Michezo ya Afrika Nzima

Michezo ya Afrika Nzima (pia huitwa Michezo ya Afrika au Michezo ya Pan Afrika) ni tukio la michezo mbalimbali ya mataifa ya Afrika linalofanyika kila baada ya miaka minne, linaloandaliwa na Muungano wa Kamati za Kitaifa za Olimpiki za Afrika (ANOCA). Mataifa yote yanayoshiriki lazima yawe ya bara la Afrika.

Lagos 1973

Tukio la kwanza lilifanyika mwaka wa 1965 katika mji wa Brazzaville, nchini Jamhuri ya Kongo. Kamati ya Kimataifa ya Olimpiki (IOC) ilitoa utambulisho rasmi kwa tukio hilo kama tukio la bara la michezo mbalimbali, sambamba na michezo ya Pan American na Michezo ya Bara la Asia.

Historia

Mwanzilishi wa Olimpiki ya kisasa Pierre de Coubertin alianzisha michezo ya Pan African mapema mwaka wa 1920. Mamlaka za kikoloni zilizokuwa zinatawala Afrika wakati huo zilikuwa zinahofia wazo hilo, zikishuku kuwa umoja wa Waafrika kwa njia ya mchezo kungesababisha Waafrika kudai uhuru wao.

Majaribio yalifanywa ili kuandaa michezo hiyo Algiers, nchini Algeria, na Alexandria, nchini Misri, miaka 1925 na 1928, lakini licha ya maandalizi kabambe yaliyofanywa na waratibu, juhudi hizo zilitumbukia nyongo. Mwanachama wa kwanza kutoka Afrika wa Kamati ya Kimataifa ya Olimpiki, mwanariadha wa masafa mafupi aliyezaliwa nchini Ugiriki mwenye uraia wa Misri, Angelo Bolanaki, alichangia fedha kujengwe uwanja, lakini michezo haikufanyika hadi baada ya miongo mingine mitatu.

Katika miaka ya mapema ya 1960, nchi za Afrika zilizokuwa zinazungumza Kifaransa zilipanga Michezo ya Urafiki. Michezo hiyo ilipangwa na Madagascar (1960) na kisha Côte d'Ivoire (1961). Michezo ya tatu ilipangwa kufanyika nchini Senegal mwaka wa 1963.

Kabla ya michezo hiyo kukamilika, Mawaziri wa Vijana na Mchezo wa Kiafrika walikutana Paris mwaka wa 1962, na kwa sababu chache za nchi zilizokuwa zinazungumza Kiingereza zilikuwa tayari zinashiriki, wao wakaipa Michezo hiyo jina la Michezo ya Pan Africa. Michezo hiyo ilipewa utambulisho rasmi na IOC kuwa katika kiwango sawa na michezo mingine ya kibara kama vile michezo ya bara Asia na Michezo ya Pan America.

Mnamo Julai mwaka wa 1965, toleo la kwanza lilifanyika Brazzaville, nchini Congo, sasa ikijulikana kama michezo ya All-Africa. Kutoka mataifa 30, idadi ya wanariadha karibu 2500 walishiriki. Misri ilishikilia nafasi ya kwanza kwa kupata idadi kubwa ya medali.

Katika mwaka wa 1966, Kamati Kuu ya Michezo katika Afrika (SCSA) ilipangwa mjini Bamako; inasimamia michezo ya All-Africa. Toleo la pili lilituzwa nchi ya Mali katika mwaka wa 1969, lakini mapinduzi ya kijeshi yalilazimisha kufutiliwa mbali kwa Michezo hiyo. Lagos, Nigeria ilijitolea kuwa mwenyeji wa michezo hiyo mwaka wa 1971. Hatimaye michezo hiyo ilifanyika mwaka wa 1973 kutokana na Vita vya Biafra, ambavyo vilikuwa vimekwisha karibuni nchini Nigeria.

Katika mwaka wa 1977, toleo la 3 la michezo hiyo lilikuwa limepangwa kufanyika nchini Algeria, lakini kutokana na sababu za kiufundi, yaliahirishwa kwa muda wa mwaka moja na yalifanyika mwaka wa 1978.

Kwa kuendeleza mtindo huo, toleo lililofuata lilipangwa kufanyika nchini Kenya mwaka wa 1983, lakini lilisogezwa hadi mwaka wa 1985 na hatimaye yalifanyika mjini Nairobi mwaka wa 1987.

Mtindo wa Olimpiki wa miaka minne haujakosa kufuatwa, na michezo hiyo imepangwa Cairo, Harare, Johannesburg, na Lagos. Katika mwaka wa 2007, Algiers kwa mara nyingine tena ilikuwa mwenyeji wa michezo na kuwa ya kwanza kurudia uenyeji wa michezo hii. Lusaka nchini Zambia imejiondoa (mnamo Desemba 2008) kama mwenyeji wa toleo lijalo la michezo hiyo mwaka wa 2011.

Miji wenyeji wa michezo hii

Orodha	Mwaka	Jiji	Nchi	Tarehe	Nchi yenye medali nyingi
1	1965	Brazzaville	Congo-Brazzaville	18 Julai - 25 Julai 1965	United Arab Republic
--	1969	Bamako	Mali	Ulikatizwa kutokana na mapinduzi ya kijeshi
2	1973	Lagos	Nigeria	7 Januari - 18 Januari 1973	Egypt
3	1978	Algiers	Algeria	13 Julai - 28 Julai 1978	Tunisia
4	1987	Nairobi	Kenya	1 Agosti - 12 Agosti 1987	Egypt
5	1991	Cairo	Egypt	20 Septemba - 1 Oktoba 1991	Egypt
6	1995	Harare	Zimbabwe	13 Septemba - 23 Septemba 1995	South Africa
7	1999	Johannesburg	South Africa	10 Septemba - 19 Septemba 1999	South Africa
8	2003	Abuja	Nigeria	5 Oktoba - 17 Oktoba 2003	Nigeria
9	2007	Algiers	Algeria	11 Julai - 23 Julai 2007	Egypt
10	2011	Maputo	Mozambique	15 Julai - 27 Julai 2011

Mji utakaokuwa mwenyeji wa makala ya 2015 ya michezo hii utaamuliwa hivi karibuni. Accra, Ghana na Kenya zimetajwa kama zenye uwezekano wa kuwa wenyeji.

Orodha ya medali

Orodha inayofuata inaonyesha medali zilizohesabiwa katika matukio yote ya michezo hii.

Nafasi	Nchi	Dhahabu	Fedha	Shaba	-Jumla	Mwaka wa medali ya kwanza
1	Misri	431	328	320	1079	1965
2	Nigeria	303	277	256	836	1965
3	Afrika Kusini	198	174	137	509	1995
4	Algeria	132	152	189	473	1965
5	Tunisia	123	[85]	133	362	1965
6	Kenya	90	97	104	291	1965
7	Senegal	40	40	73	153	1965
8	Ghana	26	38	64	128	1965
9	Ethiopia	23	29	34	86	1965
10	Cameroon	20	42	81	143	1965
11	Zimbabwe	18	26	57	101	1987
12	Uganda	17	19	33	69	1965
13	Côte d'Ivoire	17	18	33	68	1965
14	Madagascar	10	15	33	58	1965
15	Moroko	9	12	15	36	1973
16	Angola	9	7	17	33	1987
17	Lesotho	8	3	8	19	1991
18	Mauritius	6	19	27	52	1987
19	Libya	6	8	16	30	1978
20	Namibia	4	10	15	29	1991
21	Tanzania	4	8	10	22	1965
22	Zambia	4	4	22	30	1965
23	Mali	4	4	7	16	1965
24	Gabon	4	4	19	27	1965
25	Botswana	4	4	10	18	1991
26	Mozambique	4	2	[1]	7	1987
27	Eritrea	3	[1]	2	6	2007
28	Sudan	3	[1]	3	7	1973
29	Democratic Republic of the Congo	2	3	6	11	1965
30	Republic of the Congo	[1]	7	15	23	1965
31	Central African Republic	[1]	2	2	5	1991
32	Guinea	[1]	2	[1]	4	1973
	Sierra Leone	[1]	2	[1]	4	1991
33	Eswatini	[1]	0	9	10	1973
34	Chad	[1]	0	9	10	1965
35	Cape Verde	[1]	0	2	3	1999
36	Burkina Faso	[1]	0	[1]	2	1987
37	Somalia	[1]	0	0	[1]	1973
38	Seychelles	0	13	18	31	1987
39	Burkina Faso	0	3	7	10	1965
40	Togo	0	2	10	12	1965
41	Niger	0	2	6	8	1965
42	Benin	0	2	3	5	1973
43	Gambia	0	2	0	2	1973
44	Rwanda	0	2	0	2	1987
45	São Tomé and Príncipe	0	[1]	[1]	2	2003
46	Malawi	0	0	2	2	1987
47	Guinea-Bissau	0	0	[1]	[1]	1999

Ushawishi

Baada ya kusikia kuhusu michezo ya Pan-Afrika wakati akiwa katika ziara za kibiashara huko Kongo, mwanadiplomasia Mrusi - Muarmenia Ashot Melik-Shahnazaryan alipata wazo la kuanzisha michezo ya Pan-Armenia.

Viungo vya nje

• Msingi Archived 19 Mei 2014 at the Wayback Machine. kutoka tovuti rasmi Archived 19 Mei 2014 at the Wayback Machine.
• Washindi wa medali katika matukio mbalimbali ya michezo Archived 27 Aprili 2006 at the Wayback Machine.