepoztlan.

Makao ya zamani ya watawa ya Dominico de la Nativada,mahali pa turathi za kilimwengu

Boas na Malinowski walianzisha utafiti wa kiethnografia kama njia ya hali ya juu ya kienyeji ya kuchunguza utamaduni. Licha ya haya Baos alisisitiza kuwa utamaduni hubadilikabadilika na kukua,ukitoka katika kundi moja la watu hadi jingine na aina nyingi za utamaduni ni sharti zichanganuliwe katika muktadha mpana. Hii imepelekea wanaanthropolojia kutumia njia nyingi katika kuelewa utamaduni wa kilimwengu.

Katika miaka ya 1940 na 1950,tafiti kadhaa muhimu zimelengwa kwenye namna biashara baina ya watu wenyeji asilia na wazungu kutoka ulaya ambao walikuwa wametawala Amerika na kuathiri utamaduni wa kienyeji kupitia kwa mabadiliko katika mipanglio ya kazi au kupitia kwa mabadiliko katika teknolojia muhimu. Bernard Mishkin alitafiti kuhusu athari ya kuanzishwa kwa farasi katika mpanglio wa kisiasa na vita wa Kiowa.[169] Oscar Lewis naye akachunguza athari ya biashara ya usufi kwa utamaduni wa blackfoot(akitegemea sana marejeleo ya kihistoria).[170] Joseph Jablow aliandika namna mpangilio wa kijamii na mbinu za kula za Cheyenne zinavyoamuliwa na nafasi yao katika mitandao ya biashara inayounganisha wazungu na wahindi kati ya mwaka wa 1795 na 1840.[171] [[Frank Secoy alielezea kuwa mpangilio wa kijamii na mbinu za kijeshi za wahindi wa Great Plains ulibadilika wakati farasi walioletwa na Wahispania kutoka kusini zilisambaa hadi kaskazini na bunduki zilizoletwa na Waingereza na Wafaransa kutoka mashariki,zilisambaa hadi magharibi.|Frank Secoy alielezea kuwa mpangilio wa kijamii na mbinu za kijeshi za wahindi wa Great Plains ulibadilika wakati farasi walioletwa na Wahispania kutoka kusini zilisambaa hadi kaskazini na bunduki zilizoletwa na Waingereza na Wafaransa kutoka mashariki,zilisambaa hadi magharibi.]]

Mnamo miaka ya 1950 Robert Redfield na wanafunzi wa Julian Steward waliasisi “mfunzo ya kijumuia”,yaliyojikita katika uchunguzi wa jamii bainifu(hata kama zinatambuliwa na rangi yao,kabila au tabaka la kiuchumi) katika magharibi au katika jamii zilizo na athari ya kimagharibi,hasa miji. Walikabiliana na uhasama ambao wahakiki wa karne ya 19 walielezea wakitumia dhana “utamaduni wa juu” na “utamaduni wa chini." Hawa wanaanthropolojia wa karne ya 20 walijibidiisha kuwaelezea watu waliokuwa duni kisiasa na kiuchumi lakini siyo waliamini utamaduni duni. Oscar Lewis alipendekeza dhana ya “utamaduni wa umaskini” kuelezea njia za kitamaduni ambazo watu walitumia kujirekebu kwa maisha ya umaskini wa kiuchumi. Wanaanthropolojia na wanasosholojia wengine walianza kutumia dhana ya “utamaduni nusu” ili kuelezea jumuia bainifu kitamaduni ambazo zilikuwa sehemu ya jamii pana.

Mojawapo ya utamaduni nusu ni ule unaoundwa na jamii inayohama. Unapojihusisha na vikundi vya kuhama na tamaduni zao,kuna mielekeo kadhaa:

• Leitkultur (kitovu cha utamaduni): ruwaza iliyobuniwa Ujerumani na Bassam Tibi. Wazo muhimu hapa ni kwamba jamii ndogo zinaweza kuwa na utambulisho wao,lakini lazima ziunge mkono angalau dhana kuu za utamaduni ambazo jamii inajengeka.
• Jungu linalotokota: Nchini Marekani wazo la kitamaduni limekuwa lile la jungu kuu la tamaduni zote za watu wanaohamia nchini kuchanganyana na kuungana bila ya serikali kuingilia.
• Utamaduni mmoja: Katika nchi Fulani za ulaya,utamaduni unahusishwa sana na utaifa.Sera ya serikali ni kusilimisha watu wanaohamia nchi hizo,hata hivyo kuongezeka hivi karibuni kwa watu wanaohamia nchi hizo kumeyafanya mataifa hayo kujaribu aina Fulani za wingi-utamaduni.
• Wingi-utamaduni: Sera kwamba watu wanaohamia mataifa mengine na wengine wahifadhi utamaduni wao na tamaduni tofauti zikitagusana kwa amani katika taifa moja.

Namna mataifa huchukulia tamaduni za wahamiaji huangukia katika mojawapo ya mielekeo hii. Kiwango cha utofauti baina yake na utamaduni changizi(yaani ugeni),idadi ya wahamaji,mitazamo ya wakazi,aina za sera za serikali zinazobuniwa na utendakazi wa sera hizo hizi zote hufanya iwe vigumu kuweza kujumlisha kuhusu athari. Hali ni hiyo katika tamaduni nusu katika jamii,mitazamo ya umma mkubwa na mawasiliano baina ya vikundi mbalimbali vya kitamaduni huwa na dhima kubwa katika kuamua matokeo. Uchunguzi kuhusu utamaduni katika jamii huwa changamano na utafiti sharti uzingatie mambo mbalimbali.