Papa Fransisko

Papa Fransisko, S.I. (kwa Kilatini Franciscus; jina la awali Jorge Mario Bergoglio; 17 Desemba 1936 – 21 Aprili 2025) alikuwa askofu wa Roma, na hivyo pia Papa wa Kanisa Katoliki duniani kote na mtawala wa Vatikani, tangu tarehe 13 Machi 2013 hadi kifo chake. Amemfuata Papa Benedikto XVI akiwa wa 266 katika orodha ya mapapa. Katika miaka 12 ya Upapa, Fransisko alijulikana kwa unyenyekevu, mkazo juu ya huruma ya Mungu, juhudi kwa ajili ya wanyonge, haki ya kijamii na majadiliano na dini nyingine.

Papa Fransisko Pope Francis
Papa Fransisko siku alipotangaza watakatifu watangulizi wake Yohane XXIII na Yohane Paulo II (2014). Amevaa kanzu nyeupe kama inavyotumiwa na maaskofu wa Roma tangu karne ya 16.
Amezaliwa	Jorge Mario Bergoglio 17 Desemba 1936 Buenos Aires, Argentina
Amekufa	21 Aprili 2025 Domus Sanctae Marthae, Vatikani
Elimu	Chuo Kikuu cha Juu cha Mtakatifu Yosefu Kitivo cha Falsafa na Teolojia cha San Miguel Taasisi ya Milltown ya Teolojia na Falsafa Shule ya Uzamili ya Sankt Georgen ya Falsafa na Teolojia
Kazi yake	Papa wa Kanisa Katoliki
Aliyemtangulia	Papa Benedikto XVI
Dini	Ukristo
Dhehebu	Ukatoliki
Ndoa	Hakuna (alifuata useja wa kipadre)
Watoto	Hakuna
Wazazi	Mario José Bergoglio Regina María Sívori
Saini
Nembo

Alizaliwa Buenos Aires, Argentina, Fransisko alikuwa Papa wa kwanza kutoka Amerika, Nusutufe ya kusini, na Shirika la Yesu. Upapa wake uliashiria mtazamo wa kichungaji zaidi ukilinganishwa na watangulizi wake, na aligeuka kuwa sauti yenye ushawishi mkubwa wa maadili kuhusu masuala kama mabadiliko ya tabianchi, uhamiaji, ukosefu wa usawa, na amani. Waraka wake wa kichungaji wa mwaka 2015, Laudato si’, uliotoa wito wa kuhifadhi mazingira na kuchukua hatua za haraka dhidi ya ongezeko la joto duniani, ulisifiwa sana na kunukuliwa mara kwa mara katika mijadala ya sera za kimataifa.

Fransisko pia alianzisha mageuzi muhimu ndani ya Ofisi kuu za Roma na alifanyia kazi mwitikio wa Kanisa dhidi ya kashfa za unyanyasaji wa kijinsia. Aliwateua makardinali kutoka maeneo yasiyowakilishwa vizuri, akionesha mwelekeo wa Kanisa la kimataifa na jumuishi zaidi. Licha ya kukosolewa na makundi mbalimbali, Papa Fransisko alibaki kuwa na ushawishi wa kimataifa hadi kifo chake kilichotokana na ugonjwa wa muda mrefu tarehe 21 Aprili 2025.

Maisha

Umati wa watu milioni 6 wakishiriki Misa iliyongozwa na Papa Fransisko huko Rizal Park, Manila, Ufilipino, tarehe 18 Januari 2015.

Baada ya masomo ya kemia na kipindi kifupi cha kazi, tarehe 11 Machi 1958 aliitikia wito wa kitawa na wa kipadri, akaweka nadhiri za muda tarehe 12 Machi 1960, akapata upadrisho tarehe 13 Desemba 1969.

Tarehe 22 Aprili 1973 aliweka nadhiri za daima.

Kati ya miaka 1973 na 1979 alikuwa mkuu wa shirika nchini Argentina.

Mwaka 1992 alichaguliwa kuwa askofu msaidizi wa Buenos Aires akapewa daraja hiyo tarehe 27 Juni mwaka huo, halafu akawa askofu mkuu wa Buenos Aires tarehe 28 Februari 1998, pia askofu wa Wakatoliki wa Mashariki wa Argentina wasio na askofu wa kwao tarehe 6 Novemba 1998, akateuliwa kuwa kardinali tarehe 21 Februari 2001.

Kati ya miaka 2005 na 2011 alikuwa rais wa Baraza la Maaskofu Katoliki la Argentina.

Alichaguliwa Papa tarehe 13 Machi 2013, wiki mbili baada ya mtangulizi wake kung'atuka.

Tofauti na kawaida ya muda mrefu, alijichagulia jina lisilowahi kutumiwa na mapapa waliomtangulia. Chaguo hilo linaelekeza nia ya kufuata kwa namna fulani roho ya Fransisko wa Asizi.

Kabla ya kuchaguliwa alijulikana kwa unyenyekevu na ufukara wake, pamoja na juhudi za kutetea haki za wanyonge, imani sahihi na maadili ya Kanisa. Tabia hizo alizileta katika ngazi ya juu ya Kanisa Katoliki, akijivutia mioyo ya watu wengi.

Tarehe 13 Aprili 2013 alichagua Jopo la Makardinali 8 kutoka mabara yote limsaidie kuongoza Kanisa na kurekebisha idara na ofisi zake huko Vatikano.

Tarehe 29 Juni 2013, Papa Fransisko alitoa waraka wake wa kwanza, "Lumen Fidei", kuhusu imani; huo ulifuatwa tarehe 24 Novemba 2013 na "Evangelii Gaudium" kuhusu uinjilishaji.

Tarehe 18 Juni 2015, alitoa barua ensiklika kwa watu wote "Laudato si'" kuhusu mazingira, mabadiliko ya hali ya hewa na maendeleo ya kufaa. Barua hiyo ilipokewa vizuri na wengi.

Upapa

Nembo ya Papa Fransisko

Papa Fransisko alianza upapa wake tarehe 13 Machi 2013 kufuatia kujiuzulu kwa Papa Benedikto XVI. Akiwa Papa wa kwanza kutoka shirika la Kijesuiti na pia wa kwanza kutoka Amerika, uchaguzi wake uliashiria hatua muhimu katika historia ya Kanisa Katoliki. Mwanzoni mwa upapa wake, alivutia watu wengi kwa mtindo wake wa maisha rahisi na wa kichungaji, jambo lililoonekana katika uamuzi wake wa kuishi kwenye nyumba ya wageni ya Vatikani badala ya Kasri la Kitume. Alisisitiza huruma, unyenyekevu, na huduma kwa maskini, akitoa mfano ulioeleweka na Wakatoliki wengi duniani kote.

Katika kipindi cha uongozi wake, Papa Fransisko alielekeza juhudi zake katika kurekebisha Curia ya Kirumi, kuendeleza uwazi wa kifedha ndani ya Vatikani, na kushughulikia masuala sugu kama vile unyanyasaji wa kingono ndani ya Kanisa. Alihimiza utunzaji wa mazingira kupitia waraka wake wa mwaka 2015, Laudato si’, uliotoa wito wa kuchukua hatua za haraka dhidi ya mabadiliko ya tabianchi. Waraka wake mwingine wa mwaka 2020, Fratelli tutti, ulisisitiza undugu, urafiki wa kijamii, na mshikamano wa kimataifa.

Pia alisonga mbele katika mazungumzo ya kidini, hasa na Uislamu, na alijitahidi kuponya migawanyiko na Kanisa la Kiorthodoksi la Mashariki na jumuiya za Kiprotestanti. Licha ya kupingwa na baadhi ya makundi ya kihafidhina ndani ya Kanisa, Papa Fransisko aliendelea kuwa sauti yenye ushawishi mkubwa duniani, akitetea amani, haki ya kiuchumi, na heshima ya kila binadamu hadi kifo chake mwaka 2025.

Kifo

Papa Fransisko alifariki akiwa na umri wa miaka 88 siku ya Jumatatu ya Pasaka, tarehe 21 Aprili 2025, saa 07:35 CEST (UTC+02:00) katika makazi yake ya "Domus Sanctae Marthae". Kifo chake kilitangazwa na Kardinali Kevin Farrell kupitia kituo cha televisheni cha Vatikani na katika taarifa ya video; hali halisi ya kifo chake bado haijafichuliwa rasmi, ingawa vyanzo vya Italia viliripoti bila rasmi kuwa kifo kilitokana na tatizo la ubongo, huenda kiharusi. Vatikani baadaye ilieleza kuwa alifariki kutokana na nimonia ya mapafu yote mawili.

Kifo chake kimeanzisha kipindi cha mpito wa upapa (papal interregnum) pamoja na siku tisa za maombolezo zijulikanazo kwa Kilatini kama novemdiales (‘siku tisa’). Kwa mujibu wa desturi, mazishi ya papa hufanyika kati ya siku nne hadi sita baada ya kifo chake; inatarajiwa kwamba atazikwa katika Kanisa Kuu la Santa Maria Maggiore kulingana na matakwa yake. Makardinali wapiga kura wanatarajiwa kuwasili Roma kuhudhuria mkutano mkuu wa makardinali, ambapo pia wataamua tarehe na saa ya kuanza kwa mkutano wa uchaguzi wa papa mpya (conclave).

Tazama pia

• Orodha ya Mapapa

Maandisi yake

Vitabu

• Bergoglio, Jorge (1982). Meditaciones para religiosos (kwa Spanish). Buenos Aires: Diego de Torres. OCLC 644781822. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (1992). Reflexiones en esperanza (kwa Spanish). Buenos Aires: Ediciones Universidad del Salvador. OCLC 36380521. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2003). Educar: exigencia y pasión: desafíos para educadores cristianos (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505124572. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2003). Ponerse la patria al hombro: memoria y camino de esperanza (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125111. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2005). La nación por construir: utopía, pensamiento y compromiso: VIII Jornada de Pastoral Social (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125463. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2006). Corrupción y pecado: algunas reflexiones en torno al tema de la corrupción (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125722. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2006). Sobre la acusación de sí mismo (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 978-950-512-549-4. {{cite book}}: External link in |trans_title= (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2007). El verdadero poder es el servicio (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. OCLC 688511686. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2009). Seminario: las deudas sociales de nuestro tiempo: la deuda social según la doctrina de la iglesia (kwa Spanish). Buenos Aires: EPOCA-USAL. ISBN 9788493741235. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge; Skorka, Abraham (2010). Sobre el cielo y la tierra (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Sudamericana. ISBN 9789500732932. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2010). Seminario Internacional: consenso para el desarrollo: reflexiones sobre solidaridad y desarrollo (kwa Spanish). Buenos Aires: EPOCA. ISBN 9789875073524. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2011). Nosotros como ciudadanos, nosotros como pueblo: hacia un bicentenario en justicia y solidaridad (kwa Spanish). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505127443. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)

Mengine

• Bergoglio, Jorge (1995). La vida sagrada y su misión en la Iglesia y en el mundo (PDF) (kwa Spanish). Argentina Catholic University: Faculty of Theology. OCLC 806712655.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Egan, Edward Michael; Bergoglio, Jorge (2001). "Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi: relatio post disceptationem". The Catholic Church. The Synod of Bishops. Ordinary General Assembly. E Civitate Vaticana.

      .

• Bergoglio, Jorge (2003). "For Man". Katika Buzzi, Elisa (mhr.). A Generative Thought: An Introduction to the Works of Luigi Giussani. Montreal: McGill-Queen's University Press. ku. 79–83. ISBN 0773526129.
• John Paul, Pope; Castro, Fidel (2004). Bergoglio, Jorge (mhr.). Diálogos entre Juan Pablo II y Fidel Castro (kwa Spanish). Buenos Aires: Ciudad Argentina. ISBN 9789875070745. {{cite book}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
• Bergoglio, Jorge (2007). "Buscar el camino hacia el futuro, llevando consigo la memoria de las raíces". Humanitas (kwa Spanish) (47). National Humanities Institute: 468–483. OCLC 176911626.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Castiñeira de Dios, José María (2007). El santito Ceferino Namuncurá: relato en verso (kwa Spanish). Foreword by Jorge Bergoglio. Buenos Aires: Lumen. ISBN 9789870007340.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Official Vatican transcript in English of IEC Catechesis The Eucharist: Gift from God for the life of the world (2008) (originally given in Spanish), 49th International Eucharistic Congress, Quebec, Canada
• Agencia Informativa Católica Argentina (1999–2012). Documentos de los obispos: Homilías y documentos del cardenal Bergoglio Ilihifadhiwa 6 Desemba 2013 kwenye Wayback Machine. (Kihispania)

Viungo vya nje

• Moshi mweupe uliotangaza uchaguzi kukamilika
• Vatican: the Holy See – Vatican web site
• (Official Vatican YouTube page, covering the Pope and related interests)
• Collected news and articles at the The New York Times
• Collected news and articles at The Guardian
• Vatican Web site: Official biography of JORGE MARIO BERGOGLIO published on the occasion of the Conclave by the Holy See Press Office with the information provided by the cardinals themselves Ilihifadhiwa 18 Oktoba 2017 kwenye Wayback Machine.
• Papa Fransisko katika Open Directory Project
• Papa Fransisko on Twitter (Official Twitter account)