Uzbekistan

*O‘zbekiston Respublikasi*
*O‘zbekiston Jumhuriyati*
Ўзбекистон Республикаси
**Jamhuri ya Uzbekistan**
Bendera	Nembo
	Kaulimbiu ya taifa: --
	Wimbo wa taifa: Wimbo la Taifa
Mji mkuu	Tashkent; 41°16′ N 69°13′ E
Mji mkubwa nchini	Tashkent
Lugha rasmi	Kiuzbeki
Serikali Rais; Waziri Mkuu	Jamhuri; Shavkat Mirziyoyev; Abdulla Aripov
Uhuru; ; Ilitangazwa; Formation; Recognized; Completed	1747 kama Dola la Bukhara,; Dola la Kokand, Khwarezm; 1 Septemba 1991; 8 Desemba 1991; 25 Desemba 1991
Eneo; - Jumla; - Maji (%)	; 448,978 km² (ya 56); 4.9
Idadi ya watu; - Julai 2019 kadirio; - Msongamano wa watu	; 32,768,725 (ya 41); 74.1/km² (ya 132)
Fedha	Som ya Uzbekistan (UZS)
Saa za eneo; - Kiangazi (DST)	UZT (UTC+5); not observed (UTC+5)
Intaneti TLD	.uz
Kodi ya simu	+998 -

Uzbekistan ni jamhuri ya Asia ya Kati.

Imepakana na Afghanistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan na Turkmenistan.

Mji mkuu na pia mji mkubwa ni Tashkent.

Historia

Uzbekistan ni nchi yenye historia ndefu. Ferghana, Tashkent, Bukhara, Khwarezm na Samarkand zilikuwa vitovu vya utamaduni wa binadamu tangu milenia ya 2 KK.

Katika karne kabla na baada ya Kristo eneo lilijulikana kama Sogdiana na Baktria. Miji yake ilikuwa na utajiri kutokana na biashara ya misafara kwenye barabara ya hariri kati ya China na Mashariki ya Kati.

Baadaye ilitawaliwa na milki mbalimbali za nje kama Uajemi.

Kuanzia uenezi wa Uislamu watu ba Uzbekistan waligeukia dini hiyo mpya.

Katika karne ya 14 jemadari Timur alijenga milki kubwa na kuharibu nchi za magharibi hadi Uturuki. Alipamba mji mkuu wake Samarkand kwa majengo mazuri.

Baada ya Timur milki yake iliporomoka na Uzbekistan ilitawaliwa na madola mbalimbali ya kieneo yaliyokuwa hasa eneo la mji muhimu.

Katika karne ya 19 Urusi ulieneza athira yake kuelekea kusini na kuunganisha madola ya Uzbekistan na milki yake.

Baada ya mapinduzi ya Urusi ya mwaka 1917 Uzbekistan ikawa sehemu ya Umoja wa Kisovyeti hadi kuporomoka kwake mwaka 1991. Ilijulikana kwa jina la "Jamhuri ya Kisovyeti ya Kijamii ya Kiuzbeki" hadi 1991.

Tarehe 31 Agosti 1991 ilijitangaza huru na kudai kufuata demokrasia na kuelekea soko huria, lakini hadi sasa haki za binadamu haziheshimiwi sana.

Watu

Kuna wakazi 32,768,725 (2019).

Walio wengi (zaidi ya 83%) hutumia lugha ya Kiuzbeki ambacho ni kati ya lugha za Kiturki na ndiyo lugha rasmi. Angalia pia orodha ya lugha za Uzbekistan.

Kuna makundi mengi vidogo zaidi vya utamaduni tofauti kama vile Watajiki (4.8%), Wakazakhi (2.5%), Warusi (2.3%), Wakarakalpaki (2.2%), Watartari (1.5%), Wakorea (1,1%) na mengine.

Upande wa dini, 88.6% ni Waislamu, lakini wengi wao hawana madhehebu maalumu; Wasuni ni 18% na Washia 1%. Wakristo ni 9.4%, wengi wakiwa Warusi Waorthodoksi; Waprotestanti na Wakatoliki hawafikii 3%.

Tazama pia

Orodha ya nchi kufuatana na wakazi

Viungo vya nje

Uzbekistan travel guide kutoka Wikisafiri

National Information Agency of Uzbekistan
Tashkent directory Ilihifadhiwa 4 Oktoba 2010 kwenye Wayback Machine.
Lower House of Uzbekistan parliament
Chief of State and Cabinet Members Ilihifadhiwa 28 Septemba 2013 kwenye Wayback Machine.

Taarifa za jumla

Uzbekistan entry at The World Factbook
Uzbekistan Corruption Profile Ilihifadhiwa 24 Machi 2014 kwenye Wayback Machine. from the Business Anti-Corruption Portal
Uzbekistan from the U.S. Library of Congress includes Background Notes, Country Study and major reports
Uzbek Publishing and National Bibliography Ilihifadhiwa 10 Desemba 2010 kwenye Wayback Machine. from the University of Illinois Slavic and East European Library
Uzbekistan Ilihifadhiwa 7 Juni 2008 kwenye Wayback Machine. at UCB Libraries GovPubs
Uzbekistan katika Open Directory Project
Uzbekistan profile from the BBC News
Wikimedia Atlas of Uzbekistan
Key Development Forecasts for Uzbekistan from International Futures

Vyombo vya habari

Vyanzo vingine

Environmental Justice Foundation, February 2010, Slave Nation – A report exposing the continued use of state-sponsored forced child labour in the cotton fields of Uzbekistan, Ilihifadhiwa 15 Agosti 2012 kwenye Wayback Machine.
Anora Mahmudova, AlterNet, 27 May 2005, Uzbekistan’s Growing Police State Ilihifadhiwa 16 Julai 2012 kwenye Wayback Machine. (checked 2005-11-08)
Manfred Nowak, Radio Free Europe, 2005-06-23, UN Charges Uzbekistan With Post-Andijon Torture,
Gulnoza Saidazimova, Radio Free Europe, 2005-06-22, Uzbekistan: Tashkent reveals findings on Andijon uprising as victims mourned
BBC News, 'Harassed' BBC shuts Uzbek office, 2005-10-26 (checked 2005-11-15)
UNDP/CER/CCI's Public-Private Partnership in Uzbekistan: Problems, Opportunities and Ways of Introduction Ilihifadhiwa 15 Mei 2011 kwenye Wayback Machine.
UNDP & Chamber of Commerce and Industry "Export Guide for Uzbekistan" Ilihifadhiwa 10 Aprili 2014 kwenye Wayback Machine.
IMF, 2005-09-24 Republic of Uzbekistan and the IMF

Nchi na maeneo ya Asia

1. Nchi ina maeneo katika Asia na Ulaya. 2. Nchi iko Asia lakini inahesabiwa pia kati ya nchi za Ulaya kwa sababu za historia au utamaduni. 3. Eneo la pekee la China.

Makala hii kuhusu maeneo ya Asia bado ni mbegu.
Je unajua kitu kuhusu Uzbekistan kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni?
Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.