Kanisa Katoliki la Armenia

Kanisa Katoliki la Armenia (kwa Kiarmenia Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցի Hay Kat’oġikē Ekeġec’i) ni madhehebu ya Kanisa Katoliki yanayofuata mapokeo ya Kanisa la Armenia katika ushirika kamili na Papa wa Roma.

Makao makuu ya Patriarki Katoliki wa Waarmenia, Bzoummar, Lebanon.

Ushirika huo ulidhoofika baada ya Mtaguso wa Kalsedonia (451), hasa kutokana na ugumu wa mawasiliano. Lakini haukuisha kabisa, na kwa nyakati mbalimbali uliweza kuimarishwa tena, hasa kuanzia 1195.

Liturujia

Kanisa hilo linatumia liturujia ya Armenia inayofuata mapokeo ya Gregori Mletamwanga, aliyeingiza taifa lote la Armenia katika Ukristo.

Uongozi na uenezi

Mkuu wake anaitwa Patriarki wa Kilikia wa Waarmenia na kwa sasa ni Nerses Bedros XIX Tarmouni.

Makao makuu huko Bzoummar (Lebanoni, lakini waamini wengi wanaishi Armenia na katika nchi za kandokando. Wengine wanaishi sehemu nyingi duniani. Jumla wako 539,806 (2008).

Majimbo

Kanda ya Kanisa ya Patriarki wa Kilikia wa Waarmenia

• Jimbo Kuu la Beirut la Waarmenia ( Lebanon, chini ya Patriarki mwenyewe)
• Jimbo la Aleksandria la Waarmenia ( Misri)
• Jimbo la Ispahan ( Iran)
• Jimbo la Kamichlié ( Syria)

Majimbo makuu

• Jimbo kuu la Alep la Waarmenia ( Syria)
• Jimbo kuu la Baghdad la Waarmenia ( Iraq)
• Jimbo kuu la Konstantinopoli la Waarmenia ( Uturuki)
• Jimbo kuu la Lviv la Waarmenia ( Ukraine)

Majimbo

• Jimbo la Bibi Yetu wa Nareg jijiji New York ( Marekani,  Kanada)
• Jimbo la Msalaba Mtakatifu jijini Paris ( Ufaransa)
• Jimbo la Mtakatifu Gregori wa Narek jijini Buenos Aires ( Argentina)

Esarkia ya kitume

• Esarkia ya Kitume ya Amerika Latina na Meksico ( Brazil,  Meksiko)

Ordinariati

• Ordinariati ya Kiarmeno ya Ulaya mashariki ( Armenia)
• Ordinariati ya Ugiriki ya Waarmenia ( Greece)
• Ordinariati ya Romania ( Romania)

Esarkia ya kipatriarki

• Esarkia ya kipatriarki ya Damasko ( Syria)
• Esarkia ya kipatriarki ya Yerusalemu na Amman ( Israel,  Palestine,  Jordan)

Picha

• Makao makuu ya Patriarki Katoliki wa Waarmenia, Bzoummar, Lebanon
• 
  Mandhari ya jumla ya makao makuu pamoja na konventi yake
• 
  Ukumbusho wa Maangamizi ya halaiki ya Waarmenia (1960)
• 
  Ukumbusho wa maangamizi hayo na wa KatholiKos Abraham Petros I Ardzivian (1993)
• 
  Undani wa kanisa la Bikira Maria Mpalizwa Mbinguni

• Parokia za Waarmenia Katoliki
• 
  Undani wa Kanisa kuu la Ufufuko mtakatifu, Stanyslaviv, Ukraina (karne ya 17)
• 
  Kanisa la Watakatifu Gregori Mletamwanga na Eliya, Beirut, Lebanon (1909)
• 
  Kanisa la Mt. Gregori Mletamwanga, Glendale, California, Marekani (2001)

Viungo vya nje

• Tovuti rasmi kwa Kiarmenia na Kiingereza
• Orodha ya majimbo yake katika Giga-catholic
• Armeniapedia
• Madhehebu ya Kanisa Katoliki Ilihifadhiwa 15 Juni 2006 kwenye Wayback Machine.
• Hati Orientalium Ecclesiarum ya Mtaguso wa pili wa Vatikano
• Hati Orientales omnes Ecclesias ya Papa Pius XII
• Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium Ilihifadhiwa 5 Machi 2012 kwenye Wayback Machine. - Mkusanyo wa Sheria za Makanisa ya Mashariki (katika Kilatini pamoja na sehemu sambamba)
• Instruction for Applying the Liturgical Prescriptions of the Code of Canons of the Eastern Churches Ilihifadhiwa 25 Aprili 2009 kwenye Wayback Machine. - Hati ya Idara ya Papa kwa Makanisa ya Mashariki kuhusu liturujia
• Ujuzi wa msingi kuhusu Makanisa hayo Ilihifadhiwa 17 Mei 2011 kwenye Wayback Machine.
• CNEWA Idara ya Papa inayosaidia Makanisa hayo Ilihifadhiwa 9 Machi 2009 kwenye Wayback Machine.
• Sura ya Idara ya Papa kwa Makanisa hayo
• Takwimu za Makanisa hayo Ilihifadhiwa 27 Juni 2007 kwenye Wayback Machine.

Makala hii kuhusu Kanisa Katoliki bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Kanisa Katoliki la Armenia kama historia yake au maelezo zaidi? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.