Wikipedia

Euro

Euro (€) ni sarafu rasmi ya eneo la Eurozone, ambalo linajumuisha nchi 20 kati ya wanachama 27 wa Umoja wa Ulaya (EU). Ni sarafu ya pili inayouzwa zaidi duniani baada ya dola ya Marekani (USD) na inatumika kama sarafu ya akiba ya kimataifa. Ilianzishwa kama sarafu ya kihasibu mwaka 1999 na baadaye kutolewa katika mfumo wa noti na sarafu mwaka 2002, ikichukua nafasi ya sarafu za kitaifa kama vile Deutsche Mark, Franc ya Ufaransa, na Lira ya Italia. Benki Kuu ya Ulaya (ECB), yenye makao yake makuu Frankfurt, Ujerumani, inasimamia sera ya fedha na utoaji wa Euro ndani ya Eurozone.

Euro
Euro (en)
€5 Noti
ISO 4217
Msimbo EUR (numeric 978)
Kiwango Kidogo: 0.01
Alama €
Vitengo
Noti €5, €10, €20, €50, €100, €200, €500
Sarafu 1c, 2c, 5c, 10c, 20c, 50c, €1, €2
Demografia
Nchi Umoja wa Ulaya
Ujerumani, Ufaransa, Italia, Hispania, Uholanzi, Ubelgiji, Austria, Ureno, Finland, Ireland, Slovenia, Slovakia, Estonia, Latvia, Lithuania, Malta, Cyprus, Luxembourg
Ilianzishwa 1999 (sarakasi za benki), 2002 (noti na sarafu)
Benki Kuu Benki Kuu ya Ulaya
Thamani (2024) 1$ = 0.942 € [1]
Tovuti
ecb.europa.eu
Ishara ya Euro.

Euro inatumiwa na zaidi ya watu milioni 340 barani Ulaya na pia inakubalika katika baadhi ya nchi na maeneo yasiyo wanachama wa EU. Alama ya sarafu (€) imetokana na herufi ya Kigiriki Epsilon (Є), inayowakilisha Ulaya, huku msimbo wake wa ISO ukiwa EUR. Noti za Euro zina muundo wa kawaida kote Eurozone, zikionyesha michoro ya usanifu wa majengo inayoashiria urithi wa Ulaya, huku sarafu zikiwa na upande wa kawaida na upande wa kitaifa unaoonyesha utambulisho wa kila nchi mwanachama. Euro imechangia katika kuimarisha ushirikiano wa kiuchumi, uthabiti wa bei, na kurahisisha biashara barani Ulaya, na hivyo kuwa nguzo muhimu ya uchumi wa Ulaya.

Euro moja imegawanyika katika senti 100.

Kuna benknoti za € 5 (kijivu), € 10 (nyekundu), € 20 (buluu), € 50 (machungwa), € 100 (kijani), € 200 (njano), € 500 (nyekundu).

Kuna sarafu za metali 8 za € 0,01, € 0,02, € 0,05, € 0,10, € 0,20, € 0,50, € 1, € 2.

Pesa ya karatasi inatolewa na benki kuu ya Ulaya na ni sawa kote.

Sarafu zinatolewa na nchi wanachama na zinatofautiana upande mmoja, lakini sarafu zote hutumika kote.

Historia

hariri

Wazo la kuwa na sarafu ya pamoja barani Ulaya lilianza mwaka wa 1960 wakati juhudi za kuunganisha uchumi wa Ulaya zilipoimarika. Mwaka 1969, Ripoti ya Werner, iliyopewa jina la Waziri Mkuu wa Luxembourg Pierre Werner, ilipendekeza kuanzishwa kwa Muungano wa Kiuchumi na Kifedha (EMU) ili kuleta utulivu wa viwango vya ubadilishaji wa sarafu kati ya mataifa ya Ulaya. Hata hivyo, kutokana na hali mbaya ya uchumi katika miaka ya 1970, ikiwa ni pamoja na kuanguka kwa mfumo wa Bretton Woods na migogoro ya mafuta, mpango huo uliahirishwa.

Mwaka 1979, Mfumo wa Kifedha wa Ulaya (EMS) uliundwa, ukianzisha Mfumo wa Viwango vya Kubadilisha Sarafu (ERM) ili kupunguza mabadiliko makubwa ya viwango vya ubadilishaji wa sarafu baina ya nchi za Ulaya. Ingawa EMS ilisaidia kuleta uthabiti wa sarafu, muungano kamili wa kifedha bado haukuwa umefikiwa.


Msukumo wa kuanzisha sarafu ya pamoja uliongezeka tena katika miaka ya 1980. Mkataba wa Ulaya Moja (1986) uliweka msingi wa kuunganishwa kwa uchumi, huku Ripoti ya Delors (1989), iliyoongozwa na Rais wa Tume ya Ulaya Jacques Delors, ikielezea hatua tatu za kufanikisha Muungano wa Kiuchumi na Kifedha (EMU).

Mkataba wa Maastricht (1992) uliunda rasmi Umoja wa Ulaya (EU) na kuweka vigezo vya kupitishwa kwa Euro, vinavyojulikana kama vigezo vya mfanano. Vigezo hivi vilihusisha udhibiti wa mfumuko wa bei, nakisi ya bajeti, viwango vya madeni, na uthabiti wa ubadilishaji wa sarafu. Nchi zilizotimiza vigezo hivi zilipaswa kuanza kutumia sarafu hiyo ya pamoja.


Mnamo Januari 1, 1999, Euro ilizinduliwa rasmi kama sarafu ya kielektroniki iliyotumika katika mabenki, miamala ya kifedha, na uhasibu katika nchi 11 za EU: Austria, Ubelgiji, Finlandi, Ufaransa, Ujerumani, Ireland, Italia, Luxembourg, Uholanzi, Ureno, na Uhispania. Sarafu za kitaifa ziliendelea kutumika, lakini viwango vya ubadilishaji vilifungwa kabisa.

Mnamo Januari 1, 2002, noti na sarafu za Euro zilianza kutumika, zikichukua nafasi ya sarafu za kitaifa katika nchi zilizoshiriki. Kufikia Machi 1, 2002, sarafu za zamani kama Deutsche Mark, Faranga ya Ufaransa, na Lira ya Italia ziliondolewa kabisa.

Upanuzi

hariri

Muungano wa Eurozone uliongezeka kadri nchi zaidi zilivyotimiza vigezo vya mfanano:

  • 2007: Slovenia
  • 2008: Cyprus, Malta
  • 2009: Slovakia
  • 2011: Estonia
  • 2014: Latvia
  • 2015: Lithuania
  • 2023: Croatia


Nchi nyingine za EU, kama Poland, Hungary, na Uswifi, bado hazijapitisha Euro licha ya kuwa na wajibu wa kufanya hivyo baadaye.

Changamoto

hariri

Mdororo wa Uchumi wa 2008 na Mgogoro wa Madeni wa Ulaya ulidhihirisha udhaifu wa Eurozone. Nchi kama Ugiriki, Eire, Ureno, Uhispania, na Cyprus zilipata matatizo makubwa ya kifedha, na kuhitaji msaada wa kifedha kutoka EU na Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF).

Ili kukabiliana na changamoto hizi, EU ilidhibiti sheria za kifedha, kuunda ESM (kwa Kiingereza European Stability mechanism), na kupitisha hatua za kuzuia migogoro ya baadaye.

Katika miaka ya 2020, Euro ilikabiliwa na changamoto mpya, ikiwa ni pamoja na athari za janga la COVID-19, mfumuko wa bei, na migogoro ya nishati inayohusiana na mvutano wa kisiasa duniani. [2]

Ishara ya Euro

hariri

Ishara ya Euro ni herufi ya Kigiriki epsilon (E) yenye mistari miwili ya kulala: €.

Nchi wanachama wa Euro

hariri
 
Ramani ya uenezi wa Euro.
  1. Austria
  2. Ubelgiji
  3. Ufini
  4. Ufaransa
  5. Ujerumani
  6. Ugiriki
  7. Ueire
  8. Italia
  9. Latvia
  10. Luxemburg
  11. Ureno
  12. Hispania
  13. Uholanzi
  14. Slovakia
  15. Slovenia
  16. Kupro
  17. Malta
  18. Estonia
  19. Lithuania
  20. Kroatia

Nchi 6 zifuatazo hutumia pia Euro kama pesa pekee bila kuwa sehemu za mapatano, ila 4 za kwanza kwa makubaliano maalumu, nyingine 2 kwa kujiamulia:

Pesa za nchi zifuatazo zimeungwa na Euro:

  •  
    Noti zote za Euro.
  •  
    Sarafu zote kutoka Euro
  •  
    Noti za Euro 5, 10, 20,50.
  •  
    Noti na sarafu za Euro.

Viungo vya nje

hariri
 
WikiMedia Commons
Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Marejeo

hariri
  1. ↑ "Thamani ya Euro 2024". Iliwekwa mnamo 2025-02-20.
  2. ↑ Benki ya Ugiriki. "Historia ya Euro" (kwa Kiingereza). Iliwekwa mnamo 2025-02-20.
  Makala hii kuhusu mambo ya uchumi bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Euro kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
Rudishwa kutoka "https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Euro&oldid=1411613"