Pasaka ya Kiyahudi

Pasaka ya Kiyahudi (pia Passah au Pessah; Kiing. Passover) ni kati ya sikukuu muhimu zaidi za dini ya Uyahudi. Sikukuu hiyo inakumbuka Wanaisraeli walivyotoka katika utumwa walimokuwemo huko Misri.

Meza ya Seder yaani Chakula cha Pasaka ya Kiyahudi ikionyesha vitabu vya Haggada.

Sahani ya Seder ya Pasaka ya Kiyahudi.

Pasaka ya Kiyahudi imekuwa na athira kubwa juu ya sherehe ya Pasaka ya Kikristo kuhusu tarehe, liturujia na desturi mbalimbali.

Jina la Pasaka

Jina la Pasaka limetokana na neno la Kiebrania "פסח" (tamka: pasakh) lenye maana ya "kupita juu, kukaa juu ya (kama mlinzi)" katika kitabu cha Biblia cha Kutoka 12:23. Humo imeandikwa ya kwamba Mungu "atapita" juu ya milango ya nyumba za Wanaisraeli huko Misri katika usiku kabla ya kutoka kwao, na kuzuia maovu ambayo Wamisri waliathiriwa nayo.

Tarehe ya Pasaka ya Kiyahudi

Pasaka ina tarehe kamili katika kalenda ya Kiyahudi: inaanza 15 Nisan na kusheherekewa kwa siku saba hadi 22 Nisan. Siku ya kwanza na ya mwisho ni sikukuu hasa. Katika nchi ya Israel siku hizi mbili ni siku za kupumzika kazi. Wayahudi wengine, hasa nje ya Israel, husheherekea siku 8.

Kwa sababu kalenda ya Kiyahudi ni kalenda ya mwezi tarehe zake hubadilika katika hesabu ya kalenda ya Gregori yaani kalenda ya kawaida ya kimataifa. Kwa jumla Pasaka ya Kiyahudi inasheherekewa wakati wa miezi Machi au Aprili kwa sababu Nisan ni mwezi wa kwanza wa majira ya kuchipua.

Asili ya Pasaka

Katika Biblia, kitabu cha Kutoka, sura ya 12, kuna taarifa juu ya kutoka kwa Wayahudi katika Misri wakati wa Musa mnamo mwaka 1200 KK.

Taarifa ni kwamba Musa alitumwa na Mungu kuwaondoa Wanaisraeli katika hali ya utumwa huko Misri na kuwaongoza kwenda nchi ya ahadi. Lakini mfalme wa Misri mwenye cheo cha Farao alikataa, hivyo Mungu alituma mapigo dhidi ya Misri ili Farao alazimishwe kukubali.

Pigo la mwisho tena kali mno lilikuwa kifo cha kila aliyezaliwa kama mtoto wa kiume wa kwanza katika Misri. Hapo Wanaisraeli waliambiwa kuchinja mwanakondoo na kupaka damu yake milangoni kwao ili malaika akipita kuua watoto wa kwanza asiguse watoto wa Wanaisraeli.

Baada ya pigo hilo Farao alikubali Wanaisraeli watoke.

Tendo hilo la kuwaweka mababu yao huru linakumbukwa na Wayahudi kote duniani katika siku zinazoanza 15 Nisan.

Sherehe ya Pasaka

Sherehe ya Pasaka inaanza masaa ya jioni kabla ya siku yenyewe, kwa sababu katika kalenda ya Kiyahudi mwanzo wa siku si usiku kati wala macheo bali wakati wa machweo jioni inayotangulia.

Maandalizi ya sikukuu ni pamoja na kufanya usafi mkubwa kabisa katika nyumba. Hakuna kitu kilichochachuka kinachobaki katika nyumba kufuatana na Kutoka 12:20, yaani kitu chochote chenye nafaka au unga wake ulioguswa na maji, hata punje yake kama vile mkate, keki au spagetti. Tendo hili ni la kukumbuka jinsi Wanaisraeli walipaswa kukimbia Misri haraka bila muda wa kutengeneza mikate ya kawaida yaliyochachuka. Kwa hiyo wanawake wao walioka mikate yasiyochachuka ambayo yamekuwa chakula cha Pasaka hadi leo. Mikate hii huitwa "matze".

Familia na marafiki hukutana kwa chakula cha pekee wakizunguka meza ya Seder (seder = "utaratibu") yenye vyakula vya pekee.

Kati ya vyakula hivyo, mboga chungu inakumbusha uchungu wa utumwa, matunda ya kupondwa yenye rangi ya kahawia-nyekundu yanakumbusha udongo wa matofali ambayo Wanaisraeli walipaswa kutengeneza, maji ya chumvi yanakumbusha machozi huko Misri, mayai ni ishara ya matumaini, na vingine.

Vyote huliwa katika utaratibu (=seder) maalumu pamoja na masomo na sala kutoka vitabu vya Haggada vinavyoshikwa na wote mezani.

Tarehe za Pasaka ya Kiyahudi (Passa) katika Kalenda ya Gregori 2005 - 2050

Mwaka wa Kalenda ya Gregori	Mwaka wa Kalenda ya kiyahudi	Tarehe ya Pasaka huko Israel	Tarehe ya Pasaka kwa Wayahudi wa Kiorthodoksi nje ya Israel
2004	5764	6-12 Aprili	6-13 Aprili
2005	5765	24-30 Aprili	24 Aprili-1 Mei
2006	5766	13-19 Aprili	13-20 Aprili
2007	5767	3-9 Aprili	3-10 Aprili
2008	5768	20-26 Aprili	20-27 Aprili
2009	5769	9-15 Aprili	9-16 Aprili
2010	5770	5-11 Aprili	5-12 Aprili
2011	5771	19-25 Aprili	19-26 Aprili
2012	5772	7-13 Aprili	7-14 Aprili
2013	5773	26 Machi-1 Aprili	26 Machi-2 Aprili
2014	5774	15-21 Aprili	15-22 Aprili
2015	5775	4-10 Aprili	4-11 Aprili
2016	5776	23-29 Aprili	23-30 Aprili
2017	5777	11-17 Aprili	11-18 Aprili
2018	5778	31 Machi-6 Aprili	31 Machi-7 Aprili
2019	5779	20-26 Aprili	20-27 Aprili
2020	5780	9-15 Aprili	9-16 Aprili
2021	5781	28 Machi-3 Aprili	28 Machi-4 Aprili
2022	5782	16-22 Aprili	16-23 Aprili
2023	5783	6-12 Aprili	6-13 Aprili
2024	5784	23-29 Aprili	23-30 Aprili
2025	5785	13-19 Aprili	13-20 Aprili
2026	5786	2-8 Aprili	2-9 Aprili
2027	5787	22-28 Aprili	22-29 Aprili
2028	5788	11-17 Aprili	11-18 Aprili
2029	5789	31 Machi-6 Aprili	31 Machi-7 Aprili
2030	5790	18-24 Aprili	18-25 Aprili
2031	5791	8-14 Aprili	8-15 Aprili
2032	5792	27 Machi-2 Aprili	27 Machi-3 Aprili
2033	5793	14-20 Aprili	14-21 Aprili
2034	5794	4-10 Aprili	4-11 Aprili
2035	5795	24-30 Aprili	24 Aprili-1 Mei
2036	5796	12-18 Aprili	12-19 Aprili
2037	5797	31 Machi-6 Aprili	31 Machi-7 Aprili
2038	5798	20-26 Aprili	20-27 Aprili
2039	5799	9-15 Aprili	9-16 Aprili
2040	5800	29 Machi-4 Aprili	29 Machi-5 Aprili
2041	5801	16-22 Aprili	16-23 Aprili
2042	5802	5-11 Aprili	5-12 Aprili
2043	5803	25 Aprili-1 Mei	25 Aprili-2 Mei
2044	5804	12-18 Aprili	12-19 Aprili
2045	5805	2-8 Aprili	2-9 Aprili
2046	5806	21-27 Aprili	21-28 Aprili
2047	5807	11-17 Aprili	11-18 Aprili
2048	5808	29 Machi-4 Aprili	29 Machi-5 Aprili
2049	5809	17-23 Aprili	17-24 Aprili
2050	5810	7-13 Aprili	7-14 Aprili

Makala hii kuhusu mambo ya Biblia bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Pasaka ya Kiyahudi kama historia yake au athari wake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.