Historia ya kiuchumi ya Afrika

Makala hii ina dalili ya kutungwa kwa kutegemea programu ya kompyuta kama vile "Google translation" au "wikimedia special:content translation" bila masahihisho ya kutosha. Watumiaji wanaombwa kuchunguza tena lugha, viungo na muundo wake. Wakiridhika na hali yake wanaweza kuondoa kigezo hiki kinachoonekana kwenye dirisha la kuhariri juu ya matini ya makala kwa kutumia alama za {{tafsiri kompyuta}} .

Historia ya uchumi wa Afrika mara nyingi inazingatia ufafanuzi wa umaskini na inaficha mambo mengine kama mafanikio ya wakulima wa Afrika, wafanyabiashara na majimbo, pamoja na uboreshaji wa usalama wa chakula, na vipindi vya ukuaji wa uchumi.

Historia ya Afrika

Binadamu wa kwanza walikuwa Wawindaji-wakusanyaji ambao walikuwa wakiishi katika vikundi vidogo, vya familia. Hata wakati huo kulikuwa na biashara kubwa ambayo iliweza kufikia umbali mrefu. Wanaakiolojia wamegundua ushahidi wa biashara ya vitu vya thamani kama metali na kauri kote barani Afrika.

Hizo zilikuwa biashara kuu za Waberberi. Wakiishi katika maeneo makavu wakawa wafugaji wa kuhamahama, lakini wakiwa katika nyasi za savana, walianza kulima mazao na kwa hivyo makazi ya kudumu yaliwezekana. Kilimo kiliwezesha kutokea kwa miji na mwishowe mitandao mikubwa ya biashara ilikua kati ya miji hiyo.

Asili ya kilimo

Kilimo barani Afrika kilianzia katikati mwa maeneo ambayo leo ni jangwa la Sahara. seheu zile uilikuwa mnamo 5200 KK na unyevu na watu wengi kuliko leo. Spishi mbalimbali za mazao yalilimwa, muhimu zaidi mwele, mtama na kunde, ambazo zilienea Afrika Magharibi na ukanda wa Sahel. Sahara kwa wakati huo ilikuwa kama Sahel leo. Mashamba yake yalikuwa na udongo mwnye rutba ndogo na pamoja na mvua ndogo kilimo hakikuleta matokeo bora. Hivyo idadi ya watu haikuwa kubwa.

Afrika Kaskazini ilichukua njia tofauti kabisa kutoka mikoa ya kusini. Tabianchi yake inafanana zaidi na Mashariki ya Kati, na mbinu za kilimo za huko zilitumiwa pia hapa kwa kulima mazao kama vile ngano, shayiri, na zabibu. Afrika Kaskazini pia ilibarikiwa na moja ya maeneo tajiri zaidi ya kilimo duniani katika bonde la Mto Nile. Pamoja na kuwasili kwa kilimo, mkoa wa Nile ukawa moja ya maeneo yenye idadi kubwa ya watu ulimwenguni, na Misri kitovu kimojawapo ya ustaarabu wa kwanza.

Kukauka kwa Sahara kuliunda kizuizi cha kutisha kati ya sehemu za kaskazini na kusini za bara. Isipokuwa muhimu mbili ni Sudani ya Nubia, ambayo iliunganishwa na Misri na Nile na Ethiopia, ambayo inaweza kufanya biashara na mikoa ya kaskazini kupitia Bahari ya Shamu. Mataifa yenye nguvu yalikua katika maeneo haya kama Kush huko Nubia (leo Sudan ya Kaskazini na Kusini mwa Misri) na Aksum nchini Ethiopia. Hasa kutoka Nubia, maoni na teknolojia kutoka Mashariki ya Kati na Ulaya zilifikia maeneo mengine ya Afrika.

Wanahistoria wanaamini kuwa chuma kazi ilikuwa huru Afrika. Tofauti na mabara mengine Afrika haikuwa na Zama za Shaba na kazi ya shaba kabla ya Zama za Chuma. Shaba ni nadra sana barani Afrika wakati chuma ni kawaida sana. Katika Nubia na Ethiopia, ziada ya chuma, biashara, na kilimo husababisha kuanzishwa kwa miji na ustaarabu.

Uenezi wa Wabantu

Kawaida, katika maeneo yenye watu wachache, kipindi hicho kiliona uenezi wa watu wanaozungumza Kibantu. Uenezi huo ulianza Kusini mwa Kameruni kwa wakulima walioingia Kaskazini mwa Gabon miaka ya 3800 KK. Lugha za Kibantu zinasemwa huko leo na kuna ushahidi wa akiolojia.

Inajulikana kuwa upanuzi wa Wabantu ulikuwa wa haraka sana tena mkubwa, lakini injini yake halisi bado ina utata. Kipindi hicho kilitangulia chuma, ambacho kinaonekana katika rekodi ya akiolojia na 2500 KK.

Moja ya matukio ya mapema ya uenezi wa Wabantu lilikuwa uhamiaji wa Wabubi kwenda kisiwa cha Byoko. Walikuwa bado wanatumia teknolojia ya mawe mwanzoni. Shida za kukata msitu wa ikweta kwa kilimo zimesababisha maoni kwamba upanuzi wa msingi ulikuwa kando ya mabonde ya mito, nadharia inayoungwa mkono na tafiti za majina ya samaki. Sababu nyingine inaweza kuwa ni kuwasili kwa mazao ya chakula kusini-mashariki mwa Asia, haswa mmea wa AAB.

Marekebisho ya lugha yanaonyesha kuwa mifugo pekee iliyokuwa na proto-Bantu ilikuwa mbuzi. Kwa karne nyingi nusu ya kusini mwa Afrika ilijaa kikundi hicho, isipokuwa jangwa la Kalahari tu. Upanuzi wao ulimalizika hivi karibuni tu.

Mnamo mwaka wa 1000, wafanyabiashara Waarabu walielezea kuwa Wabantu hawajafika Msumbiji, na walowezi wa Uropa waliona upanuzi wa Kibantu kwenda Afrika Kusini chini ya Wazulu na wengine, lakini hakuna uchunguzi unaounga mkono madai yao badala yake ushahidi unaonyesha uwepo wa wasemaji wa Kibantu mapema zaidi kiasi cha miaka 1800 na zaidi au miaka 1400 kabla ya makazi ya kwanza ya Wazungu katika maeneo ya kusini mwa Afrika ya Msumbiji na Afrika Kusini mtawaliwa.

Njia za biashara

Wakati kiwango fulani cha biashara kilikuwa kikiendelea, kuongezeka kwa miji na madola kulifanya iwe katikati zaidi kwa uchumi wa Afrika. Afrika Kaskazini ilikuwa katikati ya biashara ya eneo lote la Mediteranea. Nje ya Misri, biashara hii ilidhibitiwa zaidi na Wafoinike waliokuja kutawala Afrika Kaskazini, na Karthago ikawa koloni lao muhimu zaidi. Wagiriki walidhibiti biashara nyingi za mashariki, pamoja na Bahari Nyekundu na Ethiopia. Katika mkoa huu miji kadhaa ya biashara ya Ugiriki ambayo ilianzishwa ilitumika kama mfereji wa ustaarabu na ujifunzaji wao.

Mji wa Aleksandria (ulioanzishwa na Aleksanda Mkuu mnamo 334 KK), ulikuwa moja ya vituo vya biashara ya Mediteranea kwa karne nyingi. Katika karne ya 19 Misri ilibaki kuwa moja ya sehemu zilizoendelea zaidi duniani. Nubia huko Sudan vilevile ilifanya biashara na Libya na nchi za ndani za Afrika kama vile Chad, na vilevile na Misri, Uchina, India na peninsula ya Arabia.

Kwa zaidi ya milenia ya 1 BK, Ufalme wa Axum nchini Ethiopia na Eritrea ulikuwa na jeshi la wanamaji wenye nguvu na viungo vya biashara kufikia Ufalme wa Bizanti na India. Kati ya karne ya 14 na 17, usultani wa Ajuran iliyojikita katika Somalia ya kisasa ilifanya uhandisi wa majimaji na kuunda mifumo mpya ya kilimo na ushuru, ambayo iliendelea kutumiwa katika sehemu za Pembe ya Afrika mwishoni mwa karne ya 19.

== Biashara ya watume ya Atlantiki == cchogm. Kwa wazi, biashara ya watumwa ilitajirisha sehemu za jamii ya Kiafrika ambazo zilifanya biashara hiyo. Walakini, historia ya kisasa ya utumwa imebadilika kati ya miti miwili juu ya swali la athari zake za idadi ya watu na uchumi kwa Afrika kwa ujumla. Masimulizi ya mapema ya historia ya biashara ya watumwa ya Atlantiki yaliandikwa kwa kiasi kikubwa kwa hadhira maarufu na wafilisi na watumwa wa zamani kama Olaudah Equiano ambaye alisisitiza athari zake mbaya kwa watu wa Afrika. Kadiri karne ya 19 ilivyoendelea, akaunti za athari mbaya za utumwa zilizidi kutumiwa kutetea ukoloni wa Uropa juu ya bara hilo. Kinyume chake, kulikuwa na wale, kama mtafiti wa jiografia Mwingereza William Winwood Reade, ambaye alitumia akaunti za wafanyabiashara wa watumwa kusema kwamba athari za utumwa zilikuwa nzuri.

Kufikia mwanzoni mwa karne ya 20, maoni ya utumwa kama ushawishi mbaya kwa Afrika ulitawala kati ya wanahistoria wa taaluma huko Uropa na Amerika. Wakati wa ukoloni kufuatia Vita vya pili vya dunia, kundi lenye ushawishi la wasomi, lililoongozwa na JD Fage, lilisema kuwa athari mbaya za utumwa zimetiwa chumvi, na kwamba usafirishaji wa watumwa ulikuwa umesimamishwa na kuongezeka kwa idadi ya watu. Walter Rodney, mtaalamu wa pwani ya juu ya Guinea, alipinga kwamba mahitaji ya Ulaya ya watumwa yameongeza sana umuhimu wa kiuchumi wa biashara ya watumwa katika Afrika Magharibi, na athari mbaya. Rodney, ambaye alikuwa akihusika katika harakati za uhuru wa Afrika nzima, alimshtaki Fage kwa kupaka rangi nyeupe jukumu la Wazungu barani Afrika; Fage alijibu kwa kumshtaki Rodney kwa mapenzi ya kitaifa.

Mijadala juu ya athari za kiuchumi za biashara ya Atlantiki ilichochewa zaidi na kuchapishwa kwa kitabu cha Philip Curtin: Biashara ya Watumwa ya Atlantiki: Sensa (1969), ambayo ilisema kuwa watumwa milioni 9.566 walisafirishwa kutoka Afrika kupitia biashara ya Atlantiki. Katika miaka ya 1970, mjadala juu ya athari za kiuchumi za biashara ya Atlantiki ilizidi kugeuza makadirio ya idadi ya watu ya mauzo ya nje ya watumwa kuhusiana na viwango vya kuzaliwa kwa bara. Wasomi wengi sasa wanaamini kwamba Curtin alikuwa mhafidhina sana katika hesabu yake, na makadirio mengi kati ya milioni 11.5 hadi milioni 15.4. Hivi majuzi, John K. Thornton amewasilisha hoja karibu na ile ya Fage, wakati Joseph Inikori, Patrick Manning na Nathan Nunn wamesema kuwa biashara ya watumwa ilikuwa na athari ya muda mrefu katika maendeleo ya uchumi wa Afrika.

Uhuru na vita baridi

Baada ya Vita vya pili vya dunia, mitazamo ya Wazungu kuelekea Afrika ilianza kubadilika. Baada ya vita hivyo kwisha na kuanza kwa Vita Baridi, nguvu za 'Magharibi' zilichukia wazo la kutumia ushindi wa moja kwa moja kuambatanisha eneo. Wakati huohuo, fadhaa dhidi ya utawala wa kikoloni ilikuwa ikiendelea katika Afrika. Kati ya miaka 1945 na 1948 kulikuwa na msururu wa migomo na maandamano, huko Senegal, Tanzania, kwenye mfumo wa reli ya Afrika Magharibi ya Ufaransa, na kando ya Pwani ya Dhahabu ya Afrika Magharibi. Nchi za Kiafrika hatua kwa hatua zilijipatia uhuru wao (na mipaka ya enzi za ukoloni haijabadilika), katika hali nyingi bila mizozo ya muda mrefu ya vurugu (isipokuwa Kamerun, Madagascar na Kenya).

Wakati Vita Baridi vikiendelea, serikali za Kiafrika ziliweza kutegemea msaada kutoka kwa serikali za Magharibi au walinzi wa Kikomunisti, kulingana na itikadi zao. Miaka ya mapema ya uhuru ilikwenda vizuri kwa nchi nyingi za Afrika. Uimara huo wa uchumi uliharibika kwa sehemu kubwa katika miongo kadhaa iliyofuata. Hoja nyingi zimetolewa kubainisha sababu za kuelezea kushuka kwa uchumi kwa nchi nyingi za Kiafrika. Tabia ya kuelekea utawala wa chama kimoja, inayopiga marufuku upinzani wa kisiasa, ilikuwa na matokeo ya kuwaweka madikteta madarakani kwa miaka mingi, na kuendeleza sera zilizoshindwa. Mikopo kutoka serikali za kigeni ikawa mzigo mzito kwa nchi nyingine ambazo zilikuwa na shida hata kulipa riba ya mikopo. Mkutano wa UN wa Biashara na Maendeleo unakadiria kuwa kati ya miaka 1970 na 2002 "Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara ilipokea mikopo ya dola bilioni 294, ikalipa dola bilioni 268 katika huduma ya deni, na bado inadaiwa dola bilioni 300".

Enzi ya kisasa

Uchumi mwingi wa Kiafrika, haswa Kusini mwa Sahara ulidumaa wakati huu na kipindi kilimalizika na uchumi mwingi wa kitaifa wa Afrika ukiwa magofu kwa sababu ya biashara ya upande mmoja na ulimwengu wote. Wengine wamesema kuwa kushuka kwa uchumi kumesababishwa na kuingilia masuala ya ndani ya majimbo ya Afrika na IMF na Benki ya Dunia. Afrika pia ilipata upungufu mkubwa wa utawala, usimamizi mbaya na ufisadi, na hii iliongeza umaskini zaidi.

Wasomi matajiri barani Afrika mwishoni mwa karne ya 20 walitambuliwa na wafanyakazi wa umma wanaofanya kazi kama "walinda lango", wakishika nafasi na mamlaka ya kuidhinisha misaada ya kigeni, misaada ya kibinadamu, na uwekezaji wa binafsi (kawaida wa kigeni). Rushwa na ufisadi vilienea katika nchi nyingi. Janga la mazingira na kisiasa pamoja katika njaa kadhaa wakati wa miaka ya 1970 na 1980 huko Ethiopia, Mali, Mauritania na Msumbiji. Athari za ukame na jangwa la sehemu kubwa ya bara zilikuja kuenea kwa umma mwanzoni mwa karne ya 21.

Miradi ya reli ilikuwa muhimu katika sekta ya madini kutoka mwishoni mwa karne ya 19. Miradi mikubwa ya reli na barabara inajulikana mwishoni mwa karne ya 19. Reli zilisisitizwa katika enzi ya ukoloni, na barabara katika nyakati za 'baada ya ukoloni'. Jedwab & Storeygard wanaona kuwa mnamo 1960–2015 kulikuwa na uhusiano mkubwa kati ya uwekezaji wa uchukuzi na maendeleo ya uchumi. Siasa yenye ushawishi ni pamoja na ujumuishaji wa kabla ya ukoloni, kugawanywa kikabila, makazi ya Uropa, utegemezi wa maliasili, na demokrasia.

Mwanzoni mwa miaka ya 2000 wakati hali ya kisiasa iliboreka, serikali za kitaifa zilianza kukabiliana na ufisadi na ufadhili, mipango ya ukuaji wa uchumi jumla inayolenga kuboresha hali ya maisha ilianza kutekelezwa, na mamilioni ya Waafrika waliendelea kumiminika mijini kutafuta kazi na huduma nyingine.