Kupro

Kupro (pia: Kipro, Kuprosi, na hata Saiprasi kutoka Kiingereza Cyprus) ni nchi ya kisiwani upande wa mashariki wa bahari ya Mediteranea.

Κυπριακή Δημοκρατία (Kigiriki)
Kypriakí Dhimokratía
Kıbrıs Cumhuriyeti (Kituruki)
Jamhuri ya Kupro

Bendera Nembo
Kaulimbiu ya taifa: none
Wimbo wa taifa: Ύμνος εις την Ελευθερίαν imnos is tin eleftherian Utenzi wa uhuru1
Mji mkuu	Nikosia 35°08′ N 33°28′ E
Mji mkubwa nchini	Nikosia
Lugha rasmi	Kigiriki, Kituruki
Serikali Rais	Jamhuri Nicos Christodoulides
Uhuru Tarehe	16 Agosti 1960
Eneo  - Jumla  - Maji (%)	9,251 km² (ya 162) 9
Idadi ya watu  - 2021 kadirio  - 2011 sensa  - Msongamano wa watu	1,244,188 (ya 158) 838,897 123.4/km² (ya 82)
Fedha	Cyprus Pound (CYP)
Saa za eneo  - Kiangazi (DST)	EET (UTC+2) EEST (UTC+3)
Intaneti TLD	.cy3
Kodi ya simu	+357 -
1 Sawa na wimbo la taifa la Ugiriki

Ramani ya Kupro

Kijiografia ni sehemu ya Asia, lakini kiutamaduni na kisiasa ni sehemu ya Ulaya.

Mji mkuu ni Nikosia.

Historia

Kisiwa cha shaba

Watu waliishi huko walau kuanzia milenia ya 10 KK.

Zamani za Kale kisiwa kilikuwa chanzo cha shaba nyingi iliyopatikana katika eneo la Mediteranea ya mashariki. Jina la kikemia la shaba "kupri" linatokana na jina la kisiwa hicho.

Katika Biblia

Kisiwa kinazungumziwa na Biblia ya Kikristo, kwa namna ya pekee kuhusiana na umisionari wa Mtume Barnaba na wenzie Mtume Paulo na Marko Mwinjili kisiwani huko.

Karne za Kati

Kuanzia mwaka 649 Kupro ilishambuliwa na pengine kutawaliwa na Waarabu walioua wakazi wengi na kubomoa makanisa na miji mizima.

Chini ya Waosmani

Baada ya Wakristo kujirudishia kisiwa hicho muhimu, Waturuki Waosmani walikiteka mwaka 1570 na kuingiza Uislamu bila kufaulu kufuta dini ya awali.

Chini ya Waingereza

Mwaka 1878 Uingereza ulianza kutawala Kupro bila kuitenga rasmi na Dola la Waosmani hadi mwaka 1914.

Uhuru

Tarehe 16 Agosti 1960 Kupro ilijipatia uhuru ingawa kulikuwa na utata kati ya kubaki peke yake, kuungana na Ugiriki au kugawiwa kati ya kaskazini (Waturuki) na kusini (Wagiriki).

Baada ya uhuru

Tangu vita vya Kupro, 1974 kisiwa kimegawiwa, huku maeneo ya kaskazini yakiwa yanatawaliwa na Jamhuri ya Kituruki ya Cyprus ya Kaskazini isiyotambulika kimataifa.

Pamoja na hayo, Kupro imefaulu kujiunga na Umoja wa Ulaya tarehe 1 Mei 2004.

Watu

Wakazi walio wengi hutumia lugha ya Kigiriki, wengine Kituruki, ambazo zote mbili ni lugha rasmi.

Kwa jumla hao wa kwanza ni Wakristo (72.3% za wakazi wote), wa pili ni Waislamu (25%).

Wakristo karibu wote ni Waorthodoksi; wengine ni Wakatoliki (2.9%, hasa Wamaroni), Waprotestanti (2%) na Waarmenia.

Dini ina nafasi kubwa katika maisha ya wananchi.

Tazama pia

• Orodha ya nchi kufuatana na wakazi

Viungo vya nje

• Timeline of Cyprus by BBC
• Cyprus Ilihifadhiwa 27 Julai 2008 kwenye Wayback Machine. from UCB Libraries GovPubs
• Cyprus information from the United States Department of State includes Background Notes, Country Study and major reports
• Kupro katika Open Directory Project
• Cyprus profile from the BBC News
• The UN in Cyprus
• Cypriot Pottery, Bryn Mawr College Art and Artifact Collections
• The Cesnola collection of Cypriot art : stone sculpture, a fully digitised text from The Metropolitan Museum of Art libraries

Government

• Cyprus High Commission Trade Centre – London
• Cypriot Diaspora Project Ilihifadhiwa 13 Januari 2009 kwenye Wayback Machine.
• Republic of Cyprus – English Language Ilihifadhiwa 6 Januari 2010 kwenye Wayback Machine.
• Constitution of the Republic of Cyprus
• Press and Information Office Ilihifadhiwa 14 Julai 2019 kwenye Wayback Machine.
• Chief of State and Cabinet Members Ilihifadhiwa 17 Septemba 2013 kwenye Wayback Machine.
• Cyprus Elections to European Parliament Ilihifadhiwa 27 Mei 2009 kwenye Wayback Machine.

Tourism

• Read about Cyprus on visitcyprus.com Ilihifadhiwa 28 Juni 2010 kwenye Wayback Machine. – the official travel portal for Cyprus
• AroundCyprus.net – Interactive virtual guide featuring attractions and activities on the island Ilihifadhiwa 25 Novemba 2015 kwenye Wayback Machine.
• Cyprus informational portal and open platform for contribution of Cyprus-related content – www.Cyprus.com

Official publications

• The British government's Foreign Affairs Committee report on Cyprus.
• Letter by the President of the Republic, Mr Tassos Papadopoulos, to the UN Secretary-General, Mr Kofi Annan, dated 7 June, which circulated as an official document of the UN Security Council Ilihifadhiwa 28 Septemba 2008 kwenye Wayback Machine.
• Legal Issues arising from certain population transfers and displacements on the territory of the Republic of Cyprus in the period since 20 July 1974 Ilihifadhiwa 28 Septemba 2008 kwenye Wayback Machine.
• Address to Cypriots by President Papadopoulos (FULL TEXT)
• The Republic of Cyprus Press and Information Office, Aspects of the Cyprus Problem Ilihifadhiwa 20 Mei 2019 kwenye Wayback Machine.
• European Court of Human Rights Case of Cyprus v. Turkey (Application no. 25781/94) Ilihifadhiwa 27 Septemba 2007 kwenye Wayback Machine.
•  This article incorporates public domain material from websites or documents of the Library of Congress Country Studies.
•  This article incorporates public domain material from websites or documents of the CIA World Factbook.
• Official Cyprus Government Web Site Ilihifadhiwa 6 Januari 2010 kwenye Wayback Machine.
• Embassy of Greece, USA – Cyprus: Geographical and Historical Background Ilihifadhiwa 17 Desemba 2004 kwenye Wayback Machine.

Makala hii kuhusu maeneo ya Ulaya bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Kupro kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.

Makala hii kuhusu maeneo ya Asia bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Kupro kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.